Στα τέλη Ιουλίου εκτιμούν οι δημιουργοί του ότι θα έχει ολοκληρωθεί το μεγάλο γλυπτό «Ο Σκεπτόμενος», για να πάρει την άγουσα για την Κύπρο, όπου προορίζεται να τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο του αδελφού Δήμου Αγίου Δομετίου. Πρόκειται για μια σύνθεση κατασκευασμένη από σφυρήλατο μπρούτζο και γυαλί- χαρακτηριστικά υλικά, των οποίων τον συνδυασμό έχει αναπτύξει καλά ως τεχνική το Εργαστήριο Σωτηριάδη, όπου φιλοτεχνείται το συγκεκριμένο έργο. Είναι ένα δώρο το οποίο αποφάσισε να προσφέρει ο Δήμος Αγίου Νικολάου με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 30 χρόνων αδελφοποίησης με τον ημικατεχόμενο Δήμο Αγίου Δομετίου, στη μαρτυρική μεγαλόνησο.
Τα αποκαλυπτήριά του θα λάβουν χώρα σε ημερομηνία που θα συμφωνηθεί από τους δύο δήμους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ως ορόσημο τον Ιούνιο του 2024, οπότε θα διεξαχθούν οι δημοτικές εκλογές στην Κύπρο (είχαν αναβληθεί το Νοέμβριο του 2021), οπότε και ο Δήμος Αγίου Δομετίου θα πάψει πλέον να υφίσταται ως αυτόνομος ΟΤΑ και θα συνενωθεί στον μητροπολιτικό Δήμο Λευκωσίας.
«Ο Σκεπτόμενος» είναι ένα άγαλμα 2 μ. ύψος και βάρος 600 κιλών περίπου, που απεικονίζει μια ανθρώπινη μορφή, καθιστή και σκυμμένη, με το κεφάλι ακουμπισμένο στο ένα χέρι και με το άλλο κρατά ένα δισάκι.
Για τους συμβολισμούς που ενσωματώνει το εντυπωσιακό αυτό έργο μίλησαν στην ΑΝΑΤΟΛΗ οι άνθρωποι που αναμετρήθηκαν με τα σκληρά και «ατίθασα» υλικά -τον σκληρό μπρούτζο και το εύθραυστο γυαλί- για να μεταφέρουν σε τρεις διαστάσεις την ιδέα του αείμνηστου Νίκου Σωτηριάδη, ο οποίος το είχε εμπνευστεί και σχεδιάσει στο χαρτί, όσο ήταν ακόμη εν ζωή. Ο αδελφός του Παντελής Σωτηριάδης και ο γιος του αείμνηστου Νίκου, Χαράλαμπος Σωτηριάδης, είναι οι γλύπτες που δουλεύουν το έργο κατά παραγγελία του Δήμου Αγίου Νικολάου, εδώ και ένα εξάμηνο περίπου.
Οι συμβολισμοί
Η ανθρώπινη μορφή ενσαρκώνει τον απανταχού πρόσφυγα, ανεξαρτήτως αιτίας και προέλευσης. Αλλά απεικονίζει και τον κάθε κατατρεγμένο, αδικημένο από τις συνθήκες της ζωής, επισημαίνει ο Παντελής Σωτηριάδης. Η ανθρώπινη μορφή είναι σχεδιασμένη αφαιρετικά, με τη στάση του σώματός του σχηματίζει το ελληνικό σημείο στίξης- ένα τεράστιο ερωτηματικό. Η καμπουριασμένη πλάτη αποδίδει την κυρτή γραμμή και το σφαιρικό κεφάλι την τελεία, του ελληνικού ερωτηματικού, εξηγεί. Είναι η σχηματική διατύπωση ενός αδυσώπητου «γιατί» που βασανίζει κάθε άνθρωπο που θα πέσει στην προσφυγιά, πληγωμένος και κυνηγημένος από τον πόλεμο, χάνοντας υπάρχοντα, πατρίδα, οικογένεια, ρίζες και ταυτότητα πολλές φορές. Η μορφή αποπνέει την απελπισία και το αδιέξοδο, στα οποία έχει περιέλθει ο εικονιζόμενος.
«Ο εικονιζόμενος δεν έχει πέλματα, γιατί δεν έχει “πού να σταθεί”, δεν έχει από “πού να πιαστεί”, γι’ αυτό δεν έχει δάκτυλα. Κάθεται σε ένα γυάλινο παγκάκι το υλικό του οποίου αποδίδει την “ευθραυστότητα”, την επικινδυνότητα, την ανασφάλεια της θέσης του πρόσφυγα…», επισημαίνει ο Παντελής Σωτηριάδης.
Αλλά και τονίζει τη σύνδεση του συγκεκριμένου έργου με την ιστορία και προέλευση της ίδιας της οικογένειας Σωτηριάδη, που έφτασε ως τον Άγιο Νικόλαο ύστερα από πολλές περιπέτειες, μετά την καταστροφή και το διωγμό των Νεότουρκων κατά των Ελλήνων από τις πατρογονικές εστίες (το Καπή-κιοϊ της Τραπεζούντας, του ελληνικού Πόντου), μετά τη μικρασιατική καταστροφή το 1922.
«Ο ξεριζωμός, η προσφυγιά, υπήρχε γραμμένος στο κύτταρο της γενιάς μας, αλλά ήταν και ζήτημα που ενέκυπτε διαρκώς στη διεθνή σκηνή. Το θέμα μας απασχολούσε και παρέμενε πάντα επίκαιρο, γι’ αυτό και ο Νίκος σχεδίασε το έργο. Είναι ένα από τα αγαπημένα μας έργα. Τη μακέτα τη φτιάξαμε μαζί και έμεινε εκεί μέχρι που ήλθε ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντ. Ζερβός, που θέλησε να το δωρίσει στο Δήμο Αγίου Δομετίου, είπε ο Παντελής Σωτηριάδης. Το έργο αυτό αποτέλεσε την αφορμή για να διδαχθεί ο Χαράλαμπος την τεχνική του σφυρήλατου μετάλλου, την οποία δεν συναντά κανείς εύκολα και βασίζεται σε μια παράδοση που μας παραδόθηκε από τον πατέρα μας», εξήγησε.
Η συνέχεια….
Είναι το πρώτο γλυπτό με την κατασκευή του οποίου καταπιάστηκε συστηματικά ο 25χρονος Χαράλαμπος, ο οποίος πριν μερικούς μήνες ολοκλήρωσε την στρατιωτική του θητεία και εργάζεται στο εργαστήριο Σωτηριάδη, ερχόμενος να καλύψει το «κενό» που άφησε ο πατέρας του τόσο στην εταιρεία και το επιχειρηματικό κομμάτι, όσο και στο δημιουργικό. Υπό την καθοδήγηση του θείου του, ο φέρελπις νέος δημιουργός, δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του. Ένας επιπλέον λόγος ήταν ότι το έργο αυτό το είχε σχεδιάσει ο πατέρας του και ήθελε πολύ να το δουλέψει κατασκευάζοντάς το ο ίδιος. Δεν αρνήθηκε τη δυσκολία που έχει η συγκεκριμένη τεχνική του σφυρήλατου μετάλλου σε τόσο μεγάλη κλίμακα έργου. Τη σφυρηλάτηση ανέλαβε κυρίως ο Χαράλαμπος και ο Παντελής τον σκελετό και το πιο δύσκολο απ’ όλα, που είναι η προσαρμογή κάθε κομματιού με τα γύρω του ώστε να εξασφαλιστεί η αρμονία και πιστότητα με την αρχική μακέτα του έργου. Ο Χαράλαμπος δεν παραγνωρίζει το συμβολισμό και την αξία που έχει το έργο, που εκτός από τα ανθρωπιστικά μηνύματα που ενέχει, συνδέεται και με την ιστορία της ίδιας της οικογένειάς του.
Ο Χαράλαμπος ασχολείται με το κατασκευαστικό κομμάτι της επιχείρησης, επισημαίνοντας ότι δεν προσφέρονται πλέον πολλές ευκαιρίες για δημιουργία καλλιτεχνικού έργου αντίστοιχου-με αυτό το μεγάλο γλυπτό. Υπάρχουν όμως παραγγελίες ειδικών, χρηστικών κατασκευών για κατοικίες αλλοδαπών, αλλά και ντόπιων, που συνδυάζουν το λειτουργικό με το καλλιτεχνικό στοιχείο. Με την οικονομική κρίση και όλα όσα έχουν ακολουθήσει, σίγουρα το είδος αυτής της δουλειάς παρουσιάζει κάμψη, παραδέχονται.
Στα σχέδια της επιχείρησης, τώρα που και ο Χαράλαμπος εντάχθηκε στο εταιρικό σχήμα, είναι η αξιοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την στήριξη και εκσυγχρονισμό της, επεσήμαναν θείος και ανιψιός. Εξάλλου, η επιχείρηση διαθέτει μερίδα στο Βιοτεχνικό Πάρκο όπου μπορεί να μεταφέρει τη δραστηριότητά της κτίζοντας νέο εργαστήριο, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει χωρίς τους περιορισμούς τήρησης του ωραρίου κοινής ησυχίας κλπ. που επιβάλλει η σημερινή λειτουργία του μέσα στην οικιστική ζώνη. Οι χώροι αυτοί, εφ’ όσον μεταφερθούν στο Βιοτεχνικό Πάρκο, θα μπορούσαν να μετατραπούν σε εκθεσιακό χώρο της δουλειάς τους, όπως είπαν.
Καλλιτεχνική φλέβα, διαθέτει όμως και η κόρη του Νίκου και της Αννας Σωτηριάδη, η Κατερίνα, επεσήμανε με περηφάνια ο Παντελής Σωτηριάδης, η οποία είναι πολύ καλή στο σχέδιο και θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στο καλλιτεχνικό σκέλος της επιχείρησης.
Η έκθεση στη Λίμνη
Το γλυπτό, όπως είχε εξ αρχής ανακοινωθεί από τον κ. Ζερβό, υπάρχει πρόθεση να μεταφερθεί και να εκτεθεί για ένα σύντομο χρονικό διάστημα σε ανοιχτό χώρο της λίμνης, όπως αντίστοιχα είχε συμβεί το 2005, όταν το γλυπτό της Αρπαγής της Ευρώπης που είχαν φιλοτεχνήσει οι αδελφοί Σωτηριάδη, εκτέθηκε για μερικές ημέρες στη λίμνη, πριν αποσταλεί στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Στρασβούργο, όπου υπάρχει σήμερα.
Στη σχετική ερώτηση, ο Παντελής Σωτηριάδης εξέφρασε μια μικρή επιφύλαξη, σημειώνοντας ότι η μεταφορά και έκθεσή του σε ανοιχτό χώρο της λίμνης θα ήταν καλό να γίνει για να το θαυμάσουν οι Αγιονικολιώτες και οι επισκέπτες της πόλης μας, αλλά θα πρέπει να ληφθούν και κάποια μέτρα για την ασφάλεια του έργου, αφού πάντα υπάρχει ο κίνδυνος βανδαλισμού από κάποιους κακοπροαίρετους.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ