Αυτή τη φορά το πέρασμα από το φαράγγι της Κριτσάς είχε μιαν άλλη γοητεία. Λίγη ώρα μετά την είσοδό μου συνάντησα, σε πλαγιά, πολλές πανέμορφες κίτρινες στερνμπέργιες (Sternbergia lutea, κίτρινο ορέαστρο), από τα πρώτα λουλούδια που ανθίζουν το φθινόπωρο.
* Δίπλα τους ένα σκαθάρι έκανε αμέριμνο τη βόλτα του! Με την βοήθεια της ομάδας «Carabus collection» ανακάλυψα το όνομα του: Είναι ένα Carabus,ενδημικό της Κρήτης. Η ελληνική ονομασία του είναι κάραβος, λέξη η οποία χρησιμοποιείται για όλα τα σκαθάρια.
Μπορεί να φαίνεται απίστευτο, αλλά αυτά τα μικροσκοπικά μαύρα σκαθάρια που μοιάζουν όλα ίδια και δεν τυγχάνουν και ιδιαίτερου θαυμασμού, κουβαλούν στο DNA τους κρυμμένα μυστικά που σχετίζονται ακόμα και με τη γένεση της Κρήτης.
Όπως εξηγεί ο βιολόγος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης Απόστολος Τριχάς (medeincreta) ορισμένες από τις οικογένειες των σκαθαριών και συγκεκριμένα οι κάραβοι (Caradidae) μπορούν να θεωρηθούν υπολείμματα της αιγηιδικής πανίδας, όταν δηλαδή η Κρήτη ήταν χερσαίο τμήμα της Αιγηίδας, μαζί με το Αιγαίο και τη Μικρά Ασία πριν από… 15 εκατομ. χρόνια!
«Η κατανομή, η ποικιλία, ακόμη και η αφθονία ή η σπανιότητα των σκαθαριών -κυρίως των ενδημικών ειδών- οφείλεται περισσότερο στη γεωλογική ιστορία του νησιού και λιγότερο σε άλλους παράγοντες όπως η οικολογία ή το κλίμα, που είναι το σύνηθες για τις ηπειρωτικές περιοχές», αναφέρει.
«Η ειδοποιός διαφορά», συνεχίζει, «είναι ότι τα είδη που “επέζησαν” στην Κρήτη προέρχονται από μια ηπειρωτική πανίδα που είχε αναπτυχθεί πριν 15 έως 5,5 εκατομ. έτη (!) και παγιδεύτηκε στο νησί όταν ξεκίνησε τη “διαδρομή” για τη σημερινή μορφή του, αφού δεν ήταν ένα, αλλά πολλά μαζί νησιά, τα οποία έμειναν έξω από τα νερά όταν βυθίστηκε η Αιγηίδα. Προέρχονται δηλαδή από μια ηπειρωτική πανίδα που παγιδεύτηκε στο νησί ή καλύτερα στα νησιά της Κρήτης (οι σημερινοί ορεινοί όγκοι της), τα οποία έμειναν έξω από τα νερά όταν βυθίστηκε η Αιγηίδα».
«Η αρχική ηπειρωτική πανίδα απομονώθηκε και έγινε φτωχότερη. Η μείωση του αριθμού των ειδών δεν ήταν όμως τυχαία. Τα είδη που απέμειναν είναι πιο ανθεκτικά σε ένα μεγάλο φάσμα κλιματικών και οικολογικών συνθηκών και, ως εκ τούτου, τα πιο άφθονα. Από αυτή τη γενετική δεξαμενή, σχηματίστηκαν και οι ράτσες που κυριαρχούν σήμερα στα 2.000 μέτρα, των κορυφών του Ψηλορείτη ή των Λευκών Ορέων», εξήγησε ο κ. Τριχάς.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
