Την πρώτη φάση με τα συμπεράσματα της έρευνας με αντικείμενο τη «Διερεύνηση Ανάπτυξης Τουριστικών Παράκτιων Παρεμβάσεων στις Περιοχές – Γούδουρα, Ξερόκαμπο, Κουρεμένο και Αφορεσμένο», την οποία εκπονεί το Εργαστήριο Παράκτιας Έρευνας του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών του ΙΤΕ Κρήτης, παρέδωσε ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου καθηγητής Νίκος Καμπάνης στον Αντιπεριφερειάρχη Λασιθίου Γιάννη Ανδρουλάκη.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ τo ερευνητικό αυτό έργο ανατέθηκε στο Εργαστήριο του κ. Καμπάνη τον Αύγουστο του 2023, συμπεριλαμβάνοντας την περιοχή του Αφορεσμένου με μόνη την υποψία, τότε ακόμη, του σχεδιασμού παράκτιου αιολικού πάρκου στην περιοχή, δήλωσε ο αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου. «Πήγα και κλείδωσα περιοχές όπου υπάρχει δυνατότητα να γίνει και κάτι άλλο… Στην κάθε περιοχή εξετάζεται διαφοροποιημένο αντικείμενο. Ειδικά σε ό,τι αφορά τον Αφορεσμένο, διερευνάται η δημιουργία παράκτιων θαλάσσιων διαδρομών, που αποτελεί πολύ ελκυστική δραστηριότητα για τους ξένους που έρχονται στην Κρήτη. Εκεί, δηλαδή, όπου μόλις στο 1 ν.μ. σχεδιάζεται η δημιουργία του παράκτιου αιολικού πάρκου, το οποίο η τοπική κοινωνία θεωρεί ότι θα υπονομεύσει την κοινωνικο-οικονομική ισορροπία της περιοχής προκαλώντας πέρα της οπτικής ρύπανσης και περιβαλλοντική ζημία στο θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής.
Με την κατασκευή μικρού υπήνεμου μόλου σε κατάλληλο σημείο, μπορεί να προσδένει ημερόπλοιο που κάνει το διάπλου, να αποβιβάζει τουρίστες που θα παραλαμβάνει κάποιο όχημα για εκδρομή με επίσκεψη σε αξιοθέατα και μνημεία της περιοχής (εξωκκλήσια, φρυκτωρία, φάρο Αφορεσμένου κλπ.)… Μια τέτοια διαδρομή δίνει μια εντελώς διαφορετική οπτική του νησιού στους επιβαίνοντες, αποτελεί ένα νέο τουριστικό προϊόν, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και ενισχύει την τοπική οικονομία, με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα», επεσήμανε ο κ. Καμπάνης.
Η ανάπτυξη μιας τέτοιας δραστηριότητας, δίνει μια άλλη προοπτική για την αξιοποίηση και ανάπτυξη της περιοχής και προσθέτει ένα ακόμη ανάχωμα στην επιχειρηματολογία των τοπικών παραγόντων που εναντιώνονται στη δημιουργία του παράκτιου αιολικού πάρκου στην περιοχή αυτή, τόνισε ο κ. Ανδρουλάκης, εξηγώντας ότι στο οπλοστάσιο κατά του αιολικού πάρκου προστίθενται και οι άλλες μελέτες που εκπονούνται για την περιοχή της Ελούντας, για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος, το «brand name» του οποίου κτίστηκε, επί χρόνια, στο οποίο επένδυσαν πολλοί, όνειρα, χρήμα και χρόνο.
Το αντικείμενο της έρευνας
Πέραν της εξέλιξης της ακτογραμμής που διαμορφώνει η παράκτια διάβρωση, το παραπάνω έργο ερευνά επίσης:
- Τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από τη μεταβολή της ακτογραμμής.
- Τη μέση κατάσταση της θάλασσας σε σχέση με τη δυνατότητα ανάπτυξης της τοπικής ναυσιπλοΐας και του ναυαταθλητισμού (η λειτουργικότητα των θαλάσσιων μονοπατιών στον Αφορεσμένο, η δυνατότητα αλιευτικού τουρισμού στο Γούδουρα, οι ναυταθλητικές δραστηριότητες στον Κουρεμένο κλπ.).
- Το περιβαλλοντικό και πολιτιστικό απόθεμα ανά περιοχή και η ανάδειξή του για την ενίσχυση του παράκτιου τουρισμού.
- Την αξιολόγηση των υφιστάμενων υποδομών και τη διερεύνηση της σκοπιμότητας για το σχεδιασμό νέων με στόχο την ενίσχυση του παράκτιου τουρισμού, σε σχέση και με τις χρήσεις γης και τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε επίπεδο Δήμου (π.χ. στον Αφορεσμένο, τη δυνατότητα δημιουργίας σημείου πρόσδεσης για την υποστήριξη υλοποίησης θαλάσσιων μονοπατιών, για σκάφη που θα διαπλέουν την βόρεια ακτογραμμή από Χερσόνησο, προς Σίσι (με αξιολόγηση της θωράκισης του μόλου), Αφορεσμένο, Ελούντα…
Σκοπός της προκαταρκτικής αυτής έρευνας είναι η ανάλυση της επικινδυνότητας της παράκτιας ζώνης του Ν. Λασιθίου ως προς τη διάβρωση της ακτογραμμής, λαμβάνοντας υπόψιν την κλιματική αλλαγή. Θα εφαρμοστούν δείκτες εκτίμησης επικινδυνότητας, όπου θα λαμβάνονται υπόψιν η γεωμορφολογία και η κυματική κατάσταση του νομού. Με τον τρόπο αυτό μπορούν στη συνέχεια να προταθούν δράσεις και παρεμβάσεις που θα είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και θα προωθούν την ανάπτυξη μέσω κυρίως του τουρισμού, εξήγησε ο κ. Καμπάνης.
Οι παράκτιες περιοχές και ιδιαίτερα αυτές στο βόρειο τμήμα του νησιού είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε κινδύνους που προέρχονται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Οι μεγαλύτερες περιβαλλοντικές απειλές που προκαλούνται από την ανάπτυξη του τουρισμού εντοπίζονται κυρίως κατά την οργάνωση των υποδομών και των μεταφορών, στοιχεία όμως τα οποία είναι απαραίτητα για την ενίσχυσή του. Οι πιέσεις αυτές είναι ιδιαίτερα μεγάλες σε περιπτώσεις όπου ο αριθμός τουριστών υπόκειται σε περιορισμένο έλεγχο. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση των παράκτιων περιοχών, η οποία συνήθως είναι και μη αναστρέψιμη, προκαλείται κυρίως από την ανάπτυξη υποδομών χωρίς γενικό προγραμματισμό, την υπερβολική χρήση υδάτινων πόρων και τη ρύπανση του περιβάλλοντος από λύματα και απορρίμματα.
Ωστόσο, όταν η ανάπτυξη του τουρισμού γίνεται προγραμματισμένα και σταδιακά, επιφέρει οικονομικά οφέλη και περιορίζει τις αρνητικές περιβαλλοντικές και πολιτιστικές επιπτώσεις σε αυτές.
Ακόμη, για να μπορέσει να γίνει μεγέθυνση των τουριστικών δραστηριοτήτων και κατά συνέπεια τουριστική ανάπτυξη, απαιτείται προστασία και διαφύλαξη του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, καθώς αποτελούν φυσικά «τουριστικά προϊόντα» μιας περιοχής.
Η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να επιτευχθεί μέσω χρήσιμων εργαλείων σχεδίασης τα οποία μεγιστοποιούν τις θετικές και ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη του τουρισμού. Ένα από τα εργαλεία αυτά αποτελεί η τουριστική φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής που καθορίζεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, η φέρουσα ικανότητα ορίζεται ως «ο μέγιστος δυνατός αριθμός ατόμων που μπορεί να φιλοξενήσει ταυτόχρονα ένας τουριστικός προορισμός, χωρίς να προκαλείται καταστροφή του φυσικού, οικονομικού, κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος, αλλά και μια μη αποδεκτή μείωση στην ποιότητα της ικανοποίησης των επισκεπτών».
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
