Με επίκεντρο την ιστορική Ιερά Μονή Παναγίας Κρουσταλλένιας και το πάρκο Ελευθερίας θα εξελιχθούν το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Ιουνίου οι φετινές εκδηλώσεις για την Μάχη του Λασιθίου που αποτελεί Εθνική Εορτή τοπικού χαρακτήρα. Φέτος, με αφορμή τα 200 χρόνια από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης, θα έχει ένα ξεχωριστό χαρακτήρα. Θα φιλοξενήσει το Λάβαρο της Αγίας Λαύρας.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Μιχάλη Ατσαλάκη στην ΑΝΑΤΟΛΗ το λάβαρο θα μεταφέρει στο νησί ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων κ. Ευσέβιος, ο οποίος αποδέχθηκε την πρόσκληση που διατυπώθηκε σχετικά από τον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου και σε συνεννόηση με την τοπική Εκκλησία και τον Μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου Γεράσιμο θα γίνει επίσημη υποδοχή και εκδηλώσεις.
Οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν το Σάββατο 5 Ιουνίου με υποδοχή του Λαβάρου στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και θα μεταφερθούν στην Ιερά Μονή Παναγίας Κρουσταλλένιας όπου θα γίνουν ομιλίες και ανακοινώσεις, ενώ την Κυριακή προβλέπεται αρχιερατικό συλλείτουργο στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και οι εκδηλώσεις που ακολουθούν στο πάρκο Ελευθερίας.
Η Δημοτική Αρχή του Οροπεδίου Λασιθίου επιδιώκει ν’ αναδείξει την ιστορική μονή του Λασιθίου, που ως γνωστό αποτελεί σημείο αναφοράς για τους αγώνες των Κρητών. Μάλιστα, ο δήμαρχος Γιάννης Στεφανάκης μας παραχώρησε υλικό που προέκυψε μετά από έρευνα που διενήργησε ο ίδιος στην βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης (ψηφιοποιημένο αρχείο) και συγκεκριμένα από την έκδοση: «Ιστορία της Κρητικής Επαναστάσεως -εν Σύρω 1891» του φιλολόγου Τηλεμάχου Μ. Τσιχλάκη.
«Από την ανωτέρω έρευνα προκύπτει η σημαντικότατη και πρωταγωνιστική συμβολή της Ιεράς Μονής Παναγίας Κρουσταλλένιας στις επαναστάσεις των Κρητών για την Ελευθερία ήδη από το πρώτο μισό του 13ου αιώνα, οπότε ήταν σε εξέλιξη οι αγώνες κατά των Ενετών κατακτητών», εξηγεί ο κ. Στεφανάκης.
Μάλιστα υπάρχει αξιοσημείωτη αναφορά από την ανωτέρω έκδοση: «…της Κρουσταλένιας εγένοντο και πάλιν αι πρώται συναθροίσεις, εις ας συνήλθαν οι οπλαρχηγοί των ανατολικών της νήσου διαμερισμάτων, ανακηρύξαντες τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου κύριον της νήσου».
Στον ίδιο τόμο επίσης, παρουσιάζεται η επαναστατική διακήρυξη της 14ης Οκτωβρίου 1830 την οποία συνυπογράφουν μεταξύ άλλων ο Ηγούμενος της Κρουσταλλένιας Γερβάσιος ως πληρεξούσιος Λασιτ(θ)ίου καθώς και ο Πρωτόπαπας Μιχαήλ Ζουράκης ως πληρεξούσιος Πέτρας. Στο παράρτημα που συνοδεύει την παρούσα, σας επισυνάπτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την ανωτέρω έκδοση καθώς και την γκραβούρα που απεικονίζει την Κρουσταλλένια η οποία φιλοτεχνήθηκε κατά την Βυζαντινή περίοδο.
«Ως Δημοτική Αρχή θέλουμε πάντα ν’ αναδεικνύουμε κάθε σημαντικό ιστορικό απόθεμα της περιοχής. Θεωρούμε λοιπόν πως η ιστορική μονή της Παναγίας Κρουσταλλένιας και το μεγάλο πολεμικό γεγονός της Κρήτης κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας στην Κρήτη, θ’ αναδειχθούν περαιτέρω μέσα και από την παρουσία, για πρώτη φορά στο νησί μας, του Λαβάρου της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Συνεχίζουμε την έρευνα και ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας του Λασιθίου», δήλωσε ο Δήμαρχος.
Όπως εξήγησε ο κ. Στεφανάκης, το επόμενο διάστημα θα διαμορφωθεί το πρόγραμμα των εκδηλώσεων δεδομένου ότι υπάρχει συνεργασία για την τελική διαμόρφωσή του με την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου και την Ιερά Μητρόπολη Πέτρας και Χερρονήσου.
Το Λάβαρο της Επανάστασης
Σύμφωνα με το αρχείο της Μονής Αγίας Λαύρας (κώδιξ 1703) το Λάβαρο αποτελούσε προσφορά των Ελλήνων της Σμύρνης κατά τα τέλη του 16ου αιώνα. Η παράσταση του λαβάρου αποδίδει την Κοίμηση της Θεοτόκου –μνήμη της οποίας τιμά η Μονή– και είναι επίμηκες ορθογώνιο (1,20 μήκος και 0,95 πλάτος) με μεταξωτά κρόσσια και διανθισμένο από πολύτιμα υλικά.
Το ιερό λάβαρο πολλές φορές έγινε βορά λεηλασιών. Το 1772 καταγράφεται η πρώτη υφαρπαγή του στην Μολδοβλαχία. Οι μοναχοί της μονής με την αρωγή του Πατριαρχείου και μοναχών της Μολδοβλαχίας το εξαγόρασαν με την ανταλλαγή άλλων κειμηλίων της μονής. Το 1780 αντίστοιχο περιστατικό με την μεταφορά του αυτήν τη φορά στην Ήπειρο. Το 1826 και κατά την πυρπόληση του μοναστηριού από τον Ιμπραήμ το λάβαρο διεσώθη τελευταία στιγμή χάριν των μοναχών Αθανασίου και Δανιήλ οι οποίοι το μετέφεραν στο νησί Κάμηλο της Ιθάκης. Σήμερα φυλάσσεται στο φυσικό του χώρο σε ειδική προθήκη και αποτελεί το ιστορικότερο κειμήλιο της μονής.
