Γράφει: Ο Νίκος Μιχελάκης*
Την αξία και σημασία της διάθεσης του ελαιολάδου με δημοπρασίες αλλά και τον ρόλο της ποιότητας ανέδειξαν για μια ακόμη φορά οι πρόσφατες δημοπρασίες στην Κρήτη και Πελοπόννησο.
Στην Κρήτη, ο Α.Σ. Εμπάρου όπως μας είπε ο Πρόεδρος του κ. Περογιαννάκης, διέθεσε με δημοπρασία στις 9-6-23, ποσότητα 45 τόνων έξτρα παρθένου ελαιολάδου, οξύτητας 0,3ο, προς 6,25€/κιλο. Στην δημοπρασία έλαβαν μέρος 6 πλειοδότες και προσέφεραν τιμές από 6,15-6,25 €/κ και φυσικά η κατακύρωση έγινε στην τιμή 6,25€/κ που προσέφερε τοπικός τυποποιητής. Παράλληλα ο Α.Σ. Ζάκρου διέθεσε με δημοπρασία στις 9-6-23, ποσότητα 30 τόνους με διάφορες οξύτητες με τιμή 6,16€/κ
Στην Πελοπόννησο, ο Α.Σ.Φαλάνθης στην Μεσσηνία διέθεσε με δημοπρασία στις 11-6-23 ποσότητα 110 τόνους οξύτητας 0,3ο με τιμή 6,35€/κ
Γενικά, σύμφωνα με το Δελτιο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 13 Ιουνίου (www.sedik.gr) οι τιμές του έξτρα αυτή την εβδομάδα κυμαίνονται ως έξης (Πιν.1):
Στην Ελλάδα παρουσίασαν αύξηση κυμαινόμενες στην Κρήτη από 5,70-6,25 €/κ και στην Πελοπόννησο από 5,30-6,35 €/κ
Στις άλλες χώρες διατηρήθηκαν σχετικά σταθερές και κυμανθήκαν στην Ισπανία από 5,98-6,44€/κ, στην Ιταλία από 6,80-10,0€/κ και στην Τυνησία στα 6,18€/κ
Προβλήματα και απορίες για την διάθεση του ελαιολάδου
Οπωσδήποτε οι τιμές που επιτυγχάνονται με τις δημοπρασίες (6,26-6,35€/κ) είναι κατά πολύ υψηλότερες από εκείνες που προσφέρονται με το «κόψιμο» ( 5,30-5,85 €/κ).
Έτσι, είναι απορίας άξιο γιατί η διάθεση με δημοπρασίες ακολουθείται μόνο από 10-15 Συνεταιρικά ελαιοτριβεία, ενώ σαν διαδικασία επιτρέπει διαφάνεια συναλλαγών, λειτουργία υγιούς ανταγωνισμού και καλύτερες τιμές παραγωγού. Για τους λόγους αυτούς ο ΣΕΔΗΚ προωθεί και διευκολύνει τις δημοπρασίες με δωρεάν δημοσίευση των προκηρύξεων, αλλα και με την απονομή ειδικών βραβείων στα Ελαιοτριβεία που την ακολουθούν.
Βέβαια η γενίκευση της μεθόδου, η οποία θα συμβάλλει και σημαντικά στην διαμόρφωση υψηλότερου επιπέδου τιμών στις περιοχές που εφαρμόζεται, απαιτεί και την συνδρομή της Πολιτείας με την παροχή ειδικών νομοθετικών ή και οικονομικών κινήτρων. Και είναι ευχάριστο ότι υποψήφια Βουλευτής των Χανίων υποστηρίζει στο έντυπο προεκλογικό της φυλλάδιο «την δημιουργία μηχανισμού δημοπρασιών ελαιολάδου» , σημασία όμως έχει η εφαρμογή του στην πράξη!
Πάντως, οι πρωτοφανείς φετινές εξελίξεις στις τιμές έχουν φέρει τέτοιες απρόβλεπτες αλλαγές που προκαλούν σημαντικές διενέξεις και διαφωνίες μεταξύ ελαιοτριβείων και παραγωγών αρκετές από τις οποίες καταλήγουν στα δικαστήρια.
Και δεν ξέρουμε κατά πόσο αληθεύουν οι φήμες ότι παραγωγοί που είχαν αποθηκευμένο ελαιόλαδο προηγούμενων ετών σε ελαιοτριβεία, ζήτησαν να το «κόψουν» (να το πληρωθούν) με τις σημερινές τιμές αλλα συνάντησαν αρνήσεις! Έτσι, τίθεται πλέον επί τάπητος το θέμα της ύπαρξης συμφωνιών που θα καθορίζουν τυχόν ενοίκιο ή προμήθεια, τρόπο καθορισμού τιμής κ.α., για την μέθοδο αυτή.
Σε απραξία η αγορά παρθένου ελαιολάδου στην Ισπανία!
Οι βροχές του Μαΐου στην Ισπανία, παρά τις θετικές επιδράσεις τους στα ταλαιπωρημένα από την ξηρασία και τους καύσωνες του Απριλίου ελαιόδεντρα, δεν στάθηκαν ικανές να αλλάξουν ουσιαστικά την κατάσταση της αγοράς. Έτσι, η κινητικότητα της αγοράς είναι τελείως περιορισμένη και μια περίεργη ηρεμία και απραξία επικρατεί μεταξύ πωλητών και αγοραστών.
Σύμφωνα με Ισπανικά ΜΜΕ (Olimerca 6-9/6/23) την περίοδο αυτή, τα λάδια που απομένουν στις δεξαμενές ελαιοτριβείων, είναι πλέον πολύ περιορισμένα ποσοτικά και ποιοτικά και όσοι έχουν κάποιες παρτίδες τις φυλάσσουν ως «κόρη οφθαλμού», γνωρίζοντας ότι κάθε εβδομάδα που περνάει αποκτούν μεγαλύτερη αξία και περισσότερους μνηστήρες.
Οι βιομηχανίες συσκευασίας, παρά το ότι προσπαθούν να φαίνονται ήρεμες για να μην προκαλέσουν μεγαλύτερη ένταση στην αγορά, πρακτικά αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε λάδια κυρίως καλής ποιότητας.
Έτσι, ελαιόλαδα έξτρα παρθένα είναι πλέον δυσεύρετα, παρά το ότι πληρώνονται αρκετά ακριβά, ενώ ελαιόλαδα (κοινά) παρθένα φαίνονται να έχουν εξαφανιστεί τελείως από την αγορά και τα μόνα που κινούνται είναι πλέον τα Λαμπάντε.
Όπως φαίνεται και από το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 6-6-23 (www.sedik.gr) στο διάστημα από μέσα Μαΐου έως πρώτο 10ημερο Ιούνιου στην Ισπανία οι πωλήσεις ανά εβδομάδα του έξτρα παρθένου έπεσαν από 1500 σε περίπου 600 τόνους, ενώ αντίθετα οι πωλήσεις Λαμπάντε αυξηθήκαν από 500 σε 1100 τόνους.
Ανάκαμψη της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου προβλέπουν οι …..ΗΠΑ!
Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις του Υπουργείου Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών, η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να ανακάμψει την ερχόμενη περίοδο 2023/24 φτάνοντας τα 3,2 εκατ. τόνους. Επομένως θα είναι αυξημένη κατά 17% σε σχέση με την ιστορικά χαμηλή παραγωγή του περασμένου έτους που ήταν 2,73 εκατ. τόνους και κοντά στον μ.ο. της 5/ετιας που ήταν 3,27 εκατ.τόνοι.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους του Υπουργείου των ΗΠΑ η ανάκαμψη αυτή θα προκύψει από μια σημαντική αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία εκτιμούν ότι θα φτάσει στα 2,03 εκατ. τόνους το 2023/24, από 1,5 εκατ. τόνους το 2022/23 και θα υπολείπεται ελαφρώς από τον μέσο όρο της πενταετίας που ήταν 2,14 εκατ. τόνοι.
Η αναμενόμενη αυτή ανάκαμψη, όμως, σημειώνει η έκθεση, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες ανθοφορίας και τα επίπεδα βροχόπτωσης της άνοιξης και του φθινόπωρου και θα προέλθει από τους ελαιώνες που θα βρίσκονται φέτος στην «θετική χρονιά» καθώς και από τις νέες φυτείες που εισέρχονται στην παραγωγή.
Παράλληλα, η έκθεση σημειώνει ότι η παραγωγή μπορεί να ανακάμψει και στην Τυνησία και να ανέλθει στους 250 χιλ. τόνους το 2023/24 από 180 χιλ τόνους το 2022/2023.
Αντίθετα η έκθεση εκτιμά ότι η παραγωγή της Τουρκίας θα μειωθεί στους 280.000 τόνους από την παραγωγή ρεκόρ των 380.000 τόνων του περασμένου έτους.
Βασικό έλλειμμα της έκθεσης, ωστόσο, παραμένει ότι δεν αναφέρει τις προβλέψεις της κατά χώρα της ΕΕ και ειδικότερα για την Ισπανία, οι οποίες είναι οι πλέον κρίσιμες αφού αποτελούν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής. Εδώ οι προβλέψεις είναι πράγματι πολύ δύσκολες γιαυτό και «φρονίμως ποιούσα» η έκθεση τις παραβλέπει!
=====================
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του ([email protected]
