Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας του 2022, που ορίστηκε από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας, είναι «Κάντε την ψυχική υγεία και την ευημερία για όλους παγκόσμια προτεραιότητα».
O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στο μήνυμα του για την ημέρα Ψυχικής Υγείας 2022 αναφέρει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω:
“Ενώ η πανδημία έχει, και συνεχίζει να επηρεάζει, την ψυχική μας υγεία, η δυνατότητα επανασύνδεσης μέσω της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας 2022 θα μας δώσει την ευκαιρία να αναζωπυρώσουμε τις προσπάθειές μας για την προστασία και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας.
Πολλές πτυχές της ψυχικής υγείας έχουν αμφισβητηθεί. και ήδη πριν από την πανδημία το 2019 εκτιμάται ότι ένας στους οκτώ ανθρώπους παγκοσμίως ζούσε με ψυχική διαταραχή. Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες, οι δεξιότητες και η χρηματοδότηση που διατίθενται για την ψυχική υγεία παραμένουν σε έλλειψη και υπολείπονται κατά πολύ των αναγκών, ιδίως στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Η πανδημία COVID-19 έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια κρίση για την ψυχική υγεία, τροφοδοτώντας βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πιέσεις και υπονομεύοντας την ψυχική υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις τοποθετούν την αύξηση τόσο του άγχους όσο και των καταθλιπτικών διαταραχών σε περισσότερο από 25% κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της πανδημίας. Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας έχουν διαταραχθεί σοβαρά και το χάσμα θεραπείας για τις παθήσεις ψυχικής υγείας έχει διευρυνθεί.
Οι αυξανόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, οι παρατεταμένες συγκρούσεις, η βία και οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας επηρεάζουν ολόκληρους πληθυσμούς, απειλώντας την πρόοδο προς τη βελτίωση της ευημερίας· 84 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εκτοπίστηκαν βίαια κατά τη διάρκεια του 2021. Πρέπει να εμβαθύνουμε την αξία και τη δέσμευση που δίνουμε στην ψυχική υγεία ως άτομα, κοινότητες και κυβερνήσεις και να συνδυάσουμε αυτήν την αξία με περισσότερη δέσμευση, δέσμευση και επένδυση από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, σε όλους τους τομείς. Πρέπει να ενισχύσουμε τη φροντίδα ψυχικής υγείας, έτσι ώστε το πλήρες φάσμα των αναγκών ψυχικής υγείας να καλύπτεται μέσω ενός κοινοτικού δικτύου προσβάσιμων, οικονομικά προσιτών και ποιοτικών υπηρεσιών και υποστηρίξεων.
Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο για την κοινωνική ένταξη και την πρόσβαση στη σωστή φροντίδα· είναι σημαντικό ότι όλοι μπορούμε να διαδραματίσουμε τον ρόλο μας στην αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ποιες προληπτικές παρεμβάσεις ψυχικής υγείας λειτουργούν και η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια ευκαιρία να το κάνουμε αυτό συλλογικά. Οραματιζόμαστε έναν κόσμο στον οποίο η ψυχική υγεία εκτιμάται, προωθείται και προστατεύεται. όπου όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες να απολαμβάνουν ψυχική υγεία και να ασκούν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους· και όπου όλοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στη φροντίδα ψυχικής υγείας που χρειάζονται.
Ο ΠΟΥ θα συνεργαστεί με τους εταίρους για να ξεκινήσει μια εκστρατεία γύρω από το θέμα κάνοντας την ψυχική υγεία και την ευημερία για όλους παγκόσμια προτεραιότητα. Αυτή θα είναι μια ευκαιρία για άτομα με ψυχικές παθήσεις, υποστηρικτές, κυβερνήσεις, εργοδότες, εργαζόμενους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να συναντηθούν για να αναγνωρίσουν την πρόοδο σε αυτόν τον τομέα και να μιλήσουν για το τι πρέπει να κάνουμε για να διασφαλίσουμε ότι η Ψυχική Υγεία και Ευεξία θα γίνει Παγκόσμια Προτεραιότητα για όλους.”
Η ψυχική υγεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής μας υγείας κι έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία και την Κοινωνία. Δυστυχώς στο νομό Λασιθίου τα θέματα των δομών ψυχικής υγείας δεν έχουν από τις κυβερνήσεις και τους διοικούντες την αντιμετώπιση που θα έπρεπε να έχουν.
Ο νομός Λασιθίου εξακολουθεί να είναι ο μοναδικός νομός της Κρήτης χωρίς ψυχιατρική κλινική. Πρέπει να σημειωθεί ότι η δημιουργία Ψυχιατρικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου περιλαμβανόταν ως βασικός στόχος στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα Ψυχικής Υγείας 2014-2020 της 7ης ΥΠΕ, χωρίς να έχει προχωρήσει καθόλου επί της ουσίας όλα αυτά τα χρόνια, αφού για το κατασκευαστικό σκέλος έχουν υποβληθεί δύο φορές προτάσεις για ένταξη σε χρηματοδοτικά προγράμματα, χωρίς έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο.
Επίσης στο σκέλος της στελέχωσης σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό δεν έχει προχωρήσει τίποτα αφού δεν έχει γίνει δεκτή από το Υπουργείο Υγείας η πρόταση τροποποίησης του οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας με δημιουργία τριών επιπλέον οργανικών θέσεων ψυχιάτρων στο Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου (απόφαση ΔΣ διασυνδεόμενων Νοσοκομείων ν. Λασιθίου 9/13-8-2020), ούτε έχει γίνει προκήρυξη μόνιμων θέσεων νοσηλευτικού προσωπικού για ψυχιατρική κλινική (σε περιπτώσεις στελέχωσης ψυχιατρικών κλινικών στις προκηρύξεις υπάρχει ειδική αναφορά στις προκηρύξεις). Η δημιουργία ψυχιατρικής κλινικής στο ΓΝΑΝ είναι ιδιαίτερα σημαντικό θέμα γιατί στις ψυχιατρικές κλινικές των Νοσοκομείων του Ηρακλείου παρουσιάζεται συνεχώς υπερπληρότητα, με ασθενείς να νοσηλεύονται σε ράντζα.
Πέρα από το ζήτημα δημιουργίας ψυχιατρικής κλινικής, στα πλαίσια του Γενικού Νοσοκομείου Αγ. Νικολάου λειτουργούν δύο δημόσιες δομές ψυχικής υγείας που παράγουν σημαντικό έργο, αλλά χρειάζονται οπωσδήποτε ενίσχυση. Πρόκειται για το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Λασιθίου και τον ξενώνα “Αγάπη” του προγράμματος ψυχαργώς.
Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Λασιθίου παρέχει σημαντικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, εξυπηρετώντας περισσότερους από 900 πολίτες σε όλους τους δήμους του νομού , όπως επίσης παρέχοντας και υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και ένταξης έχοντας δημιουργήσει τον ΚΟΙΣΠΕ “Περίπλους” με την καφετέρια “Ονειρικόν”. Όμως διαχρονικά το προσωπικό του Κέντρου Ψυχικής Υγείας αντιμετωπίζεται από τις εκάστοτε διοικήσεις του Νοσοκομείου ως δεξαμενή προσωπικού για να μπαλώνονται κενά στο ΓΝΑΝ, χωρίς να εκτιμάται η σημαντική δουλειά που γίνεται στο ΚΨΥ για τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε όλο το νομό Λασιθίου και χωρίς να υπολογίζονται τα προβλήματα που δημιουργούνται στη λειτουργία του ΚΨΥ από τις συνεχείς μετακινήσεις προσωπικού. Επίσης ενώ το ΚΨΥ διέθετε δύο ψυχίατρους, έχει μείνει με έναν και στην πρόσφατη προκήρυξη ιατρικών θέσεων δεν προκηρύχθηκε η κενή θέση ψυχιατρου στο ΚΨΥ. Χρειάζεται ακόμα να γίνει τροποποίηση του οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας του ΚΨΥ ώστε να υπάρχουν διαφορετικά τμήματα ανά υπηρεσία..
Ο ξενώνας “Αγάπη” του Νοσοκομείου Αγ. Νικολάου λειτουργεί εδώ και δύο περίπου δεκαετίες, φιλοξενεί εννιά ασθενείς με μόλις πέντε άτομα νοσηλευτικό προσωπικό και με μια εργοθεραπεύτρια, ενώ από τη ΔΥΠΕ ασκούνται πιέσεις να γίνουν δεκτοί και άλλοι ασθενείς. Παρότι η συγκεκριμένη δομή είναι ιδιαίτερα σημαντική, είναι μονίμως υποστελεχωμένη και δεν της δίνεται από τις εκάστοτε διοικήσεις του νοσοκομείου η απαιτούμενη προσοχή ώστε να λειτουργήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Στο Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου προς το παρόν δεν υπηρετεί κανένας ψυχίατρος και οι ανάγκες του Νοσοκομείου και του ξενώνα ‘Αγάπη” καλύπτονται από τον ψυχίατρο του ΚΨΥ. Η μοναδική οργανική θέση προκηρύχτηκε πρόσφατα και δεν είναι γνωστό ακόμα αν θα καλυφτεί. Όμως για τη δημιουργία ψυχιατρικής κλινικής απαιτούνται τουλάχιστον 4 ψυχίατροι και στον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας του Νοσοκομείου υπάρχει μόνο μία θέση.
Οι εκάστοτε υπουργοί και υφυπουργοί Υγείας που επισκέπτονται το νομό Λασιθίου συνηθίζουν να κάνουν και μία αόριστη αναφορά στα θέματα ψυχικής υγείας και στην ανάγκη ενίσχυσης των δημόσιων δομών στο νομό και δημιουργίας ψυχιατρικής κλινικής, μόλις φεύγουν όμως σύντομα τα ξεχνούν και η κατάσταση παραμένει στάσιμη και χειροτερεύει.
Μάλιστα φέτος τον Απρίλιο επισκέφθηκε το νοσοκομείο Αγ. Νικολάου και τις δομές ψυχικής υγείας η υφυπουργός Υγείας (και αρμόδια για τις δομές ψυχικής υγείας) κυρία Ζωή Ράπτη, φωτογραφήθηκε και δήλωσε ότι “η ενίσχυση των αποκεντρωμένων δομών αποτελεί προτεραιότητα του χαρτοφυλακίου μας, ιδιαίτερα στις νησιωτικές και στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.”
Όμως παρά τις δηλώσεις της κυρίας υφυπουργού, έξι μήνες μετά ουδεμία ουσιαστική ενίσχυση των δομών ψυχικής υγείας στην περιοχή μας δεν έχει γίνει, δεν έχει προχωρήσει ούτε βήμα το θέμα της δημιουργίας ψυχιατρικής κλινικής στο ΓΝΑΝ, το ζήτημα της τροποποίησης του οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας του Νοσοκομείου για να προστεθούν τρεις θέσεις ψυχιάτρων παραμένει στάσιμο χωρίς να έχει αλλάξει κάτι, και τα προβλήματα υποστελέχωσης εξακολουθούν να υφίστανται στο ίδιο επίπεδο.
Το ζήτημα της λειτουργίας των δομών ψυχικής υγείας στο νομό Λασιθίου είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και σοβαρό αφού αφορά σε ανθρώπινες ζωές, και γι΄αυτό χρειάζεται ανάλογη αντιμετώπιση.
Γι΄ αυτό ζητούμε από όλους τους υπεύθυνους, διοικούντες και κυβερνώντες να ασχοληθούν με τα ζητήματα των δημόσιων δομων ψυχικής υγείας στην περιοχή μας και χωρίς πολλά λόγια και υποσχέσεις, αλλά με πράξεις, να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες, έτσι ώστε και οι πολίτες του νομού Λασιθίου να έχουν την περίθαλψη ψυχικής υγείας που δικαιούνται.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
