Συνεχίστηκε η συστηματική αρχαιολογική ανασκαφή στο ρωμαϊκό θέατρο της αρχαίας Ιεράπυτνας στα τέλη του 2020 και προγραμματίζεται η συνέχισή της και μέσα στο 2021, πάντα με χρηματοδότηση του Δήμου Ιεράπετρας. Συνεργείο, υπό την επίβλεψη της διευθύνουσας την ανασκαφή, προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Νομού Λασιθίου, Χρύσας Σοφιανού, ανέσκαψε επί δίμηνο, φέρνοντας στην επιφάνεια νέα ενδιαφέροντα στοιχεία για το αρχαίο θέατρο.
«Στα τέλη του περασμένου έτους, παρά τα προβλήματα και τους περιορισμούς που επιβάλλουν τα μέτρα για τον κορονοϊό, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε την ανασκαφή η οποία είχε μείνει πίσω, μιας και την προηγούμενη περίοδο δεν είχαν γίνει ανασκαφικές εργασίες, για γραφειοκρατικούς λόγους», είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ η κ. Σοφιανού. Στόχος ήταν κατ’ αρχήν η αναζήτηση της Σκηνής που βρισκόταν ακόμη κάτω από τα χώματα. Πραγματικά, εντοπίστηκε το Προσκήνιο, όπου υπάρχει μαρμάρινο κρηπίδωμα, ελαφρώς υπερυψωμένο, στο κέντρο του οποίου σχηματίζεται με μαρμάρινο σκαλί, η είσοδος της Σκηνής. Ενδιάμεσα διακρίνονται βάσεις όπου ήταν τοποθετημένα ημικιόνια. Δυστυχώς πάνω από αυτό το κράσπεδο, η πρόσοψη της Σκηνής είναι κατεστραμμένη. Το δάπεδο, μέσα στη Σκηνή, πίσω από την πρόσοψη, είναι στρωμένο με πήλινες πλάκες, αν και η ανασκαφή δεν προχώρησε πιο μέσα. Οι εργασίες επικεντρώθηκαν πριν το κράσπεδο, όπου μεταξύ Σκηνής και Ορχήστρας εντοπίστηκε επιμήκης πήλινος αγωγός, πιθανότατα ύδρευσης. Στη θέση τους διατηρούνται και οι πέτρες που τον στήριζαν. Ο αγωγός αυτός ενδεχομένως διοχέτευε όμβρια ύδατα.
Ενδιαφέρον για υπόγεια αίθουσα
Πέραν των πολλών ρωμαϊκών χάλκινων νομισμάτων, το ενδιαφέρον των ανασκαφέων εστιάστηκε στην οπή που είχε εντοπιστεί σε προηγούμενες εργασίες στην ορχήστρα. Είχε βρεθεί το άνοιγμα υπόγειας αίθουσας, το οποίο όμως ήταν μπλοκαρισμένο με διάφορα λίθινα δομικά υλικά του θεάτρου. Τοποθετώντας ένα ξύλινο ικρίωμα με τροχαλίες ανασηκώθηκαν τμήματα από μαρμάρινους κίονες και θραύσματα κιονόκρανων. Στην επιφάνεια ενός τμήματος κίονα διακρίνεται ραβδωτή διακόσμηση.
Αναφερόμενη η κ. Σοφιανού στην υπόγεια αίθουσα, που από την περασμένη ανασκαφική φάση έχει εξάψει το ενδιαφέρον για το τι μπορεί να περιέχει, η υπεύθυνη της ανασκαφής είπε ότι μετά την απελευθέρωση του ανοίγματος, εργάτης του συνεργείου, δεμένος και με όλα τα μέτρα προστασίας εισήλθε στον υπόγειο θάλαμο, που διαπιστώθηκε ότι είναι λαξευμένος στο βράχο, χωρίς όμως να μπορέσουν να εκτιμήσουν το ακριβές μέγεθός του, αφού μεγάλο μέρος του περιέχει παχύ στρώμα ιζήματος, που μετέφερε με τους αιώνες το νερό της βροχής. Πρώτη εκτίμηση είναι ότι η αίθουσα πρέπει να έχει διαστάσεις 2Χ3 μ. αλλά ακριβώς θα μετρηθεί όταν αδειάσει από το χώμα. Ο πήλινος αγωγός που ανασκάφηκε στην επιφάνεια, μάλλον μετέφερε νερό της βροχής ως τη συγκεκριμένη δεξαμενή.
Κεραμικά όστρακα
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα όστρακα κεραμικής που χρονολογούνται, ξεκινώντας από τον 1ο αιώνα μ. Χ. μέχρι και τον 6ο μ.Χ. αιώνα, δηλαδή της βυζαντινής περιόδου, γεγονός που δείχνει ότι μπορεί να υπήρχε μακρότατη χρήση του θεάτρου, ίσως και ως χώρου που αργότερα κατοικήθηκε συστηματικά.
Το κοίλον του θεάτρου
Το κοίλον του θεάτρου έχει ανασκαφεί και, όπως έχομε γράψει σε προηγούμενα ρεπορτάζ, οι κερκίδες έχουν υποστεί καταστροφή σε μεγάλη έκταση. Στη φάση αυτή γίνεται αποτύπωση του Κοίλου και πρόθεση της Εφορείας είναι να γίνει στερέωσή του ώστε, μετά την αποκάλυψή του, να μην καταστραφεί από τη διάβρωση. Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν αποκλείεται να συνεργαστεί με την εταιρεία «Διάζωμα» που έχει ως σκοπό την ανάδειξη και την καθολική προστασία μιας ξεχωριστής κατηγορίας μνημείων, των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης, των αρχαίων ελληνικών θεάτρων. «Σκεφτόμαστε να απευθυνθούμε στο «Διάζωμα» να μας φτιάξει τη μελέτη και μετά θα δούμε πώς θα την υλοποιήσουμε» είπε η κ. Σοφιανού. Το τμήμα του Κοίλου, που διατηρείται στη θέση του, απογυμνωμένο από τα πέτρινα έδρανα, το υπόστρωμα είναι σαθρό και απαιτεί στερέωση. Εχουν σωθεί κάποια έδρανα και με βάση αυτά θα μπορούν κατασκευαστούν νέα για αποκατάσταση μιας – δυο σειρών καθισμάτων σε μια κερκίδα. Μια λύση θα μπορούσε να είναι ανάλογη του αρχαίου θεάτρου της Απτέρας, καλύπτοντας με χώμα το μεγαλύτερο μέρος του Κοίλου που και εκεί ήταν πολύ ευαίσθητο και άφησαν μόνο δυο – τρεις σειρές ανακατασκευασμένων καθισμάτων, τα οποία λαξεύτηκαν με υπόδειγμα το διασωθέν αρχαίο μοντέλο, είπε η κ. Σοφιανού.
Το «Διάζωμα» είχε εκπονήσει μελέτη και για το ρωμαϊκό θέατρο στη νήσο Λεύκη (Κουφονήσι) που ανήκει διοικητικά στο Δήμο Σητείας. Η μελέτη αυτή έχει εγκριθεί από το ΥΠ.ΠΟ., εντούτοις αν και έχουν περάσει κάποια χρόνια, δεν έχει υλοποιηθεί, γιατί απαιτείται σχετική χρηματοδότηση, που δεν έχει εξασφαλιστεί.
