Οι αλλαγές που συμβαίνουν στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη είναι τεκτονικής μορφής. Μεγάλες και ραγδαίες, με την Ευρώπη να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα, είναι κομβικής σημασίας παράγοντας εξαιτίας της γεωστρατηγικής θέσης που έχει. Ειδικά η Κρήτη, αποτελεί σημείο αναφοράς στη Νότια – ανατολική Μεσόγειο.
Ωστόσο, πέραν των γεωστρατηγικών ισορροπιών που καθορίζονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει ανοικτό το θέμα των νέων συνθηκών που πρέπει να διαμορφωθούν για τον ενεργειακό χάρτη της χώρας τα επόμενα χρόνια. Και σε αυτό το χάρτη, η Κρήτη έχει εξίσου κομβικό ρόλο. Ίσως και σημαντικότερο από εκείνο που έχει λόγω της γεωπολιτικής.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος μετά από μια δεκαπενταετία έχει ανοίξει το νέο χωροταξικό των ΑΠΕ. Δεδομένο που μαρτυρεί πως τα μεγάλα σχέδια που είχαν κατατεθεί στο παρελθόν για την ανάπτυξη ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Κρήτη – κυρίως αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων – δεν έχουν κλείσει. Αντιθέτως, έρχονται ξανά στην επικαιρότητα και μάλιστα μέσα από την συζήτηση που ανοίγει για το νέο ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον σχεδιασμό που διαφαίνεται πως προχωρεί, υπάρχουν από μελετητική ομάδα συγκεκριμένες κατευθύνσεις και αλλαγές στον υφιστάμενο σχεδιασμό της ανάπτυξης των ΑΠΕ, με πρώτο σημείο αναφοράς την Κρήτη, δεδομένης της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα.
Συγκεκριμένα, για τα αιολικά πάρκα, προτείνεται η Κρήτη να ενταχθεί στην α΄ κατηγορία, μαζί με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Εύβοια ώστε να ενισχυθεί η παρουσία των ΑΠΕ ενόψει διασύνδεσης. Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της «Καθημερινής», οι «περιοχές αποκλεισμού» διευρύνονται. Προστίθενται τα αναγνωρισμένα (από το υπουργείο Πολιτισμού) «τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» και οι πρόσφατα θεσπισθείσες (από το υπουργείο Περιβάλλοντος) περιοχές άνευ δρόμων.
Το παράδειγμα του Αγίου Νικολάου
Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφονται, εξαιρούνται επίσης από την ανάπτυξη ΑΠΕ οι περιοχές που από τον πολεοδομικό σχεδιασμό προορίζονται για οικιστικές ή για την ανάπτυξη χρήσεων τουρισμού – αναψυχής, αλλά και οι οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών χρήσεων. Συναρτάται με το (επίσης υπό αναθεώρηση) ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό η ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Στις περιοχές που αντιμετωπίζουν ζητήματα και στις ήδη αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές, οι ανεμογεννήτριες δεν μπορούν να καταλαμβάνουν περισσότερο από το 2% της έκτασης του δήμου.
Στο Λασίθι
Δηλαδή στην περιοχή του Δήμου Αγίου Νικολάου η ανάπτυξη αυτή δεν μπορεί να ξεπερνά τα 9 τετραγωνικά χιλιόμετρα! Δεδομένο που πρακτικά συνεπάγεται πως αν εφαρμοστεί, ο σχεδιασμός που υπάρχει για την ανάπτυξη ΑΠΕ σε περιοχές και βουνά του Δήμου Αγίου Νικολάου δεν μπορούν να υλοποιηθούν.
Στις περιοχές που θα χαρακτηριστούν αναπτυσσόμενες το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σε 4%. Αυτό σημαίνει πως αν ο Δήμος Αγίου Νικολάου θα κατατασσόταν στην κατηγορία αυτή, θα υπήρχε δυνατότητα δημιουργίας ΑΠΕ για έκταση 18 τετρ. χιλιομέτρων! Πρόβλεψη που θα διαφοροποιούσε τελείως τα δεδομένα.
Στην περίπτωση των τριών άλλων Δήμων του Λασιθίου, όπου εκτιμάται πως θα ισχύσει το συγκεκριμένο όριο, είναι προφανές πως θα υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα ανάπτυξης ΑΠΕ. Έτσι με βάση τα δεδομένα αυτά στον Δήμο Ιεράπετρας θα υπάρχει η δυνατότητα για ανάπτυξη ΑΠΕ σε 22 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στο Δήμο Σητείας με το κριτήριο αυτό θα ανέβει στα 25 τετραγωνικά χιλιόμετρα ενώ στο Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου στα 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα!
Στα νησιά γενικά διατηρείται το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδάφους (4%) ανά δημοτική ενότητα. Εξαιρούνται τα νησιά που ανήκουν στις δύο κατηγορίες που προαναφέρθηκαν. Στα μη διασυνδεδεμένα (με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας) νησιά δεν θα επιτρέπεται χωροθέτηση νέων ΑΠΕ αν οι ήδη εγκατεστημένες ξεπερνούν σε παραγωγή το διπλάσιο της κατανάλωσης αιχμής.
Αν όλα τα παραπάνω αποτελούν πολιτικές κατευθύνσεις που περιλαμβάνονται στην υπό εκπόνηση μελέτη, είναι ξεκάθαρο πως το επόμενο χρονικό διάστημα θα ανοίξει για τα καλά η συζήτηση γύρω από το θέμα. Τις προτάσεις για νομοθετικές προβλέψεις καθώς και τις επενδύσεις.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ