Μια από τις ωραιότερες πεζοπορίες που έχει πραγματοποιήσει ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου είναι το μονοπάτι που συνδέει το Καθαρό με το οροπέδιο Λασιθίου, από τις «Στροφές τσ’ Αλέξαινας».
* Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος του μονοπατιού, από τη στιγμή που θα αντικρίσουμε το οροπέδιο Λασιθίου μέχρι χαμηλά, κοντά στην Αγία Πελαγία, καταστράφηκε από μια μπουλντόζα, η οποία ακολούθησε καταστρέφοντας το μονοπάτι για να πάει, υποθέτουμε, στη στάνη κάποιου βοσκού. Η καταστροφή έγινε, αλλά η κλίση είναι τόσο μεγάλη που μόνο τανκ μπορεί να το ανεβεί. Ο «δρόμος» δεν χρησιμοποιήθηκε ΠΟΤΕ και αποτελεί τη μεγαλύτερη καταστροφή μονοπατιού στο νομό μας.
Από το μονοπάτι αυτό πέρασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, το 1903, καθ’ οδόν για Ιεράπετρα και έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον τα παρακάτω ιστορικά στοιχεία:
* Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στα τέλη του Φεβρουαρίου του 1903 ξεκίνησε προεκλογική περιοδεία στην ανατολική Κρήτη και έφθασε στο Οροπέδιο Λασιθίου προερχόμενος από την Πεδιάδα. Αφού πραγματοποίησε ομιλία στο Τζερμιάδω μετέβη στη Μονή Κρουσταλλένιας, όπου φιλοξενήθηκε στο νεόδμητο «παλατάκι», που κτίστηκε σε ελάχιστες ημέρες για να φιλοξενηθεί ο Αρμοστής των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κρήτη, Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδος, στις 11 έως 14 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους και επειδή προοριζόταν για τον πρίγκιπα το ονόμασαν «παλατάκι».
* Από την Μονή ο Βενιζέλος με τους οπαδούς και τα στελέχη του κόμματος πέρασαν από το Μέσα Λασίθι όπου έγινε σύντομος χαιρετισμός και από εκεί κατευθύνθηκαν προς την Αλέξαινα («Στροφές τσ’ Αλέξαινας»).
* Αφού έκαναν μια μικρή στάση για προσκύνημα στο καθολικό της Μονής της Αγίας Πελαγίας, η πομπή αρχίζει να ανηφορίζει για το Καθαρό με αρχικό προορισμό την Κριτσά και στη συνέχεια την Ιεράπετρα. Λίγα μέτρα ανατολικότερα του καθολικού της Μονής πάνω σε ένα πρίνο είχε κρυφτεί κάποιος με την κάνη του όπλου του να είναι στραμμένη προς το μέρος που θα εμφανιζόταν ο Βενιζέλος, με σκοπό την δολοφονία του. Δεν είναι εξακριβωμένο αν κινήθηκε από μόνος του ή αν η απόπειρα είχε οργανωθεί από το αντίπαλο κόμμα του Βενιζέλου. Το σίγουρο είναι πως δεν επρόκειτο για στυγνό δολοφόνο γιατί μόλις αντίκρισε τον έφιππο Βενιζέλο να τον πλησιάζει πανικοβλήθηκε, λύθηκαν τα χέρια του που κρατούσαν το όπλο, αφήνοντας απραγματοποίητο τον σκοπό του. Λέγεται μάλιστα πως ο επίδοξος δολοφόνος του Βενιζέλου έγινε μετά φλογερός οπαδός του.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΖΑΣ