Σύσκεψη, με αντικείμενο τους άξονες και κατευθύνσεις που θα ακολουθήσει η ερευνητική ομάδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας Κρήτης για την εκτέλεση του ερευνητικού προγράμματος με αντικείμενο τη «Διερεύνηση Ανάπτυξης Τουριστικών Παράκτιων Παρεμβάσεων στην Παχειά Άμμο και στο Θόλο Καβουσίου», πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αντιπεριφέρεια Λασιθίου.
Ο δρ. Νίκος Καμπάνης, διευθυντής Ερευνών στο Εργαστήριο Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας του Ινστιτούτoυ Yπολογιστικών Μαθηματικών (Ι.Υ.Μ.) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης με το συνεργάτη του ερευνητή του ΙΤΕ γεωλόγο- ωκεανογράφο Γεωργ. Αλεξανδράκη συζήτησαν με τον Αντιπεριφερειάρχη Λασιθίου Γιάννη Γουλιδάκη και τον εντεταλμένο Περιφερειακό Σύμβουλο Πολιτισμού και Τουρισμού Γιάννη Ανδρουλάκη, τα σχετικά θέματα. Στη σύσκεψη παρέστησαν επίσης οι πρόεδροι, της Κοινότητας Παχειάς Άμμου Γεώργιος Ραπάνης και του Καββουσίου Μαρία Χαλκιαδάκη, καθώς επίσης και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης της Π.Ε. Λασιθίου Βέτα Μαργιούλα.
Για την υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος υπεγράφη στα μέσα του περασμένου μήνα προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Ιεράπετρας και του ΙΤΕ, ύψους 50.000 €, από ΚΑΠ της Περιφέρειας Κρήτης/Π.Ε. Λασιθίου. Η διάρκεια ολοκλήρωσης του έργου ορίστηκε σε δύο χρόνια.
Τα αντικείμενα
Αντικείμενα είναι: α) Η διερεύνηση της κατάστασης της παράκτιας ζώνης στην περιοχή της Παχειάς Άμμου (από την παραλία Φρουζή) μέχρι το Θόλο Καβουσίου (έως τις πηγές της Μαλάβρας), η διερεύνηση της δυναμικής της περιοχής ως προς τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της, μέσω παράκτιων παρεμβάσεων, με έμφαση στη στήριξη του τουρισμού και στη δημιουργία ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και, β) Η διεξαγωγή έρευνας στην αποτύπωση των θαλάσσιων διαδρομών που ακολουθούν από την πηγή προς τους χώρους συγκέντρωσης τα πλαστικά (δηλ. τον εντοπισμό της περιοχής προέλευσης των απορριμμάτων καθώς και η ανάλυση της διαδικασίας συγκέντρωσής τους σε μια περιοχή) με κατάλληλες προγνώσεις της θαλάσσιας κυκλοφορίας και προσομοίωση της εξέλιξης της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά με χρήση του προγνωστικού μοντέλου MEDSLIK-II.
Η «περιοχή ενδιαφέροντος» προσδιορίζεται ως η παράκτια περιοχή από την Παχειά Άμμο, και συγκεκριμένα από την παραλία Φρουζή (κάτω από την ομώνυμη γέφυρα του επαρχιακού δρόμου Αγ. Νικολάου-Σητείας), μέχρι την περιοχή των πηγών της Μαλάβρας, ανατολικά του Θόλου Καβουσίου.
Η ζώνη έρευνας, για την οποία το ΙΤΕ αναλαμβάνει να εξετάσει, εκτείνεται στο θαλάσσιο μέτωπο των Κοινοτήτων Παχειάς Άμμου και Καβουσίου- περιοχή, που όπως τόνισε χθες ο αντιπεριφερειάρχης, με την ολοκλήρωση των τμημάτων του ΒΟΑΚ η κατασκευή των οποίων έχει δρομολογηθεί, σε συνδυασμό με τις ήδη χωροθετημένες επενδύσεις τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και το επενδυτικό ενδιαφέρον που θα ακολουθήσει με τη βελτίωση της οδικής σύνδεσης με την υπόλοιπη Κρήτη, θα πολλαπλασιαστεί.
Το ερευνητικό έργο
Για το λόγο αυτό, είπε ο κ. Γουλιδάκης, είναι αναγκαίο να μελετηθούν τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει το μέτωπο αυτό λόγω διάβρωσης των ακτών και όποιων άλλων επιδράσεων προκαλεί ή εκτιμάται ότι θα προκύψουν από την εξέλιξη λόγω κλιματικής αλλαγής, καθώς επίσης να υποδειχθούν από τους μελετητές οι παρεμβάσεις με έργα βελτίωσης προσβάσεων και προστασίας (οριοθέτηση ρεμάτων κλπ.) αλλά και διασύνδεσης και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος της ζώνης αυτής, που θα αποδώσει την προστιθέμενη αξία και την αειφορία στο μοντέλο ανάπτυξης μιας περιοχής, που ως σήμερα, παραμένει σχεδόν «παρθένα».
Το ερευνητικό έργο αποβλέπει και στοχεύει, μεταξύ άλλων και στον συσχετισμό της εξέλιξης της παράκτιας ζώνης με την τουριστική δραστηριότητα που φιλοξενεί. Επίσης, στον σχεδιασμό παρεμβάσεων (με πρόβλεψη της συμπεριφοράς και απόδοσής τους ως προς περιβαλλοντικούς και κοινωνικό-οικονομικούς δείκτες) για την υποστήριξη του αναπτυξιακού σχεδιασμού της περιοχής ενδιαφέροντος και κυρίως της ανάπτυξης του τουρισμού- κάτι που ζητείται και από τους τοπικούς θεσμικούς παράγοντες, ώστε το μοντέλο ανάπτυξης που θα ακολουθήσει, να έχει ως συστατικό τη βιωσιμότητα και την αειφορία, αποφεύγοντας αντίστοιχα μοντέλα άναρχης τουριστικής ανάπτυξης, σε άλλες περιοχές του νησιού.
Το αποτέλεσμα του προτεινόμενου έργου -η συγκέντρωση και αλληλοσυσχέτιση των περιβαλλοντικών δεδομένων και των ανθρώπινων παρεμβάσεων – θα αποτελέσει ένα πρακτικό εργαλείο σε όλα τα επίπεδα αυτοδιοίκησης, περιφερειακής και δημοτικής, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, αντίστοιχα, για ένα αντικειμενικά σωστό αναπτυξιακό σχεδιασμό ενός συνόλου παρεμβάσεων, των οποίων η ορθή αξιολόγηση θα έχει ως κεντρικό κριτήριο τη συσχετισμένη συμπεριφορά τους για (α) την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής ενδιαφέροντος, (β) την επιτυχή αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και (γ) την εξυπηρέτηση των κοινωνικο-οικονομικών αναγκών.
Η θαλάσσια ρύπανση
Επίσης η θαλάσσια ρύπανση είναι πλέον ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα, με τη θάλασσα και το οικοσύστημά της να πλήττονται από ισχυρές συγκεντρώσεις πετρελαιοειδών και πλαστικών. Τόνοι πλαστικών αντικειμένων απορρίπτονται στο θαλάσσιο περιβάλλον σε καθημερινή βάση και συγκεντρώνονται τόσο στο νερό όσο και στην άμμο.
H παράκτια περιοχή μελέτης στη Βόρεια Κρήτη είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση υψηλών συγκεντρώσεων πλαστικών στην περιοχή της Μεσογείου. Αντικείμενο της ερευνητικής μελέτης είναι ο εντοπισμός των περιοχών προέλευσης των πλαστικών καθώς και η ανάλυση της διαδικασίας συγκέντρωσής τους σε μια περιοχή. Αυτό θα επιτευχθεί με χρήση του προγνωστικού μοντέλου MEDSLIK-II, το οποίο με κατάλληλες προγνώσεις της θαλάσσιας κυκλοφορίας προσομοιώνει την εξέλιξη της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά από διαφορετικές πηγές, επεσήμανε ο καθηγητής Νίκος Καμπάνης.
Όπως ανέφερε ο κ. Γουλιδάκης, επιχειρήθηκε για λίγα χρόνια η «παγίδευση» των σκουπιδιών που μετέφερε η θάλασσα, πριν αυτά εναποτεθούν στην παραλία της Παχειάς Αμμου, αλλά η μέθοδος αποδείχθηκε αναποτελεσματική, πιθανόν και κοστοβόρα, αφού απατούνται πλωτά μέσα τακτικής περισυλλογής των απορριμμάτων αυτών.
Ένα από τα παραδοτέα της συγκεκριμένης έρευνας θα είναι η διερεύνηση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και προτάσεις προσέγγισης του προβλήματος για την προστασία της περιοχής ενδιαφέροντος.
Θα περιλαμβάνει την χαρτογράφηση της συγκέντρωσης πλαστικών απορριμμάτων στην θαλάσσια περιοχή της Παχειάς Άμμου και Θόλου Καβουσίου και στην ακτογραμμή, κατά τη διάρκεια του έτους (monthly and seasonal concentration density maps), την εκτίμηση περιοχών υψηλής συγκέντρωσης (accumulation zones), καθώς και τις «οδούς» μεταφοράς από τις πηγές ρύπανσης. Θα προταθούν επίσης διαφορετικές προσεγγίσεις για τον μετριασμό του προβλήματος και την προστασία της παραλιακής περιοχής.
Για τις παραλίες
Θα γίνει αποτύπωση της κατάστασης στις παραλίες Φρουζή (κάτω από την ομώνυμη γέφυρα του επαρχιακού δρόμου Αγ. Νικολάου-Σητείας) δυτικά της Παχειάς Άμμου και της παραλίας της Αγριόμανδρας, ανατολικά της Παχειάς Άμμου στην κατάληξη του ομώνυμου φαραγγιού. Στα συγκεκριμένα σημεία θα αναδειχθούν τα δυνατά και αδύναμα σημεία από περιβαλλοντικής άποψης. Οι παραλίες αυτές αποτελούν μικρά κλειστά παράκτια συστήματα του τύπου παραλίας τσέπης (pocket beach) που έχουν εν γένει μια τοπικότητα στην υδροδυναμική συμπεριφορά τους. Οι παραλίες τσέπης έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τον αναπτυξιακό σχεδιασμό τους μιας και μπορούν να αναδειχθούν ως πόλοι έλξης θαλάσσιου τουρισμού, εφόσον οι συνθήκες κατάστασης θάλασσας το επιτρέπουν, πχ. με την ανάπτυξη υποδομών πρόσβασης και τροφοδοσίας σε ρεύμα, νερό και καύσιμα.
Στην περιοχή της Παχειάς Άμμου θα γίνει διερεύνηση για την προέλευση των ακτολίθων στην παραλία και του ρόλου τους στην εξέλιξη της παραλιακής ζώνης, ενώ στην περιοχή του Θόλου θα γίνει διερεύνηση για την προέλευση του υλικού της παραλίας και ιδιαίτερα των χονδρόκοκκων υλικών (κροκάλων) που καλύπτουν εποχιακά και έντονα την παραλία και τέλος, στις παραλίες Φρουζή και Αγριόμανδρας θα γίνει εκτίμηση της φέρουσας χωρητικότητας του περιβαλλοντικού συστήματός τους και αντίστοιχες προτάσεις αξιοποίησης τους.
Θα προταθούν σε συνεργασία και με τον Δήμο Ιεράπετρας καθώς και με τοπικούς φορείς σενάρια παρεμβάσεων στην ακτογραμμή της περιοχής ενδιαφέροντος και θα εξεταστούν οι επιπτώσεις των παρεμβάσεων αυτών. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί συγκριτική αξιολόγηση, καθώς και η ιεράρχηση με βάση τον αναπτυξιακό σχεδιασμό με κριτήρια την προστασία του περιβάλλοντος και την προστασία της περιουσίας των κατοίκων της περιοχής.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ