Στο «νέο» δρόμο Κριτσάς- Καλού Χωριού αναφέραμε το χάνι της Παπανικολίνας και την Καθολική (Φράγκικη) εκκλησία της Κριτσάς. Υπενθυμίζουμε κάποια στοιχεία:
* Η Παπανικολίνα -αλλά και η Φιρφιρίνα σε άλλο κοντινό χάνι- ήταν γεροδεμένες γυναίκες, καλόκαρδες και προπαντός θαρραλέες. Ήξεραν να περιποιούνται τους περαστικούς και να τους διασκεδάζουν, πολλές φορές με ανέκδοτα και καλόγουστα αστεία. Ήταν απελευθερωμένες γυναίκες, με αυστηρές όμως ηθικές αρχές.
Διηγούνται οι παλιοί πως η Παπανικολίνα εκάπνιζε! Αυτό έκανε φοβερή εντύπωση και την κοίταζαν όλοι περίεργα γιατί ήταν σπάνιο και ασυνήθιστο πράγμα για κείνη την εποχή να καπνίζει γυναίκα. Ήταν η πρωτοπόρα και η μοναδική γυναίκα της περιοχής που έκανε χρήση καπνού και δίκαια θεωρείται η πρώτη Κριτσώτισσα φεμινίστρια γυναίκα. («Ραντολόγια», Γεωργίου Περάκη).
* «Καθολική» εκκλησία τη λένε οι ντόπιοι γιατί το ιερό «βλέπει» από βορρά προς νότο και όχι από ανατολή προς δύση. Ίσως γι’ αυτό το λόγο οι Κριτσώτες την παράτησαν. Τη λένε και «φράγκικη», δηλαδή από την εποχή της ενετοκρατίας στην Κρήτη. Δεν γνωρίζουμε σε ποιόν Άγιο ήταν αφιερωμένη και φαίνεται να είναι κτισμένη σε δύο διαφορετικές περιόδους. Αριστερά του ναού βλέπουμε την αρχή ενός άλλου κτηρίου, το οποίο δεν υπάρχει πια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το χτίσιμο καθώς σε κάποια σημεία υπάρχουν αυτά τα λεπτά κόκκινα τούβλα που βλέπουμε στις βυζαντινές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης. Πάνω από την κύρια είσοδο υπάρχει πολύχρωμη διακόσμηση αλλά μέσα στο ναό δεν έχουν σωθεί, αν υπήρχαν, τοιχογραφίες.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ