Μια ζεστή ημέρα σαν τις τελευταίες, εκτός από τις βουτιές στη θάλασσα… πού αλλού θα μπορούσα να αναζητήσω δροσιά; Η επιλογή μου ήταν το ιστορικό δάσος του Κρούστα, κάτω από τα πανύψηλα πεύκα και τους ασφεντάμους. Ακολούθησα μια από τις διαδρομές που είχε χαράξει η αείμνηστη Γερμανίδα αρχαιολόγος Sabine Beckman. Τί κρίμα που έφυγε τόσο νωρίς, όταν είχε τόσα πολλά ακόμα να μας δώσει. Έφτασα χαμηλά μέχρι τα κυκλικά κτίσματα, για τα οποία η Sabine μας είχε ενημερώσει:
* Περισσότερα από 60 είδη κυκλικών κτισμάτων έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή των μινωικών οικιστών του βουνού. Οι «δεξαμενές» αυτές μας δείχνουν πόσο μακριά θα έπρεπε να βρίσκονται οι πηγές νερού, ήδη από την Εποχή του Χαλκού. Μερικοί από τους κυκλικούς λάκκους συγκρατούν προσωρινά νερό για λίγες μέρες εφ’ όσον έχουν προηγηθεί ισχυρές χειμωνιάτικες βροχές. Το ανώτατο σημείο της στάθμης του νερού διακρίνεται στο εσωτερικό τους.
* Γενικά για τις δεξαμενές (κυκλικά κτίσματα) που υπάρχουν κοντά ή και γύρω από την περιοχή των οικιών της Εποχής του Χαλκού μπορεί κάποιος να δει δύο ειδών: Αφ’ ενός λάκκους περιτοιχισμένους με ογκόλιθους, όπως αυτούς που είδα στον Κρούστα, και αφ’ ετέρου κυκλικές κατασκευές υπερυψωμένες του εδάφους κτισμένες στα θεμέλια με μικρές πέτρες σε ελαφρώς προεξέχουσες θέσεις. Μια ομάδα Παλαιοανακτορικών (2000 – 1700 π.Χ.) κυκλικών κτισμάτων δίπλα στο μινωικό ανάκτορο των Μαλίων θεωρούνται σαν χώροι αποθήκευσης σιτηρών. Κάποιες άλλες υπόγειες κυκλικές κατασκευές στην Κνωσσό ονομάστηκαν το 1903 «κουλούρες» λόγω του σχήματος τους από τους εργάτες ανασκαφής του Έβανς, ενώ η χρήση τους παραμένει άγνωστη.
* Καθώς οι ογκολιθικοί λάκκοι του Κρούστα φαίνεται απίθανο να χρησίμευαν σαν χώροι αποθήκευσης σιτηρών, εκλαμβάνονται σαν δεξαμενές νερού σε αυτή την περιοχή, αν και μόνο μια ανασκαφή θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει εάν υπάρχουν ίχνη από κάποια επίστρωση (σοβά) στο εσωτερικό τους που θα μπορούσε να αποδείξει την αρχική αδιαβροχοποίησή τους.
ΥΓ.: Μου έκανε μεγάλη εντύπωση πόσες πολλές είναι ακόμα οι δρακοντιές στο δάσος (δράκαινες, τουρκοστιβάνες, Dracunculus vulgaris) και σε πόσο καλή κατάσταση, φυσικά στα σκιερά σημεία.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
