Το πρώτο βήμα στη μάχη για την αντιμετώπιση της ραγδαίας εξάπλωσης του λαγοκέφαλου στη θαλάσσια ζώνη της ανατολικής Κρήτης έγινε με την έγκριση κονδυλίου 36.000 ευρώ από την Επιτροπή Προγραμματισμού της Περιφέρειας Κρήτης. Ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου Γιάννης Γουλιδάκης, μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ και το δημοσιογράφο Νίκο Τραντά την χαρακτήρισε ως σημαντικό βήμα που συμβάλει στην συστηματοποίηση της στρατηγικής που απαιτείται, προς αντιμετώπιση του σοβαρού προβλήματος, που επιδρά στους αλιευτικούς πόρους και στο εισόδημα των αλιέων της περιοχής μας και όχι μόνο.
Η πρόταση για το έργο βασίζεται σε σχετική εισήγηση της ιχθυολόγου της Π.Ε. Λασιθίου Ελένης Ψόχιου, η οποία είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ ότι επί πολλά χρόνια ήταν ζητούμενο να διατεθούν πόροι για προγράμματα προς καταγραφή και αντιμετώπιση του προβλήματος του λαγοκέφαλου και των άλλων «εισβολικών» ειδών στις θάλασσές μας και τούτο είναι μια σημαντική εξέλιξη μαζί με τις πρώτες αποφάσεις για ενεργοποίηση μεγαλύτερων ερευνητικών προγραμμάτων με κρατική χρηματοδότηση.
Οι μετρήσεις από τις δειγματοληψίες που θα γίνουν στο πλαίσιο του τοπικού προγράμματος, θα συμβάλουν στην τεκμηρίωση των προτάσεων της χώρας μας για ενίσχυση από ευρωπαϊκά προγράμματα ή κρατικούς πόρους του κλάδου των αλιέων.
Σκοπός του έργου «Εκτίμηση των επιδράσεων του λαγοκέφαλου στην αλιεία και το περιβάλλον» που θα υλοποιηθεί σε 24 μήνες από την υπογραφή σχετικής σύμβασης με το ΕΛΚΕΘΕ, είναι η συλλογή και ανάλυση εξειδικευμένων αλιευτικών και οικονομικών δεδομένων, σχετικών με τις επιπτώσεις του τοξικού εισβολικού είδους λαγοκέφαλου, από τους αλιείς της Ανατολικής Κρήτης (Π.Ε. Λασιθίου), η οποία αποτελεί το σημείο εισόδου του είδους στο νησί και αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη προκαλούμενη ζημιά στην παράκτια αλιεία της.
Η εκτέλεση του έργου θα διευκολύνει την καταγραφή και εκτίμηση των ζημιών και άλλων επιπτώσεων που προκαλεί το είδος αυτό, αλλά και άλλα ξενικά είδη, στην παράκτια αλιεία της Κρήτης. Τα αποτελέσματα θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την Πολιτεία για τη λήψη των βέλτιστων διαχειριστικών μέτρων, αλλά και από τους θιγόμενους παράκτιους επαγγελματίες αλιείς, προκειμένου να διεκδικήσουν ορθά μέτρα αντιμετώπισης της προκαλούμενης απώλειας του εισοδήματος τους.
Όπως επισημαίνει η κ. Ψόχιου στην εισήγησή της, «προκαταρκτικές αλιευτικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση της αφθονίας του λαγοκέφαλου και άλλων εισβολικών ειδών γύρω από την Κρήτη και κυρίως στην Ανατολική Κρήτη, η οποία αποτελεί πύλη εισόδου και εξάπλωσης ξενικών ειδών που εισέρχονται στην Ανατολική Μεσόγειο από την Διώρυγα του Σουέζ. Η αύξηση των ειδών αυτών -και κυρίως η μεγάλη αύξηση του τοξικού εισβολικού είδους Lagocephalus sceleratus– προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην παράκτια αλιεία, όπως καταστροφή εργαλείων και αλιευμάτων, αλλαγές στην σύνθεση των αλιευμάτων και μείωση των αλιευμάτων υψηλής αξίας στο αλίευμα προς πώληση. Πιο συγκεκριμένα οι επιπτώσεις αφορούν απώλεια μέρους του αλιεύματος, απώλειες αλιευτικών εργαλείων και δολωμάτων, μεγιστοποίηση της αλιευτικής προσπάθειας για αναπλήρωση των ζημιών, πρόσθετες ώρες εργασίας για επισκευές αλιευτικών εργαλείων με ταυτόχρονη απώλεια αλιευτικών εξορμήσεων.
Η μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων «FAO EastMed The Puffer Fish Lagocephalus sceleratus (Gmelin, 1789) in the Eastern Mediterranean, Vol. 10» (Μάρτιος 2012) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο λαγοκέφαλος αναμένεται να έχει σημαντικές οικονομικές, οικολογικές και κοινωνικές συνέπειες στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ προτείνεται η ερευνητική προσέγγιση των κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων.
Με το παραπάνω έργο προτείνεται η εκτίμηση των επιπτώσεων του λαγοκέφαλου στην αλιευτική στρατηγική της παράκτιας αλιείας της Ανατολικής Κρήτης και των οικονομικών επιπτώσεων για τους επαγγελματίες παράκτιους αλιείς της περιοχής. Τα αποτελέσματα θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου, τόσο το Κράτος, όσο και οι τοπικοί φορείς, να προβούν στην υιοθέτηση των ορθών διαχειριστικών και κοινωνικοοικονομικών δράσεων με άξονα την «ανακούφιση» των θιγόμενων παραγωγικών τομέων».
Πώς θα γίνει
Αναλυτικότερα, το έργο αφορά στην επιτόπια και επί σκαφών συγκέντρωση αλιευτικών δεδομένων με σκοπό την εκτίμηση των επιπτώσεων της εξάπλωσης των λεσσεψιανών ειδών, και κυρίως του λαγοκέφαλου, στις αλιευτικές πρακτικές των αλιέων της περιοχής και των οικονομικών επιπτώσεων που συνεπάγονται. Το πακέτο εργασίας προτείνεται να περιλαμβάνει δειγματοληψίες ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού του ΙΘΑΒΙΠΕΥ, επί επαγγελματικών αλιευτικών σκαφών της παράκτιας αλιείας σε λιμάνια της Ανατολικής Κρήτης (Π.Ε. Λασιθίου), με έμφαση στην περιοχή της Ιεράπετρας. Επιπλέον δεδομένα θα συλλέγονται και μέσω εξειδικευμένων ερωτηματολογίων από τους αλιείς της Ανατολικής Κρήτης για την ευρύτερη συστηματική καταγραφή των απαραίτητων αλιευτικών και οικονομικών δεδομένων. Τα δεδομένα θα αναλυθούν από τους ειδικούς επιστήμονες του ΙΘΑΒΙΠΕΥ και θα εκτιμηθούν αναλυτικά οι φυσικές και οικονομικές επιπτώσεις από την εξάπλωση του λαγοκέφαλου στην παράκτια αλιεία της Ανατολικής Κρήτης, η οποία αποτελεί και την άμεσα πληττόμενη οικονομική δραστηριότητα.
Το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων (ΙΘΑΒΙΠΕΥ) του ΕΛΚΕΘΕ, προτείνεται να αναλάβει να υλοποιήσει το ερευνητικό πρόγραμμα, καθώς το αντικείμενο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ιδρυτικού σκοπού του συγκεκριμένου φορέα.
Επιπλέον, είναι ο επιστημονικός φορέας που ασχολείται με αλιευτικά θέματα και αλιευτική διαχείριση και διαθέτει μεγάλη εμπειρία καθώς έχει εκτελέσει πλήθος συναφών ερευνητικών προγραμμάτων, τόσο Εθνικών όσο και διεθνών, όπως είναι το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων (ΕΠΣΑΔ).
