Απολαυστικός και πάλι ο ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, αναφέρθηκε (Open TV, «Η μαγεία των λέξεων») στις διαφορετικές χρήσεις της λέξης «και»:
Πάντα μου αρέσουν αυτές οι μαγικές μικρές λεξούλες. Έχει γραφτεί ολόκληρη διατριβή 350 σελίδων για τη λέξη «και»: «Η μεγάλη ιστορία μιας μικρής λέξης».
«Το “και” είναι ένας πανάρχαιος σύνδεσμος που έχει μεγάλη ιστορία αδιάλειπτης παρουσίας στη διαχρονική πορεία της γλώσσας μας. Το “και” έχει έως 12 διακριτές σημασίες. Δεν είναι μόνο ο σύνδεσμος που ενώνει δύο πράγματα. Οι αρχαίοι είχαν και το “και” και το “τε”, που είναι το ίδιο πράγμα».
* Ο κ. Χαραλαμπάκης αναφέρθηκε σε μία… τραυματική, όπως την είπε, εμπειρία που είχε από τα παιδικά του χρόνια: «Οι δάσκαλοι της τότε εποχής έλεγαν ότι δεν θα ξεκινάμε καμία πρόταση με το “και”. Πόσα παιδάκια αυτές τις δεκαετίες έφαγαν ξύλο γιατί παραβίαζαν αυτόν τον κανόνα; Αυτοί οι δάσκαλοι δεν διάβασαν ποτέ Παλαιά Διαθήκη, όπου πολλές προτάσεις ξεκινούν με το “και”; Στη Γένεση διαβάζουμε: “και είπεν ο Θεός, γεννηθήτω φως… και εγένετο φως”, “και είδεν ο Θεός το φως ότι καλόν”.
* Στη νεοελληνική γλώσσα υπάρχουν δεκάδες στερεότυπες εκφράσεις που ξεκινούν με το “και”, όπως παραδείγματος χάρη “και εις ανώτερα”, “και στα δικά σου”, “και του χρόνου”, “και μη χειρότερα”. Θέλω να πω σε κάποιον “και εις ανώτερα!” Τί θα του πω; “Εις ανώτερα;”
* Αυτό το “και” επίσης συχνά το χρησιμοποιούν άνθρωποι που δεν έχουν την κατάλληλη μόρφωση και η συχνή δηλαδή επανάληψη σημαίνει μια αμηχανία. Λένε, “και μου είπε”, “και της είπα”, “και μου λέει”, “και του λέω”… δε μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι λάθος. Επομένως θα κρίνουμε κάποιο άνθρωπο ανάλογα την περίσταση επικοινωνίας. Και να είμαστε επιεικείς. Λάθη γίνονται και να μην φοβόμαστε τα ολισθήματα της γλώσσας».
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ