Από έναν ενδιαφέροντα πίνακα για τα δάση τις Κρήτης, που κοινοποίησε ο Μιχάλης Δρετάκης (ΜΦΙΚ), πληροφορούμαστε ότι ο νομός Λασιθίου έχει μερικώς δασοσκεπές το 28.5% της γης του και με δάση το 5.1%. Αυτά τα ποσοστά είναι τα μεγαλύτερα σε σχέση με τους υπόλοιπους νομούς της Κρήτης. Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι: Ηράκλειο 13.6 και 1.9%, Ρέθυμνο 0.9 και 0.7%, Χανιά 16.4 και 3.7%.
Η εγκατάλειψη των παραγωγικών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα στην ύπαιθρο της Μεσογείου, αναφέρει ο κ. Δρετάκης, οδήγησε στην αύξηση της έκτασης και στην πύκνωση των δασών. Σταδιακά, τα ποικιλόμορφα αγροτικά τοπία μεταβλήθηκαν σε συνεχή και ομοιόμορφα δασικά τοπία, με υψηλή ποσότητα καύσιμης ύλης, ευνοώντας την ανάπτυξη δασικών πυρκαγιών μεγάλης έντασης και έκτασης.
Στο Βαθύ του Αγίου Νικολάου, μετά την προ έτους φωτιά, επισκέφθηκα την καμένη γη και διαπίστωσα ότι, εκεί που μεγάλωσαν τα καμένα πεύκα, όλη η γη ήταν καλλιεργήσιμη, με τράφους παντού.
Οι παρεμβάσεις στα δάση και οι φωτιές
Στο ερώτημα αν είναι σωστό ή λάθος το ότι «στο δάσος οποιαδήποτε παρέμβαση είναι καταστροφική;» η απάντηση του Μιχάλη Δρετάκη είναι ότι οι πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η μερική βόσκηση, η επιλεκτική υλοτομία και η συλλογή ξηρών κλαδιών, μπορούν να κρατούν το δάσος σε κατάσταση μη αναφλέξιμη για πολλά χρόνια… αν και μια φυσική φωτιά είναι σχεδόν αναπόφευκτη! Αντίθετα πολλά παρθένα δάση καίγονται στις μέρες μας και κακώς αναρωτιόμαστε γιατί. Ακόμα και δάση με σημαντική ανθρώπινη δραστηριότητα, έχουν πολλές φορές αυξημένη βιοποικιλότητα σε σχέση με γειτονικά παρθένα.
– Για τη φωτιά ως φυσική διαδικασία ο κ. Δρετάκης αναφέρει ότι τα μεσογειακά δάση και οι θαμνότοποι είναι προσαρμοσμένα στη φωτιά και αναγεννιούνται μάσα από αυτή. Αυτό είναι σωστό, αν και όχι προφανές. Πολλοί δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι, για παράδειγμα, ένα δάσος με χαλέπιο ή τραχεία πεύκη (το κοινό πεύκο) αναγεννιέται μονάχα μετά τη φωτιά… την έχει ανάγκη! Πάντα υπήρχαν οι φωτιές… βόσκηση και φωτιά πάνε αιωνίως μαζί… χωρίς τη φωτιά έχουμε μικρότερη βιοποικιλότητα, αναφέρει ο κ. Δρετάκης!
– Αξίζει να αναζητήσετε και να διαβάσετε το βιβλίο «Η δημιουργία του Κρητικού τοπίου» («The Making of the Cretan Landscape») των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης. Το βιβλίο μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς διαμορφώθηκαν τα ιδιαίτερα και ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του νησιού μας. Επιχειρεί να βοηθήσει τον επισκέπτη της Κρήτης να κατανοήσει πώς διαμορφώθηκαν τα ιδιαίτερα και ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του νησιού μας, που βλέπουμε σήμερα, μέσα από συνεχείς αλλαγές στη διάρκεια των αιώνων, τόσο πριν από την ανθρώπινη παρουσία όσο και ως αποτέλεσμα ανθρωπογενών παραγόντων.
ΛΕΩΝ.Κ.