Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας, οι μαθητές της Β΄ τάξης του 1ου και 2ου Γενικού Λυκείου Αγίου Νικολάου –μετά την πρώτη και μικρή επαφή τους με το μάθημα: «Αρχές Φιλοσοφίας»- κατέγραψαν τις σκέψεις τους σχετικά με το τι είναι Φιλοσοφία και πόσο χρήσιμη είναι στη ζωή μας!
Τις σκέψεις τους παρουσίασε η ΑΝΑΤΟΛΗ, τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας, που γιορτάστηκε την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου.
Να σημειώσουμε ότι υπεύθυνες καθηγήτριες του μαθήματος στα δύο Γενικά Λύκεια του Αγίου Νικολάου είναι οι κυρίες Μαρία Χριστοδουλάκη και Ευαγγελία Βεργούρου.
Τί είναι Φιλοσοφία;
Είναι η σφαιρική κατάσταση της ζωής.
Γέννηση-Ζωή-Θάνατος, μια αντιπαράθεση στο χρόνο και την αιωνιότητα, ένας βασανιστικά ατελείωτος κύκλος και «η λίγη Φιλοσοφία, η τελίτσα του κέντρου».
Ένας κύκλος τόσο γεμάτος όσο και άδειος, χωρίς αρχή ή τέλος, πρόλογο ή επίλογο, που με μία μόνο του στροφή χάνεις το είναι σου, διασταυρώνεσαι και αρχίζεις να του μοιάζεις χάνοντας το νόημά σου.
Όμως, συνεχίζεις γιατί ελπίζεις, όσο και αν ξέρεις ότι δε γίνεται, να βρεις εσύ την αρχή του νήματος, να είσαι εσύ ο πρώτος στον τερματισμό που κανείς δεν πρόφτασε. Αλλά το πνεύμα και η πορεία σου είναι ανάλογα ποσά και όσο επεκτείνεται το ένα τόσο μακραίνει το άλλο.
Έτσι άδικη φαίνεται η Φιλοσοφία σε σένα. Γι` αυτό επιλέγεις να την αγνοείς όσο και αν ξέρεις ότι θα σε κυνηγάει.
Ραντεβού στο άπειρο!
Βάσω Βαρδάκη, Β1, 2ο Λύκειο
Προσωπικά, θα προτιμούσα να ρωτάμε ο ένας τον άλλον, όχι για τη σημασία της Φιλοσοφίας, αλλά για το αν η Φιλοσοφία από μόνη της έχει σημασία!
Και ναι, για εμένα έχει, γιατί ποτέ κανείς και τίποτα δεν με ευχαρίστησε αν δεν μπορούσε να με μάθει κάτι: πως να ζω ή να αγαπάω ή να μισώ… Κάθε Φιλοσοφία μου ξεκινά με ένα ερώτημα και πολύ σύντομα μετατρέπεται σε προσπάθεια να απαντήσω σε μερικές δεκάδες ερωτήματα.
Με βάση αυτό, η Φιλοσοφία του καθενός μας, ξεκινά να απαντηθεί σ’ ένα ερώτημα και αφού περιπλανηθεί σε πολλά άλλα, ξεχνιέται στην ενασχόληση με τον τρόπο διατύπωσης της απάντησης.
Κι έτσι χάνομαι κι εγώ. Χάνομαι στα χιλιάδες ερωτήματα που δημιούργησα στον εαυτό μου, το ένα μετά το άλλο. Σε αυτό το σημείο είναι που αρχίζω να καταλαβαίνω τη σημασία της Φιλοσοφίας. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύω.
Αν η σημασία της Φιλοσοφίας είναι μια νύχτα που δεν έχει ξημέρωμα και είναι το καταφύγιο του νου μας, που μόνο με υπομονή και εμπειρία κατακτιέται… ΙΣΩΣ, τότε να καταφέρουμε να καταλάβουμε τη σημασία της.
Μήπως, τελικά, η σημασία της Φιλοσοφίας είναι να ψάχνουμε συνεχώς τη σημασία της;
Αλεξία Χαρασανάκη – Β3, 1ο Λύκειο
Η Φιλοσοφία δεν είναι προνόμιο των λίγων, των ειδικών. Είναι θέμα όλων μας!
Βάζοντας ο καθένας μας λίγη Φιλοσοφία στη ζωή του θα διαπιστώσει πως αλλάζει η ματιά με την οποία βλέπει τα πράγματα. Η ζωή του αλλάζει προς το καλύτερο και καθώς αυτή είναι μια παράσταση χωρίς πρόβα, αποκτάει το νόημα που ο άνθρωπος θα φτιάξει μόνος του βρίσκοντας τον δικό του προσανατολισμό.
Λίγη Φιλοσοφία στη ζωή μας αλλάζει τον τρόπο που θεωρούμε τα πράγματα, διαμορφώνει νέα αντίληψη για τη φύση του ανθρώπου και δίνει αξία και μοναδικότητα στο ασήμαντο και καθημερινό.
Παρατηρώντας, για παράδειγμα, πως η μέρα παραδίνει τα σκήπτρα της στη νύχτα την ώρα που δύει ο ήλιος δημιουργώντας ιριδισμούς ποικίλων χρωμάτων και υποβλητική ατμόσφαιρα, οδηγούμαστε στο ερώτημα τι είναι ομορφιά και τι είναι έρωτας.
Η Φιλοσοφία αναπτύσσει την κριτική μας σκέψη για ποια στάση παίρνουμε απέναντι στις αξίες των παλαιότερων γενεών, απέναντι στις αξίες των γονιών μας. Θα βοηθήσει να αντιληφθούμε πως κάθε νέο δεν είναι υποχρεωτικά καλό και ό,τι είναι παλιό δεν πρέπει για αυτό και μόνο να καταλήξει στον κάδο των αχρήστων.
Με τη Φιλοσοφία, που θα τη συναντήσουμε και στη λογοτεχνία – κυρίως στην ποίηση- και στον κινηματογράφο, ο νους του ανθρώπου απελευθερώνεται από τη συνθηματολογία και τους όποιους μηχανισμούς της προπαγάνδας και το πνεύμα του σκέφτεται χωρίς καταναγκασμούς.
Κλείνοντας, «φιλοσοφείν» σημαίνει ερωτήματα, σημαίνει γοητευτικό ταξίδι στη γνώση, στην απόλαυση, στην περιπέτεια, καταφύγιο της ελεύθερης σκέψης και γενικότερα της ελευθερίας.
Μέσα από την προσωπική εμπειρία ο άνθρωπος πρέπει να μετουσιώσει τη Φιλοσοφία σε πράξη και όχι να περιοριστεί σε μια απλή ποίηση εννοιών και σε σχέδια μόνο στο χαρτί.
Σπύρος Μουστάκας – Β2, 2ο Λύκειο
Και τι είναι λοιπόν για εμάς η Φιλοσοφία; Είναι κάτι που μας χρησιμεύει και μας προσφέρει κάτι σημαντικό; Πολλοί ίσως πιστεύουν ότι η Φιλοσοφία δεν μας προσφέρει απολύτως τίποτα…
Κι όμως, η Φιλοσοφία έχει μεγάλη αξία στη ζωή μας.
Οι φιλοσοφικές σκέψεις δεν στριφογυρίζουν στο κεφάλι μας για να μας ταλαιπωρούν κάθε πρωί και βράδυ που ξαπλώνουμε και να μην μας αφήνουν να κοιμηθούμε.. Η Φιλοσοφία χρειάζεται να υπάρχει στη ζωή μας διότι μας «ανοίγει» τα μάτια, μας οξύνει το νου και επηρεάζει τον τρόπο σκέψης μας.
Αν αφήναμε έστω για μια στιγμή τη Φιλοσοφία να «εισχωρήσει» στη ζωή μας και γινόμασταν και εμείς οι ίδιοι φιλόσοφοι… θα άλλαζε ο κόσμος γύρω μας και ο τρόπος με τον όποιο τον παρατηρούμε και τον έχουμε αποτυπωμένο μέσα μας.
Δεν γίνεται να μην φιλοσοφούμε και να μην ονειρευόμαστε. Δεν γίνεται να είμαστε πάντα ρεαλιστές και να έχουμε παρωπίδες που δεν μας αφήνουν να φανταστούμε κάτι το εξωπραγματικό και το ανεξήγητο.
Ο ρεαλισμός σκοτώνει τη Φιλοσοφία και χωρίς Φιλοσοφία δεν είναι άξια ύπαρξης, ούτε τα όνειρα, ούτε οι ιδέες.
Κάποια πράγματα είναι ανεξήγητα και συγγνώμη, αλλά είναι καλύτερο έτσι να παραμείνουν. Αλλιώς, αν για όλα υπήρχε μια αιτία και μια λογική εξήγηση που να αποδεικνύει για ποιο λόγο έχει αξία αυτό το συγκεκριμένο «κάτι», στον κόσμο δεν θα είχαμε μαγεία, δεν θα είχαμε τίποτα… Θα ήταν όλα βαρετά, κουραστικά και η ίδια ρουτίνα καθημερινά.
Την έχουμε ανάγκη τη Φιλοσοφία επειδή «μας κρατάει ξύπνιους», μας κρατάει σε εγρήγορση και γενικότερα μας κρατάει στη ζωή. Χωρίς αυτή θα μέναμε για πάντα βολεμένοι σε συγκεκριμένες αντιλήψεις και δίχως να αποκομίζουμε τίποτα το καινούργιο ή το ζωντανό.
Μελίνα Κτενιαδάκη – Β2, 2ο Λύκειο
Από μικρή κιόλας ηλικία ρωτούσαμε από ‘δω και από κει για πράγματα που ακόμα δε μπορούσαμε να κατανοήσουμε. Ίσως κάποτε να νομίζατε πως απλώς ήσασταν μικροί, μα είναι στη φύση του ανθρώπου να αναρωτιέται σε κάθε ηλικία.
Τι είναι άραγε η Φιλοσοφία; Είναι εκείνα τα 10 λεπτά που ξαπλώνεις στο κρεβάτι ύστερα από μια κουραστική μέρα και απορείς; Είναι εκείνα τα ερωτήματα που κάνεις όταν βλέπεις κάτι και δε γνωρίζεις τον λόγο ύπαρξης τους; Ή μήπως είναι εκείνες οι σκέψεις που αμφισβητούν τις απαντήσεις που σου έδιναν όλα αυτά τα χρόνια και εσύ για καιρό θεωρούσες δεδομένες;
Δε θα μάθουμε ποτέ τι είναι παρά μόνο πραγματοποιώντας την… αφήνοντας δηλαδή πίσω μας εκείνες τις προκαταλήψεις που για καιρό μας καθησύχαζαν.
Δεν έχει ηλικία η Φιλοσοφία όπως λέει και ο Επίκουρος «Ούτε όταν είσαι νέος να μην διστάζεις να αφιερώνεσαι στη Φιλοσοφία, ούτε όταν είσαι γερός να κουράζεσαι να την καλλιεργείς. Γιατί, για την ψυχική υγεία για κανέναν δεν είναι ποτέ ούτε πολύ νωρίς, ούτε πολύ αργά».
Είναι ώρα λοιπόν να προκαλέσουμε τις διανοητικές μας δυνάμεις.
Ραφαέλα Κουκάκη – Β2, 1ο Λύκειο
Τι είναι η Φιλοσοφία; Μας βοηθάει κάπου; Γιατί να υπάρχει; Μα γιατί όχι…
H Φιλοσοφία μας βοηθάει να ανοίξουμε τους ορίζοντες μας και να καταλάβουμε ορισμένα πράγματα, όπως ότι δεν ξέρουμε τα πάντα, δεν μας ανήκουν τα πάντα … ίσως τελικά να μην ξέρουμε τίποτα, να μην ελέγχουμε τίποτα και να μην έχουμε απολύτως τίποτα.
Μονάχα μια ευκαιρία στη ζωή!
Εύη Χαριτάκη – Β3, 2ο Λύκειο
Η Φιλοσοφία είναι σημαντική στη ζωή μας. Σίγουρα όλοι έχουμε αναρωτηθεί γιατί ζούμε. Αν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο. Αν υπάρχει άλλος κόσμος εκτός από τον δικό μας, άλλοι ζωντανοί οργανισμοί. Γιατί να πεθαίνουμε και να μην ζούμε αιώνια. Αυτά είναι μερικά μόνο φιλοσοφικά ερωτήματα που δυστυχώς δύσκολα μπορούν να απαντηθούν.
Η Φιλοσοφία, κατά τη γνώμη μου, είναι απαραίτητη στη ζωή μας, γιατί μας βοηθάει να κατανοούμε κάποια προβλήματα που δημιουργούνται στο πέρασμα του χρόνου.
Γιώργος Καλαρχάκης – Β1, 2ο Λύκειο
Η καθημερινότητά μας, μας κάνει να βιώνουμε συχνά μια ρουτίνα και μια έλλειψη ευχαρίστησης και ενδιαφέροντος για πολλά από τα όμορφα πράγματα της ζωής, κάτι το οποίο είναι βαρετό.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να αλλάξουμε λίγο τον τρόπο που βλέπουμε και βιώνουμε την κάθε μέρα μας.
Για αυτό ας βάλουμε λίγο τη Φιλοσοφία στη ζωή μας!
Φιλοσοφώντας μπορούμε να δούμε τα πράγματα διαφορετικά, εκτός από μαύρα ή άσπρα, από δύσκολα ή εύκολα. Να αντιληφθούμε τη χρησιμότητα κάποιων δύσκολων στιγμών. Να δώσουμε χρώμα στη γκρίζα μας ημέρα.
Για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να είχες μια κουραστική μέρα, με πολλές ώρες διάβασμα και να νιώθεις στενοχωρημένος που δεν είχες λίγο χρόνο ελεύθερο για να κάνεις πράγματα που σου αρέσουν, για τον εαυτό σου, για τους φίλους σου.
Σκέψου όμως, φιλοσόφησέ το! Αυτό το διάβασμα, αυτός ο κόπος σημαίνει προφανώς κέρδος σε γνώση που θα χρησιμεύσει στο μέλλον. Καθετί μπορεί να είναι για καλό ή για κακό. Ας φιλοσοφήσουμε για ποιο λόγο είναι κακό και για ποιο λόγο καλό.
Δίνει ζωντάνια στην ζωή μας η Φιλοσοφία. Μας πάει παρακάτω, μας οξύνει τον νου και μας εξελίσσει σαν ανθρώπους.
Κωνσταντίνα Κοζύρη – Β2, 2ο Λύκειο
Κατά την άποψή μου η Φιλοσοφία είναι ιδιαιτέρως πολύτιμη για την εξέλιξη των υπόλοιπων επιστημών και κατ’ επέκταση για την ανθρωπότητα. Διευκρινιστικά, συντελεί στο να δώσουμε νόημα στον κόσμο, στην αξία της ζωής και στην ουσία της ψυχής.
Εκείνος που φιλοσοφεί είναι ελεύθερος.
Αντίθετα, εκείνος που αποφεύγει να στοχάζεται, χειραγωγείται ευκολότερα σαν κάποιο άβουλο ον. Στη συνέχεια, ο προβληματισμός οδηγεί το ανθρώπινο πνεύμα στο να εξερευνήσει το άγνωστο βλέποντας και άλλες πτυχές του κόσμου.
Συνοψίζοντας, η Φιλοσοφία είναι ένα ιδιαίτερο είδος πνευματικής δραστηριότητας, το οποίο σου επιτρέπει να αναρωτιέσαι ελεύθερα για το καθετί, να συζητάς και τα πιο αυτονόητα πράγματα και κυρίως να τα αμφισβητείς. Θα την περιέγραφα ως ένα αγαθό μεγάλης πνευματικής αξίας, το οποίο ο καθένας έχει την ικανότητα να παράγει.
Πετσαγγουράκη Μαρίνα – Β3, 1ο Λύκειο
Από την αρχαιότητα γνωρίζουμε ότι το ανθρώπινο ον έχει από τη φύση του έμφυτη την περιέργεια. Πιο συγκεκριμένα, έχει την τάση να θέλει να εξερευνά τον κόσμο γύρω του και έτσι του γεννιούνται ερωτήματα. Τα ερωτήματα αυτά παραμένουν αναπάντητα, καθώς ο άνθρωπος δεν έχει τη διανοητική ικανότητα να δώσει απαντήσεις.
Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος δίνει μια αδιάκοπη μάχη με το άγνωστο προκειμένου να απελευθερωθεί η αλήθεια, η οποία είναι φυλακισμένη και εγκλωβισμένη πίσω από τα κάγκελα της αμφισβήτησης και της φαντασίωσης.
Ωστόσο, στη μάχη αυτή κανείς δεν βγαίνει νικητής γιατί η μάχη δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς ο άνθρωπος χάνει το κουράγιο του και τα παρατάει δίνοντας τα πρωτεία στον αντίπαλό του. Έτσι με τα χρόνια τα θεμελιώδη αυτά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα και διαχρονικά και φαντάζουν όλο και περισσότερο απρόσιτα και εξωπραγματικά.
Για να προστατευτεί λοιπόν από αυτήν την πιθανή απειλή για την ανθρωπότητα, ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει προστασία στο μόνο καταφύγιο που έχει οχυρωθεί με τη δύναμη της σκέψης και της φαντασίας και έχει αντέξει από τους βομβαρδισμούς της παγγνωσίας, τη Φιλοσοφία.
Δέσποινα Καρύδη – Β1, 2ο Λύκειο
Είναι πλέον γνωστό ότι από χρόνο σε χρόνο η τεχνολογία διαρκώς εξελίσσεται και μέσα από αυτήν γεννιούνται όλο και περισσότερες απορίες. Πέρα από το γεγονός ότι αυξάνεται η ανάγκη προς επίλυση αυτών, ακόμα και η ίδια η τεχνολογία σε συνδυασμό με την επιστήμη δεν κρίνονται ικανές να δώσουν τις κατάλληλες απαντήσεις.
Μία ερώτηση που ταλανίζει πολλές γενιές ανθρώπων και δεν θα σταματήσει σύντομα είναι αν υπάρχει «μεταθανάτια ζωή».
Έχουν διατυπωθεί αμέτρητες και διαφορετικές ερμηνείες από κάθε γνώστη, κάθε φιλόσοφο, κάθε επιστήμονα, κάθε γιατρό ακόμα και από κάθε απλό άνθρωπο.
Το κοινό σημείο μέσα από κάθε ερμηνεία είναι ότι καμιά δεν είναι σωστή, μα και καμία δεν είναι λανθασμένη. Η καθεμία μπορεί να χαρακτηριστεί από κάποιον άλλον ανούσια, μα σε αυτό συμβάλλει η λογική μας. Η λογική του ανθρώπου διαφοροποιείται από άτομο σε άτομο αλλά είναι η μόνη που σε κάνει να καταλήξεις σε μία πεποίθηση ή ένα συμπέρασμα. Ο ανθρώπινος νους έχει τη δυνατότητα να φαντασιώνεται, να συνθέτει εικόνες από πράγματα, συναισθήματα, πράξεις.
Έτσι, ο καθένας από εμάς έχοντας αυτή τη δυνατότητα μπορεί να δώσει απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα, σύμφωνα με αυτόν.
Καταλήγοντας, σχετικά με αρκετά ερωτήματα και απορίες για το φαινόμενο της ζωής, ενώ μας δίνονται αμέτρητες πληροφορίες και ερμηνείες, η έρευνα και γενικώς η επιστήμη δεν σταματά, αναζητά συνεχώς περισσότερα στοιχεία και τεκμηρίωση.
Στον στόχο αυτό της αναζήτησης σημαντικό ρόλο έχει ο κλάδος της Φιλοσοφίας, ο οποίος με την μεθοδολογία του, συμβάλλει και εμπλουτίζει τον στόχο της αναζήτησης και της έρευνας.
Σίμος Κουναλάκης – Β2, 2ο Λύκειο
Ένα ζήτημα που μας στοιχειώνει για το πώς θα προσθέσουμε τη Φιλοσοφία στη ζωή μας.
Η Φιλοσοφία είναι εύθραυστη στο νόημα της, φροντίστε να την προφυλάξατε από την πραγματικότητα σας.
Πρέπει να την αναζητήσουμε, για να μην καθησυχάζουμε το μυαλό μας για όλα όσα γίνονται και συμβαίνουν με μια βολική απάντηση. Όλοι μας πράττουμε βολικά πιστεύοντας ότι όλα κινούνται στο σωστό ρυθμό, ίσως και να είμαστε ζωντανοί – νεκροί με αισθήσεις, αλλά ούτε πρωτοτυπία, ούτε όρεξη για στεγνή αναζήτηση.
Ξεψαχνίστε την κάθε λεπτομέρεια μέχρι να καταλήξετε σε μια σκέψη που θα σας αναζητά καθημερινά. Κάντε πέρα όλες τις υποχρεώσεις και τα «πρέπει» σας και μεταφράστε τα σε «αν». Όλα βασίζονται σε ένα περιθώριο τρέλας και λογικής. Τίποτα δεν είναι κοινότυπο γύρω μας, απλά προτιμάμε τον δρόμο χωρίς λάσπες!
Περπατά ξυπόλητος για να ανακαλύψεις την Φιλοσοφία στις πληγές σου.
Άννα Μαντζούκα – Β2, 1ο Λύκειο
Η Φιλοσοφία είναι κάτι περιττό όταν κάποιος είναι σοφός, όπως είναι οι θεοί…
Η Φιλοσοφία είναι απαραίτητη σε αυτούς που βρίσκονται σε μια μέση κατάσταση γνώσης και αμάθειας, αγαπούν την γνώση, μα δεν την κατέχουν.
Βρίσκονται στη διαδρομή και συνεχώς αναρωτιούνται.
Η Φιλοσοφία «επιτρέπεται» και «είναι» για όλους. Δεν κάνει διακρίσεις.
Γιώργος Κλώντζας – Β2, 2ο Λύκειο
Υπάρχουν χιλιάδες ερωτήματα που προσπαθεί να απαντήσει ο άνθρωπος με το μικρό του μυαλό.
Για να μπορέσει να απαντήσει αυτά τα ερωτήματα δημιούργησε μια ολόκληρη επιστήμη, μητέρα όλων των επιστημών, τη Φιλοσοφία.
Σίγουρα όλοι έχουν αναρωτηθεί από που προερχόμαστε.
Εδώ και χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος προσπαθεί να απαντήσει αυτό το πρόβλημα. Υπήρξαν και υπάρχουν διάφορες θεωρίες, όπως η θεωρία της εξέλιξης που αποτελεί την απάντηση της επιστήμης στο ερώτημα αλλά και η καλά μεστωμένη θεωρία της δημιουργίας, μια πρώιμη ανθρώπινη απάντηση την οποία δισεκατομμύρια άνθρωποι πιστεύουν.
Ο άνθρωπος προσπαθώντας να φιλοσοφήσει διάφορα φυσικά φαινόμενα επικαλέστηκε την ύπαρξη τους σε κάποια ανώτερη δύναμη και δημιούργησε την έννοια της θρησκείας. Υπάρχει θεός; Από που προερχόμαστε; Πού πάμε; Υπάρχει ψυχή; Και άλλα πολλά.
Γενικά πιστεύω ότι ο άνθρωπος θέτει ερωτήματα και ζητά απάντηση στα προβλήματα που βασανίζουν την ανθρώπινη ζωή, όπως το θείο, τη φύση, την ψυχή, την κοινωνία, τη γνώση, την πολιτεία.
Στην προσπάθειά του να απαντήσει όλα αυτά τα ερωτήματα, έφτιαξε έναν κόσμο προηγμένο και βασισμένο στις σκέψεις του αυτές.
Μάλιστα το θεωρώ μεγάλη ειρωνεία αφού η θρησκειοκεντρική κοινωνία έφτιαξε το σήμερα και το σήμερα ανταπέδωσε με απόρριψη στις ίδιες του τις βάσεις.
Η σημερινή πραγματικότητα, απορρίπτει όλες τις θεωρίες, τις αξίες και τις αρετές του ανθρώπου που χιλιάδες χρόνια πριν οι πρόγονοί μας θεμελίωσαν.
Ο κόσμος μας είναι τόσο ευαίσθητος και εύπλαστος, σαν τον πηλό. Μια μέρα μπορεί να ξυπνήσουμε και να μην αναγνωρίζουμε που βρισκόμαστε.
Αριστοτέλης Μουλακάκης – Β2, 1ο Λύκειο
Αν κάτσεις να το καλοσκεφτείς, ο έρωτας είναι σαν την μονόπολη.
Ξεκινάς μόνο με το πιόνι σου, στη συνέχεια πλουτίζεις και στο τέλος τα χάνεις όλα. Στο παιχνίδι του έρωτα ο νικητής είναι ηττημένος και ο ηττημένος, νικητής. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ίσως φυλακιστείς σε ένα κελί, εσύ και τα συναισθήματά σου, ενώ παράλληλα, μπορεί να «πληρώνεις» ενοίκιο στην ζωή του αντιπάλου σου. Παρόλα αυτά, εσύ με τον απέναντί σου δεν παύετε να έχετε έναν κοινό στόχο. Τη νίκη.
Κάπως έτσι είναι για μένα και η Φιλοσοφία!
Μαρία, 2ο Λύκειο
Πολλοί άνθρωποι είναι τόσο απορροφημένοι από τα συναισθήματά τους, συνήθως από τις ελπίδες και τους φόβους τους, που δεν έχουν χρόνο για να θέσουν στον εαυτό τους τα πιο βασικά ερωτήματα.
Ωστόσο, η ποιότητα αυτών των ερωτημάτων καθορίζει μακροπρόθεσμα και την ποιότητα της ζωής μας. Για πολλούς λόγους βέβαια είναι εξίσου δύσκολο να σκεφτούν μακροπρόθεσμα.
Η Φιλοσοφία για εμένα είναι μια καθημερινή διαδικασία, η οποία με βοηθάει να ανακαλύψω νέες πτυχές της ζωής μου, να δω καθημερινά προβλήματα από μια άλλη οπτική γωνία, να προσπαθώ να γίνομαι πιο οξυδερκής και να έχω σωστότερο τρόπο σκέψης.
Γιώργος Μαυρής – Β2, 2ο Λύκειο
Στην ερώτηση «Τι είναι Φιλοσοφία;» δεν μπορεί κάνεις να δώσει μια σαφή απάντηση, γιατί καθένας την καταλαβαίνει και την αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο.
Ο λόγος για αυτό είναι ότι και η Φιλοσοφία είναι «καρπός» διαφόρων λαών σε διάφορες χρονικές περιόδους, που συμβαδίζει με τα γεγονότα της εκάστοτε εποχής και φέρνει στο παρασκήνιο τις κατάλληλες άγνοιες, με στόχο «τον φαύλο κύκλο» της πολύωρης σκέψης χωρίς μια απτή απάντηση.
Άντζελα Μεράι – Β2, 2ο Λύκειο
Όλοι οι άνθρωποι, κάποια στιγμή της ζωής τους έχουν βρει τον εαυτό τους απέναντι σε ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχει σωστή απάντηση. «Ποιος είμαι;» «Πού πηγαίνω;» κ.α. Προσπαθώντας να τα απαντήσουν, όμως, παθαίνουν «νοητική κράμπα». Μα γιατί να υπάρχουν αφού δεν μπορεί να δοθεί οριστική απάντηση;
Ο Αριστοτέλης, αρχαίος φιλόσοφος, είχε πει κάποτε: «Πάντες ἄνθρωποι τοῦ εἰδέναι ὀρέγονται φύσει», δηλαδή η επιθυμία των ανθρώπων για γνώση είναι φυσική ανάγκη. Κανένας δεν γεννήθηκε παντογνώστης, αφού «Γηράσκω αεί διδασκόμενος».
Έτσι λοιπόν, η Φιλοσοφία είναι ένας τρόπος μάθησης, ένας τρόπος σκέψης «έξω από το κουτί».
Φιλοσοφούν, λοιπόν, εκείνοι που δεν είναι ούτε σοφοί, ούτε ανόητοι. Αλλά εκείνοι που ψάχνουν την ομορφιά μέσα από την αναζήτηση. Είμαστε «καταδικασμένοι» να αναζητούμε την αλήθεια. Μία αλήθεια που δεν είναι απαραίτητο να αφορά τα μεγάλα, αναπάντητα, υπαρξιακά ερωτήματα, αλλά τα μικρά, προσωπικά, καθημερινά αδιέξοδα.
Ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να βρει και από τη ζωή του παραδείγματα τα οποία να αποδεικνύουν ότι η φιλοσοφική συζήτηση τον βοήθησε να καταλάβει καλύτερα κάποιο πρόβλημα που τον απασχολούσε και να πάρει ορθότερες αποφάσεις.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η Φιλοσοφία δεν είναι ούτε άχρηστη ούτε επικίνδυνη. Σίγουρα υπάρχουν φορές που εκνευριζόμαστε όταν δεν καταλήγουμε σε κάποιο συμπέρασμα, όμως αυτός δεν είναι λόγος να μην φιλοσοφούμε.
Η Φιλοσοφία ασκεί πάνω μας μια παράξενη γοητεία, μας προξενεί δέος και θαυμασμό. Αυτή είναι, εξάλλου, η μαγεία του «φιλοσοφείν». Είναι τόσο περίεργη και συνάμα σαγηνευτική, που κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει.
Εμμανουέλα Σαρρή – Β3, 2ο Λύκειο
Πριν από δύο μήνες, αν με ρωτούσαν τι είναι Φιλοσοφία, δεν γνώριζα. Πίστευα ότι ήταν κάτι απρόσιτο, που το μελετούν μόνο αυτοί που έχουν σπουδάσει αυτό το αντικείμενο.
Ωστόσο, στην πορεία -αφού αντιλήφθηκα το νόημα της- άλλαξε η γνώμη που είχα σχηματίσει στην αρχή.
Από τη μικρή εμπειρία μου, εξάλλου, συνειδητοποίησα ότι η Φιλοσοφία σαγηνεύει το πνεύμα του ανθρώπου. Πράγματι, επιθυμώ να τονίσω ότι παρόλο που είμαι θετική κατεύθυνση και δεν με ενθουσιάζουν τα φιλολογικά μαθήματα, με γοήτευσε ιδιαιτέρως αυτό. Ο λόγος; Απλός…
Αφού εκτός της βασικής θεωρίας, δίνονται θέματα τα οποία σου κεντρίζουν το ενδιαφέρον και μπορεί να αρχίζεις να σκέφτεσαι ατελείωτα ή ακόμη να γράφεις σελίδες ολόκληρες. Επιπλέον, καταλαβαίνεις ότι τόσο καιρό φιλοσοφείς, χωρίς όμως να γίνεται αυτή η πράξη εσκεμμένα. Γιατί;
Γιατί η Φιλοσοφία είναι συνδεμένη με τη ζωή μας. Γιατί χωρίς αυτήν δε μπορούμε να φανταστούμε τις επιστήμες. Γιατί προσπαθεί να διευκολύνει με κάθε τρόπο την καθημερινότητα μας. Γιατί Φιλοσοφία είμαστε εμείς οι ίδιοι.
Μαρία Φραγκάκη – Β3, 1ο Λύκειο
Δεν χρειάζεται κανείς να είναι φιλόσοφος για να ασχοληθεί με τη Φιλοσοφία. Καθημερινοί και απλοί άνθρωποι μπορούν να βάλουν στο μυαλό τους κάποια συγκεκριμένα ερωτήματα και να προσπαθήσουν να τα λύσουν. Ακόμα και εμείς οι μαθητές, μέσω του μαθήματος της Φιλοσοφίας, θα καταφέρουμε να φιλοσοφήσουμε.
Είναι αναγκαίο να ωθήσουμε τους εαυτούς μας να σκεφτούν πέρα από το συνηθισμένο και το καθημερινό, για να καταφέρουμε να μπούμε και εμείς σε αυτόν τον όμορφο κόσμο της Φιλοσοφίας.
Κέλλυ Μαυρή – Β2, 2ο Λύκειο
Ίσως, η Φιλοσοφία για τους μόνους να ήταν απλά ένας φίλος, ο φίλος που δεν είχανε ποτέ ή ολότελα ένα στήριγμα για να συνεχίσουν, μόνοι. Για τους περισσότερους, η μοναξιά φέρνει θλίψη, πόνο, μαύρο. Αναρωτιούνται ποιο είναι το νόημα της ζωής οι μόνοι, γιατί μια τέτοια ζωή είναι ίση ή κατώτερη από το θάνατο και τα παρατούν.
Αναρωτώμενη, όμως, εγώ, ποιοι είναι αλήθεια οι μόνοι, σκέφτηκα πως ίσως κάνουμε λάθος. Μήπως η σωστή ονομασία για όσους τα παρατούν δεν είναι «μόνοι» αλλά «αδύναμοι»;
Κι αν ναι, τότε ποιοι είναι πραγματικά οι μόνοι; Μήπως μόνοι είναι οι άνθρωποι που έχουν τόση ψυχική δύναμη ώστε να αντέξουν όλη τη σοφία του κόσμου ή μήπως είναι οι άνθρωποι που είναι η μοίρα τους να καταλήξουν στη Φιλοσοφία;
Μια ακόμα εκδοχή είναι να γεννήθηκαν για να είναι μόνοι, με το πέρασμα του χρόνου να γίνονται σοφοί και στο τέλος να προσφέρουν απλόχερα όλη αυτή τη σοφία που συνέλεξαν στο ταξίδι τους σε όλους αυτούς τους κοινούς θνητούς, που ο χρόνος τους απομακρύνει διαρκώς από τον κόσμο της σκέψης και της άποψης.
Έτσι, λίγοι είναι αυτοί που έχουν το χάρισμα, το χάρισμα της μοναξιάς. Κάπως έτσι, το χρώμα για αυτούς παύει να είναι μαύρο, ο πόνος δεν υπάρχει πια κι η θλίψη γίνεται λέξη εκτός λεξιλογίου.
Ίσως τελικά να μας χρησιμεύει η Φιλοσοφία και να εξαρτόμαστε από τους μόνους για να δούμε μπροστά. Κι ίσως εμένα, αν με ρωτούσαν πλέον τί πιστεύω ότι είναι η Φιλοσοφία, να τους έλεγα πως είναι η αρχή και το τέλος των πάντων κι είναι σίγουρα συνώνυμη της λέξης «μοναξιά»….
Ιωάννα – Β1, 2ο Λύκειο
Η συνεισφορά και η αξία της Φιλοσοφίας είναι τεράστια, καθώς χωρίς αυτήν οι άνθρωποι θα έμεναν ακόμη σε σπήλαια, σε ένα κόσμο αφιλόξενο και δύσκολο να κατανοηθεί.
Με τα απλά ερωτήματα που θέτει αρχικά, τα οποία γίνονται όλο και πιο σύνθετα, ανάλογα με το επίπεδο λογικής σκέψης και αντίληψης στο οποίο βρισκόμαστε, οδηγηθήκαμε εδώ που είμαστε σήμερα.
Φιλοσοφία λοιπόν, είναι η βάση όλων των επιστημών και όλες οι επιστήμες είναι Φιλοσοφία.
Όλοι, μικροί και μεγάλοι σε κάποιο βαθμό την ασκούμε καθημερινά, εφόσον επιστρατεύουμε τη λογική μας και σκεφτόμαστε τρόπους να κάνουμε τη ζωή μας πιο κατανοητή και ουσιαστικότερη.
Δόργιας Γιώργος – Β1, 1ο Λύκειο
Η Φιλοσοφία είναι ένα δύσκολο «μάθημα» στη ζωή, μιας και λίγοι την κατανοούν. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο οποίος κατέγραψε τα λόγια του Σωκράτη, οι άνθρωποι που θα ασχοληθούν και θα κατανοήσουν την Φιλοσοφία βρίσκονται ανάμεσα στους σοφούς και τους ανόητους. Αυτή η κατηγορία ανθρώπων απολαμβάνει πολλά αγαθά έχοντας σύμμαχο τη Φιλοσοφία.
Ένα από αυτά τα αγαθά είναι η διεύρυνση των πνευματικών μας οριζόντων.
Συγκεκριμένα, διαβάζοντας και αναλύοντας τη Φιλοσοφία, αλλάζει ο τρόπος σκέψης και εμπλουτίζονται οι γνώσεις μας. Αυτό έχεις ως αποτέλεσμα την πιο ώριμη αντιμετώπιση των σοβαρών δυσκολιών και εμποδίων της ζωής.
Εν κατακλείδι, όπως επισήμανε και ο Καρλ Μαρξ, «η Φιλοσοφία θα έχει επαφή και αμοιβαία σχέση με τον πραγματικό κόσμο της εποχής της». Έτσι, όλοι οι άνθρωποι θα είναι κομμάτι της Φιλοσοφίας.
Ειρήνη Λυράκη – Β2, 2ο Λύκειο
Η πορεία της Φιλοσοφίας είναι η πορεία προς την αλήθεια.
Πιο συγκεκριμένα, δε μένει στο επίπεδο της απλής εμπειρίας ή περιέργειας, αλλά γίνεται σοβαρή, μεθοδική και συστηματική ενασχόληση που αποκρυσταλλώνεται σε διάφορες μορφές.
Αναλυτικότερα, πολλά άτομα και στη συνέχεια η επιστήμη μελετούν κάποια φιλοσοφικά ερωτήματα, τα οποία προσπαθούν να τα αναλύσουν, έτσι ώστε να βρουν απαντήσεις πάνω σε αυτά. Με αυτόν τον τρόπο, διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες, διότι η Φιλοσοφία είναι η ρίζα όλων των μορφών πνευματικής δημιουργίας.
Επίσης, το αντικείμενο της Φιλοσοφίας αναφέρεται στην αυτογνωσία και ειδικότερα στην αρχή της εξήγησης της αντικειμενικής πραγματικότητας.
Συμπερασματικά, το μάθημα της Φιλοσοφίας έχει ως στόχο να μας διδάξει ότι το «φιλοσοφείν» είναι ένας καλός τρόπος να αναρωτιέται κανείς ελεύθερα και να συζητά σκέψεις και κριτικές.
Με οδηγό τη Φιλοσοφία μπορούμε να βελτιώσουμε τις απόψεις μας για διάφορα θέματα και προβλήματα.
Άννα – Χαρά Καρτεράκη – Β1, 2ο Λύκειο
Η Φιλοσοφία μας βοηθάει στο να αποδεχθούμε ότι τα περισσότερα πράγματα στη ζωή βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο μας.
Είναι στο χέρι του κάθε ανθρώπου να μπορεί να διακρίνει ποια πράγματα εξαρτώνται από αυτόν και ποια όχι.
Η Φιλοσοφία συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας γενικής θεώρησης του κόσμου, αλλά και καθοδηγεί τον κάθε άνθρωπο στο να οργανώσει τον τρόπο ζωής και τις αποφάσεις που θα πάρει, αφού τον κάνει να βλέπει πιο σφαιρικά και πιο ώριμα.
Τελικά, λίγη Φιλοσοφία στη ζωή μας δεν βλάπτει!
Κατιάνα Μανισαλή – Β2, 1ο Λύκειο
Μέσα από τη Φιλοσοφία ο άνθρωπος κρίνει, μαθαίνει, προβληματίζεται για σημαντικά θέματα, όπως η μεταθανάτια ζωή, η ηθική, η δικαιοσύνη και πολλά άλλα.
Η Φιλοσοφία είναι σαν ένα ταξίδι στο οποίο δεν έχει τόση σημασία ο προορισμός, αλλά η πορεία. Είναι δηλαδή ένα ταξίδι στη γνώση και στην εμβάθυνσή της. Όπως άλλωστε έχει αναφέρει και ο Μάλεβιτς «Φιλοσοφία θα πει να βρίσκεσαι καθ’οδόν».
Τέλος, η Φιλοσοφία κάνει καλύτερους τους ανθρώπους και έτσι είναι σημαντική για τις ζωές όλων μας, αφού είναι σαν ένας ωκεανός που οι άνθρωποι κολυμπάνε μέσα του και ψάχνουν για καινούργιους βυθούς.
Έλενα Λύτινα – Β2, 2ο Λύκειο
Έχουμε ποτέ μας αναρωτηθεί πώς έτυχε και ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο, ποιο είναι το νόημα της ζωής μας, ο σκοπός της ύπαρξής μας;
Άπειρες ερωτήσεις αυτού του είδους έχουν «διασχίσει» τον νου μας, χωρίς όμως να έχουμε κατορθώσει να δώσουμε κάποια βέβαιη απάντηση, λύση στα προβλήματα μας. Απορίες που ξεφυτρώνουν σαν μανιταράκια μέσα στις σκέψεις μας και μας βασανίζουν χρόνια. Αυτός ο ατελείωτος σιδηρόδρομος με τα άπειρα ερωτήματα που σέρνει πίσω του, ας το βαφτίσουμε για αρχή «ο λαβύρινθος του νου».
Πολλοί θα αναρωτιόντουσαν γιατί αυτό το όνομα!
Ευτυχώς γι’ αυτό το ερώτημα υπάρχει μια θεωρητική απάντηση. Όσο περισσότερο αρχίζει κάποιος και κυνηγάει να βρει απαντήσεις για τέτοιου είδους απορίες, συνέχεια θα πέφτει πάνω σε μία καινούργια ερώτηση και αυτή η διαδικασία θα γίνεται ασταμάτητα χωρίς τελειωμό! Είναι σαν μια σειρά με ξύλινα στημένα κομμάτια το ένα πίσω από το άλλο. Αν αγγίξουμε ένα και πέσει προς τα πίσω, τότε και όλα τα άλλα με την σειρά τους θα πέσουν. Αγγίζοντας ένα από αυτά τα ερωτήματα, αρχίζουν και «πέφτουν» πολλά ακόμα μαζί, τα οποία φέρνουν και άλλα μαζί τους.
Μέσα από αυτές τις σκέψεις μας, επιδιώκουμε να μάθουμε την αλήθεια, να βρούμε τις σωστές απαντήσεις. Είναι σαν ένα αγώνα κατάκτησης της γνώσης. Γι’ αυτό δίκαια θα το ονομάσουμε «ένα κυνήγι χωρίς χάρτη». Ψάχνουμε τον θησαυρό, αλλά χωρίς «οδηγό». Έχουμε τα μέσα, την πυξίδα, αλλά δεν ξέρουμε την τοποθεσία, αλλά ούτε και τη μορφή του θησαυρού που ψάχνουμε. Αυτό υπόκειται σε προσωπική ικανοποίηση. Για άλλους είναι ο χρυσός, για άλλους τα πετράδια, τα ρουμπίνια ή τα μαργαριτάρια. Σε αυτήν την περίπτωση, η έρευνα μετράει περισσότερο από το αποτέλεσμα. Όπως λέει και ο Καβάφης, το ταξίδι για την Ιθάκη είναι πιο πολύτιμο από την ίδια, γιατί σε δίδαξε πάνω απ’ όλα να σκέφτεσαι, να αναζητάς…
Το επόμενο «στοιχείο» αυτών των συλλογισμών είναι ότι γεννιούνται σε όλους μας κάποια στιγμή, χωρίς καμία εξαίρεση. Έτσι, θα τους δανείσουμε την λεζάντα «ένας για όλους και όλοι για έναν». Χαρίζονται σε όλους και όλοι με την σειρά μας ενδίδουμε σε αυτούς. Ένα δίκαιο εμπόριο προσφοράς γνώσης και χρόνου αφιέρωσης. Σαν τα παιχνίδια τύχης. Όσο περισσότερο ασχολείται κανείς, τόσο περισσότερο αποταμιεύει σοφία.
Άρα, μετά από όλα αυτά ήρθε επιτέλους η ώρα να οριστικοποιήσουμε το όνομα αυτών των σκέψεων και να καταγραφτεί στο «βιβλίο των ορισμών». Κάποιοι, χρόνια πριν από εμάς, είχαν τις ίδιες απορίες και κατάλαβαν ότι δεν σκέφτονταν μαθηματικά όπου «ένα και ένα κάνει δύο», αλλά για τη Φιλοσοφία μέσα στην ζωή τους.
Συνειδητοποίησαν ότι αυτό το ταξίδι των «ταπεινών θαλασσοπόρων», ακονίζει τον νου όσων αντιλαμβάνονται ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και ποθούν να κατακτήσουν εδάφη απόμακρα, ουτοπικά και άγνωστα προς μία ζωντανή οντότητα που ΙΣΩΣ είναι ο άνθρωπος!
Δωροθέα – Εσθήρ Καραγεώργου – Β1, 2ο Λύκειο
Φιλοσοφία ονομάζεται η επιστήμη που ασχολείται με ερωτήματα και προβλήματα τα οποία μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά, θεμελιώδη ή έσχατα.
Όμως ποια είναι η αξία της; Μπορούμε άραγε εμείς οι «απλοί» άνθρωποι να φιλοσοφήσουμε;
Όσον αφορά στη χρησιμότητα της Φιλοσοφίας θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι απεριόριστη. Για παράδειγμα μέσω των φιλοσοφικών μας αναζητήσεων έχουμε τη δυνατότητα να ανιχνεύσουμε σημαντικές απαντήσεις στα μεγάλα υπαρξιακά μας ερωτήματα. Γενικότερα, η φιλοσοφική αναζήτηση μας οδηγεί τόσο να γνωρίσουμε τα γνωστικά μας περιθώρια, όσο και να διαμορφώσουμε ολοκληρωμένες απόψεις για τον κόσμο και την κοινωνία. Επιπλέον, η αξία της Φιλοσοφίας αυξάνεται από τη στιγμή που οι στοχασμοί μας, μας οδηγούν στη διεύρυνση του διανοητικού μας ορίζοντα.
Τώρα, ως προς το αν μπορούμε εμείς οι απλοί θνητοί να φιλοσοφήσουμε, η απάντηση είναι σαφώς θετική. Αυτό συμβαίνει, διότι από τη στιγμή που θα πάψουμε να ασχολούμαστε με ανούσια ζητήματα και θα επιχειρήσουμε να δώσουμε λογικές απαντήσεις στα ερωτήματά μας, βρισκόμαστε ήδη στο δρόμο της Φιλοσοφίας.
Παράλληλα, εάν πάψουμε να ευτελίζουμε την ηθική μας με το να δεχόμαστε τις δεδομένες απόψεις για το τι είναι σωστό και λάθος, δίκαιο ή άδικο και προσπαθήσουμε να βρούμε ουσιαστικές απαντήσεις σε ηθικά ζητήματα, τότε σίγουρα έχουμε προχωρήσει για τα καλά στη Φιλοσοφία.
Εν τέλει, όλοι είμαστε ικανοί να φιλοσοφήσουμε και δεν πρέπει να ξεχνούμε πως η αξία της ανθρώπινης φύσης εξαρτάται από την ανάπτυξη της εσωτερικής μας αναζήτησης. Κλώντζα Καλλιόπη – Β1, 1ο Λύκειο
Τι ωραίο που είμαστε όντα τα οποία μπορούν να σκέφτονται, να αναρωτιούνται και να ερευνούν! Όσο σκεφτόμαστε, τόσες περισσότερες ιδέες, σκέψεις και ερωτήματα δημιουργούμε.
Ο άνθρωπος που αναρωτιέται «για ποιον λόγο» δεν είναι πια ούτε ζώο, ούτε δούλος. Τίποτα για αυτόν δεν είναι αυτονόητο είπε ο Janke Levitch. Και έτσι είναι!
Γιατί να θεωρούμε κάτι δεδομένο, όταν ούτε η ίδια μας η ζωή είναι δεδομένη;
Ας ζήσουμε το τώρα με όλο μας το είναι. Γιατί να μην είμαστε ολόκληροι μέσα στη στιγμή;
Όταν δεις ένα λουλούδι αφοσιώσου σε αυτό, την επόμενη φορά που θα σου μιλήσει κάποιος άκουσε τον πραγματικά. Μην αφήνεις τις ευκαιρίες και τα θέλω σου για αργότερα, γιατί δεν ξέρεις αν θα έρθει το αργότερα!
Μαργαρίτα Μπελούκα – Β2, 2ο Λύκειο