του Μανωλη Μενεγακη
Έγινε πολύς λόγος για το Καθολικό του Αγίου Νικολάου και το πλάτος της χερσαίας ζώνης λιμένος, δηλαδή της ζώνης που έχει δεσμευθεί και απαλλοτριωθεί ώστε να αποτελέσει χώρο έργων υποστήριξης του φυσικού λιμανιού, περιπάτου και αναψυχής. Προκλήθηκε συζήτηση στις 28/3/2022 στο Δημοτικό Συμβούλιο Αγίου Νικολάου, με πρωτοβουλία της μειοψηφίας, η οποία κατέληξε σε απόφαση (κατά πλειοψηφία) να μην αλλάξει το καθεστώς της χερσαίας ζώνης. Με τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, δημοσιεύματα του Δημάρχου Α. Ζερβού, συμβούλων της μειοψηφίας (Ν. Χαλκιαδάκης, Μαρ. Γάλλου κ.α.) του πολιτικού μηχανικού κ. Γ. Γουναλάκη και από προσωπική έρευνα προκύπτουν τα παρακάτω:
Το 1960, στην περιοχή από τον “ονοματοδότη” της πόλης, την παλιά Εκκλησία του Αγίου Νικολάου, μέχρι το Μπουρούνι του Καθολικού στην θέση “Νησί ή Ακρωτήρι”, η χερσαία ζώνη είχε καθορισθεί στα 100 μ. πλάτος από την ακτογραμμή, ενώ το 1963 κηρύχθηκε η αντίστοιχη απαλλοτρίωση. Η απαλλοτρίωση συντελέσθηκε το 1967 όταν κατατέθηκε αποζημίωση υπέρ των τότε ιδιοκτητών των ακινήτων. Η διεκδίκηση υψηλότερης τιμής αποζημίωσης που έγινε αργότερα (1970) από ορισμένους ιδιοκτήτες είναι ένα θέμα καθαρά οικονομικό και δεν ανατρέπει την συντελεσμένη απαλλοτρίωση.
Το 1974 ο Νομάρχης που είχε διορίσει η δικτατορία, μετά από απόφαση της τότε Λιμενικής Επιτροπής, έλαβε απόφαση περιορισμού της συγκεκριμένης ζώνης λιμένος από τα 100 στα 25 μ. και αυτή δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ).
Το 1975, μετά την πτώση της δικτατορίας και την επάνοδο της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, με τον διορισμό νέου Νομάρχη από αυτήν, επανακαθορίσθηκε με απόφασή του η ζώνη λιμένος στα 50 μ. – μετά από νέα απόφαση της Λιμενικής Επιτροπής (την με αρ. 50/1975).
Tο 1976 περιορίσθηκε αντίστοιχα η αρχική απαλλοτρίωση με βάση την απόφαση του 1975. Η απόφαση περιορισμού της απαλλοτρίωσης δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ.
Το 1978 η εταιρεία η οποία ανέγειρε το ξενοδοχείο Μίνως Παλάς έλαβε την βασική της οικοδομική άδεια στην οποία αποτυπώνεται σαφώς η χερσαία ζώνη πλάτους 50 μ.
Το 1987 η εταιρεία στην οποία ανήκε το ξενοδοχείο Μίνως Παλάς προσέφυγε στο ΣτΕ για την ανάκληση της χερσαίας ζώνης αλλά απέσυρε την προσφυγή της. Παράλληλα ζητήθηκε από την τότε Λιμενική Επιτροπή να κρίνει αν συντρέχουν λόγοι ανάκλησης της χερσαίας ζώνης διότι ο δεσμευμένος χώρος δεν είχε μέχρι τότε χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό της αρχικής κήρυξης και η απάντησή της ήταν αρνητική.
Το 1988 το Δημοτικό Συμβούλιο λαμβάνει απόφαση με την οποία τάσσεται ομόφωνα κατά της μείωσης του πλάτους των 50 μ. και ζητάει να προχωρήσουν οι διαδικασίες για μελέτη και ανάπλαση της περιοχής και την κατασκευή σχετικών έργων.
Το 1995 εγκρίνεται με απόφαση Νομάρχη η οριστική μελέτη ανάπλασης της χερσαίας ζώνης και έργων στο Καθολικό αλλά αυτή δεν υλοποιήθηκε.
Το 2000 το ΔΣ Αγίου Νικολάου αποφάσισε την εκκίνηση νέων διαδικασιών για μελέτη ανάπλασης του Καθολικού αλλά δεν έχει υλοποιηθεί.
Το 2021 η εταιρεία στην οποία ανήκει σήμερα το ακίνητο του ξενοδοχείου κατέθεσε αίτηση που ζητά την ολική ανάκληση της απαλλοτρίωσης και της χερσαίας ζώνης των 50 μ., η οποία απευθύνεται στα αρμόδια Υπουργεία και στο Δ.Λιμενικό Ταμείο με βασική αιτιολογία παρόμοια με εκείνη του 1987-1988 ότι ο δεσμευμένος χώρος δεν έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό της αρχικής κήρυξης ενώ άλλαξε ο χαρακτήρας της περιοχής και δεν υπάρχει ανάγκη μεγάλων λιμενικών έργων αλλά εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης ελαφρών σκαφών, ιστιοπλοϊκών κλπ. Συζητήθηκε αρχικά η αίτηση στο Δ. Λιμενικό Ταμείο – μετά από εισήγηση του Δημάρχου – για τον περιορισμό της χερσαίας ζώνης, αλλά η απόφαση που προέκυψε ανακλήθηκε για τυπικούς λόγους.
Στο Κτηματολόγιο μέχρι σήμερα, ένα μεγάλο τμήμα της εν λόγω χερσαίας ζώνης έχει καταχωρηθεί στην φερόμενη ιδιοκτησία της εταιρείας στην οποία ανήκει το ακίνητο του ξενοδοχείου, ενώ δεν έχει γίνει καμμία ενέργεια απο τον Δήμο, το Δ. Λιμενικό Ταμείο ή το Δημόσιο για την διόρθωση αυτής της εσφαλμένης κτηματολογικής εγγραφής.
Στην συζήτηση της 28/3/2022 η πλειοψηφία του Δημ.Συμβουλίου δια του Δημάρχου είχε ζητήσει αναβολή της υπόθεσης για τον “βασικό λόγο” (όπως ο ίδιος τον χαρακτήρισε) ότι είχε αμφιβολία για το αν η απόφαση του 1975 για τον περιορισμό της χερσαίας ζώνης στα 50 μ. ήταν τυπικά κατοχυρωμένη, διότι δεν είχε βρεθεί δημοσιευμένη σε ΦΕΚ. Αυτό επανέλαβε ο Δήμαρχος σε δημοσίευμά του στην ΑΝΑΤΟΛΗ (17/4/2022). Ένα ακόμα θέμα ήταν αν πρέπει το Δ. Λιμενικό Ταμείο ή ο Δήμος να θεωρήσει ιδιοκτησία του την χερσαία ζώνη και να ζητήσει την διόρθωση της λανθασμένης κτηματολογικής εγγραφής ή αν αυτό πρέπει να το κάνει το Δημόσιο.
Ως νομικός επιβεβαιώνω ότι ήταν πράγματι δυσχερές να γίνει η έρευνα στα ΦΕΚ για την απόφαση του 1975 διότι το Εθνικό Τυπογραφείο για τα παλιά έτη δεν έχει κριτήρια αναζήτησης με στοιχεία των κειμένων αλλά και γιατί για οποιονδήποτε λόγο δεν βρισκόταν στο αρχείο του τότε κρατικού Λιμενικού Ταμείου. Εν πάση περιπώσει, μετά από έρευνα σε όλα τα ΦΕΚ του έτους 1975, βρέθηκε το φύλλο στο οποίο δημοσιεύθηκε η απόφαση Νομάρχη Λασιθίου που περιορίζει την χερσαία ζώνη στα 50 μ. και είναι το ΦΕΚ 208 Δ΄/13-09-1975.
Όσον αφορά στο θέμα του Κτηματολογίου, πρόκειται για ένα τυπικό ζήτημα που μπορεί να λυθεί δικαστικά αν αιτηθεί το Δ. Λιμενικό Ταμείο και ο Δήμος την κτηματολογική διόρθωση, καλώντας να συμμετάσχει στο δικαστήριο και το Ελληνικό Δημόσιο ώστε να βγει μια απόφαση που θα καθορίζει αφενός σε ποιόν από όλους ανήκει και αφετέρου διορθώνοντας την κτηματολογική εγγραφή.
Επομένως, η μόνη λογική συζήτηση από τώρα και στο εξής είναι πότε θα αρχίσει να αναπλάθεται ο δημόσιος χώρος αυτός των 50 μ. πλάτους σε όφελος των πολιτών. Οποιαδήποτε άλλη συζήτηση είναι σαν να αφήνει ο Δήμος αμφιβολίες για την υπάρχουσα κατάσταση από εκεί που δεν υπάρχουν πραγματικά και ενώ είναι καθολική η απαίτηση στην τοπική κοινωνία να διατηρηθεί η χερσαία ζώνη και να αναπλασθεί. Επίσης, το ότι έχει προγραμματιστεί μια επένδυση fast track στην ευρύτερη περιοχή (Πλευρά) με ειδικούς όρους δόμησης δεν σημαίνει ότι αυτό πρέπει να συμπαρασύρει και κάθε άλλη περίπτωση. Αν οι προηγούμενοι από εμάς την δεκαετία του 1970 θεωρούσαν ως αποδεκτό όριο την ζώνη αυτή των 50 μ. για να γίνει από την ιδιωτική πλευρά ένα ξενοδοχείο και από την δημόσια πλευρά χώρος περιπάτου, αναψυχής και έργων του φυσικού λιμανιού, ένας λόγος παραπάνω τώρα που υπάρχει κτηριακός ξενοδοχειακός κορεσμός στην ευρύτερη περιοχή να το θεωρήσουμε και εμείς ως κόκκινη γραμμή. Οι σύγχρονες ανάγκες στον δήμο μας και σε κάθε τόπο απαιτούν να υπάρχουν κόκκινες γραμμές για να εξασφαλίζεται ότι θα μένει επαρκής και αισθητικά αναβαθμισμένος δημόσιος χώρος για την χρήση των πολιτών αλλά και των επισκεπτών.