Επέστρεψαν ή δεν έφυγαν ποτέ τα μπλε καβούρια από τον Κόρφο της Ελούντας; Με έκπληξη διαπίστωσαν τις προηγούμενες ημέρες ο Πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Ελούντας Νίκος Σφυράκης με το γιο του Γιάννη και τον γραμματέα του σωματείου Γιώργο Υγειονομάκη, ότι στα δίχτυα που είχαν ρίξει, είχαν πιαστεί δεκάδες μεγάλα μπλε καβούρια!
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ, η επιχείρηση του Σαββάτου ήταν μια δειγματοληψία για την καταγραφή της βιοποικιλότητας του ιχθυοαποθέματος στον κόρφο της Ελούντας, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης μελέτης, με στόχο να γίνει ένα διαχειριστικό σχέδιο για την προστασία του κλειστού κόλπου.
Το ερευνητικό πρόγραμμα εκπονεί το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε συνεργασία με το Τμήμα Αλιείας Νομού Λασιθίου, γι’ αυτό και η όλη διαδικασία έγινε υπό την εποπτεία του Δρ. Κων. Ντούνα Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Για το αποτέλεσμα της «ψαριάς» ενημερώθηκε και η ιχθυολόγος του Τμήματος Αλιείας Ν. Λασιθίου Ελένη Ψόχιου, η οποία μετέβη στην Ελούντα και συζήτησε για την εξέλιξη αυτή με τον κ. Ντούνα.
Είχαν παρουσιαστεί τον Οκτώβριο, έφυγαν τα Χριστούγεννα
Όπως είχε γράψει η ΑΝΑΤΟΛΗ στα μέσα Ιανουαρίου, ο κόλπος της Ελούντας είχε γεμίσει από τον περασμένο Οκτώβριο με μπλε καβούρια, που μέσα σε λίγα 24ωρα, λίγο πριν τις Εορτές των Χριστουγέννων σχεδόν εξαφανίστηκαν. Ελάχιστα, μετρημένα στα δάκτυλα του ενός χεριού ήταν τα μπλε καβούρια που έπιαναν πλέον οι ψαράδες της Ελούντας ενώ πριν κατέκλυζαν τα δίχτυα τους, σε βαθμό που να προκαλεί έντονη ανησυχία για την τύχη των υπολοίπων ειδών και να υποδεικνύεται αρμοδίως, η εντατική αλίευσή τους.
Στην επικοινωνία που είχαμε τον Ιανουάριο με τον κ. Ντούνα, είχε επιβεβαιώσει το φαινόμενο της «εξαφάνισης» των μπλε καβουριών, παραλληλίζοντας το εισβολικό αυτό είδος στην περιοχή μας με… ακρίδες, που επέπεσαν στον προστατευμένο κόρφο, απειλώντας τον με ερήμωση από τα στοιχεία της χλωρίδας από τα οποία τρέφονται. Μια υπόθεση για την εξαφάνισή τους την απόδωσε σε έλλειψη τροφής, που τα ανάγκασε να μεταναστεύσουν προς αναζήτηση τροφής αλλού. Μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Ψαράδων είχε επιβεβαιώσει την εκτίμηση ότι τα καβούρια μέσα στο 2μηνο ή 3μηνο που παρέμειναν στον κόρφο, εξάντλησαν τα διατροφικά αποθέματα του συγκεκριμένου κλειστού οικοσυστήματος και όταν «εκτίμησαν» ότι ο χώρος αυτός δεν μπορεί να θρέψει άλλο την αγέλη, άρα δεν αποτελεί βιώσιμο περιβάλλον γι’ αυτά, ενεργοποίησαν μηχανισμούς που διαθέτουν και δίνοντας το «σήμα» για μετανάστευση, αποχώρησαν με άγνωστο προορισμό.
Έφυγαν όλα; Έμεινε κάποιος πληθυσμός σε «νάρκη» στο βυθό; Είναι νέες αφίξεις; Είναι ερωτήματα, απαντήσεις στα οποία θα δώσει η έρευνα, απάντησε ο κ. Ντούνας όταν ερωτήθηκε το Σάββατο από την ΑΝΑΤΟΛΗ. Γι’ αυτό και παρέλαβε τα 28 καβούρια, στα οποία, για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνονται και θηλυκά σε καλή αναλογία σε σχέση με τα αρσενικά, που υπερτερούσαν σε αριθμό κατά πολύ σε προηγούμενες δειγματοληψίες.
Μόνο ώριμα άτομα
Το αξιοπερίεργο είναι το δείγμα αποτελείται από ώριμα μόνο άτομα. Και αυτή τη φορά απουσιάζουν μικρά καβούρια, αλλά αυτά ζουν, όπως είπαν οι ιχθυολόγοι, περί το μισό μέτρο βάθος, κοντά στην ακτή, κάτω από βραχάκια και χρειάζεται άλλη μέθοδος συλλογής (visual sensor), για να διαπιστωθεί αν τελικά, το μπλε καβούρι έχει εγκατασταθεί για τα καλά, γέννησε και πολλαπλασιάζεται μέσα στον κόρφο.
Την επόμενη εβδομάδα, θα επιχειρηθεί μια τέτοια αναζήτηση νεαρών καβουριών από την ερευνητική ομάδα. Αν εντοπιστούν μικρά, σημαίνει ότι ο πληθυσμός των μπλε καβουριών έχει εγκατασταθεί και αναπαράγεται στον κόρφο. Η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά με την βελτίωση των καιρικών συνθηκών, περίπου από τον Απρίλιο, είπε ο κ. Ντούνας. Είναι θέμα συμπεριφοράς του είδους η εμφάνιση, η «εξαφάνιση», η επανεμφάνιση… «Είναι πολύ ωραίο που πρέπει να τα δούμε όλα αυτά για πρώτη φορά και να μην έχουμε συγκεκριμένες απαντήσεις να δώσουμε», παρατήρησε ενθουσιασμένη η κ. Ψόχιου, συμπληρώνοντας ότι «η επανεμφάνιση των καβουριών, πάντως, επιβεβαιώνει ό,τι γνωρίζαμε από τη βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο είδος». «Θα πρέπει να γραφτεί μια επιστημονική εργασία για το φαινόμενο αυτό που ερευνούμε εδώ», απάντησε ο κ. Ντούνας.
«Ένα μέρος του πληθυσμού των καβουριών φαίνεται να έχει εγκατασταθεί στον κόρφο. Και αυτό είναι ενδιαφέρον, κάτω από συνθήκες ειδικής διαχείρισης, να μπορέσει να παραμείνει στον τόπο και να αποτελέσει ένα από τα αλιεύματα του κόρφου, γιατί όχι; Εξ άλλου έχει και μεγάλη αξία…», δήλωσε ο κ. Ντούνας.
Σχετικά με την περίοδο εξαφάνισής τους, ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ είπε ότι «κανείς δεν μπορεί να ξέρει, υποθέσεις κάνομε και γι’ αυτό και το μελετούμε. Θα πρέπει να διαπιστώσουμε αν αυτά που πιάσαμε σήμερα έχουν σχέση με το πρώτο κύμα ή είναι κάτι διαφορετικό».
Το συγκεκριμένο είδος αντιδρά «νομαδικά», κολυμπά και μπορεί να μετακινείται ταχύτατα, οπότε δεν αποκλείστηκε ως πιθανό ενδεχόμενο μια τέτοια συμπεριφορά. Όπως εισέβαλε αιφνιδιάζοντας τους πάντες, έτσι και είχε εξαφανιστεί για δυο μήνες περίπου από τον κόλπο, αφήνοντας άναυδους όλους όσους ασχολούνται με τη θάλασσα στην περιοχή.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Νικ. Σφυράκης είχε επισημάνει ότι πριν τις Εορτές, όπου κι αν έριχνε ένας ψαράς δίχτυα, είτε στις εισόδους του κόρφου, στη Σπιναλόγκα ή στο Κανάλι, έπιαναν 5 -10 κιλά κάθε φορά. Σε τρεις διαφορετικές θέσεις μέσα στον κόρφο, όταν το περασμένο φθινόπωρο είχαν ρίξει δίχτυα, στο πλαίσιο της έρευνας που έκανε ο κ. Ντούνας, παρουσία πάλι του ιδίου στο καΐκι, είχαν ανασύρει εκατοντάδες κιλά καβούρια!
Προσωρινά κρύφθηκαν
Θα πρέπει, τέλος, να σημειώσουμε ότι ο Νικ. Σφυράκης είχε δηλώσει τον περασμένο Ιανουάριο στην ΑΝΑΤΟΛΗ ότι, παρά την φαινομενική εξαφάνιση των καβουριών, είχε την άποψη ότι για διάφορους λόγους, πιθανόν τα καβούρια να μην έχουν αποχωρήσει από τον κόρφο αλλά προσωρινά να κρύβονται σε δυσπρόσιτα σημεία, κάτω από βράχια και πέτρες.
Επίσης τόνισε ότι από τα άλλα είδη που συνελέγησαν το Σάββατο από τον κόρφο (πολλά μπαρμπούνια, λιθρίνια, σκορπίδια, πολλές σουπιές κλπ.) αλλά και οστρακοειδή μεταξύ αυτών και αχιβάδες, αποδεικνύεται ότι ο κόρφος παραμένει πλούσιος σε ιχθυοαπόθεμα και ποικιλία και σε καμιά περίπτωση δεν εμφανίζει εικόνα καταπονημένου οικοσυστήματος. Και δεν αποκλείεται, ως άνθρωπος που γνωρίζει καλά από την πολύχρονη ενασχόλησή του με τη θάλασσα, να επαληθευτεί η εμπειρική ερμηνεία του φαινομένου της προσωρινής εξαφάνισης και επανεμφάνισης των μπλε καβουριών στον κόρφο της Ελούντας.
