Δύο πράγµατα στη ζωή µας είναι ξεκαθαρισµένα από τη µέρα που εντασσόμαστε στον παραγωγικό ιστό: ότι θα δουλεύουµε το λιγότερο 8 ώρες και ότι θα δουλεύουµε για πολλά χρόνια.
Το δεύτερο είναι απολύτως κατανοητό διότι εκτός του ότι είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτηµα, συνδέεται και µε τη γήρανση του πληθυσµού και το γνωστό δηµογραφικό πρόβληµα. Όσο δεν γεννιούνται νέα χέρια τα παλιά πρέπει να κάνουν τη δουλειά.
Το πρώτο όµως θέµα έχει κυριολεκτικά καταλάβει κάθε εγκεφαλικό µας κύτταρο και έχει εγκατασταθεί µε απίστευτη ενσωµάτωση που σχεδόν έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό στο σώµα µας το διάστηµα των 8 ωρών εργασίας ακόµα και χωρίς να συµβουλευτούµε το ρολόι.
Τι συµβαίνει όµως στην πραγµατικότητα; Πόσο αποδοτικό είναι το ωράριο των 8 ωρών και γιατί δεν µπορεί να αλλάξει;
Αν γυρίσουµε πίσω και δούµε τον τρόπο που ορίστηκε το 8ωρο είναι ένας τρόπος αυθαίρετος δίκαια χωρισµένος στην έτσι και αλλιώς συµβατική αποδοχή του 24ώρου. 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση, 8 ώρες ύπνο. Η ανάλυση σε εβδοµαδιαία βάση επέβαλε µια αντίληψη ότι τελικά οι 40 ώρες εργασίας ίσως να είναι πολλές ανάλογα φυσικά και την εργασία αν είναι σωµατική ή πνευµατική και εκεί ήταν που χάθηκε τελείως το πράγµα. Νοµοθεσίες επι νοµοθεσιών εργατικά δίκαια, υπερωρίες, υπερεργασίες, καταγγελίες, επικίνδυνα και ανθυγιεινά επαγγέλµατα κλπ κλπ.
Πρόχειρα µπορώ να ανακαλέσω τουλάχιστον 50 νοµοθετικά διατάγµατα που σχετίζονται µε τα εργατικά δικαιώµατα τα ωράρια κλπ. Η γνώση, πόσο δε µάλλον η κατανόηση έχει περάσει σε επίπεδο υπόβαθρου νοµικών γνώσεων και ερµηνειών που ένας κοινός καθηµερινός άνθρωπος δεν µπορεί να έχει. Τα σωµατεία ανέλαβαν να κάνουν ακριβώς αυτό, να ενηµερώνουν τους εργαζόµενους για τις τρέχουσες συνθήκες και να εισηγούνται µέσω δικτύου τους αλλαγές, βελτιώσεις κλπ. Αντικειµενική η παρέµβαση των σωµατείων; Σίγουρα όχι. Ουσιαστική; Ίσως µε µερικούς αστερίσκους.
Πώς όµως είναι δυνατόν ξαφνικά ενώ ο νέος νόµος Χατζηδάκη παρακάµπτει τα σωµατεία και προτρέπει τον κάθε εργαζόµενο να πράττει χωριστά και
αυτόβουλα, να ορίζει ωράρια και υπερωρίες στη βάση 8ωρου ή και 10ωρου, κάποια νεαρά Κυρία πρωθυπουργός της Φινλανδίας να προτείνει την υιοθέτηση 4ώρου εργασίας ως αποδοτικότερος τρόπος και τα µοντέλα των λογής εργατολόγων στην Ελλάδα να παίρνουν φωτιά;
Η απάντηση είναι πολύ απλή και κρύβεται στο βαθµό αποδοτικότητας τη στιγµή της εργασίας. Δουλεύουµε 8 ώρες. Πόσες όµως από αυτές εργαζόµαστε; Πόσο χρόνο ξοδεύουµε σε ποιοτική και συν επαγωγικά παραγωγική εργασία; Ακόµα και οι χειρωνακτικές δουλειές σε επίπεδο παραγωγής έργου πόσο παραγωγικές γίνονται; Αυξάνουν ή µειώνονται µε την ώρα; Τα παραπάνω ερωτήµατα είναι κοινωνιολογικά διότι δεν µπορεί ένας άνθρωπος ο οποίος τα τελευταία 15 χρόνια βιώνει οικονοµική και υγειονοµική κρίση που τον έχει οδηγήσει πολλές φορές σε συσσίτια, να συγκεντρωθεί στο µυαλό του να είναι παραγωγικός και συγκεντρωµένος στην εργασία του. Ούτε το αβέβαιο µέλλον ενός νέου επιστήµονα για το αν θα φύγει στο εξωτερικό ή αν θα µείνει στη χώρα του τον βοηθάει να είναι απασχοληµένος µόνο µε την εργασία του και να αµείβεται σύµφωνα µε τις δυνατότητές του.
Αν κοιτάξουµε έρευνες οι Φινλανδοί είναι οι πιο ευτυχισµένοι άνθρωποι του κόσµου! Γιατί; Αφού δεν έχουν θάλασσα ήλιο και διάφορα άλλα που ισχυριζόµαστε εµείς οι δυστυχείς νότιοι.
Οι Φινλανδοί ευηµερούν, γνωρίζουν ότι θα έχουν δουλειά για πάντα, τα παιδιά τους θα έχουν άριστη εκπαίδευση, το σύστηµα υγείας τους παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, το επιστηµονικό τους προσωπικό είναι στις νέες τεχνολογίες από τους ποιο αναπτυγµένους τοµείς στον κόσµο. Οι 4 ώρες λοιπόν εργασίας µοιάζουν υπεραρκετές. Στην Ελλάδα της διαρκούς κρίσης τα πράγµατα είναι αλλιώς.
Οι αλλαγές που απαιτούνται δεν είναι αλλαγές στο ωράριο και στη διευθέτηση της εργασίας, αλλά στα κίνητρα και τα κίνητρα είναι οικονοµικά αλλά κυρίως κοινωνικά. Τα κίνητρα έχουν να κάνουν µε την εξασφάλιση της εργασίας, της ποιότητας ζωής, της υγείας και των συνθηκών της εκπαίδευσης.
Νίκος Κουρουπάκης
Δηµ. Σύµβουλος
