Μιλήσαμε με τον επικεφαλής των δοκιμαστών και κριτών που συμμετείχαν στη διεθνή έκθεση ελαιολάδου στο Βερολίνο, «Berlin GOOA 2021 Competition», κ. Εμμανουήλ Σαλιβαρά, ο οποίος και είναι ο εμπνευστής και συντονιστής της συγκεκριμένης διοργάνωσης. Ο κ. Σαλιβαράς σπούδασε αρχικά Τεχνολογία Τροφίμων στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στη Γεωπονική Σχολή του University of Saskatchewan, στον Καναδά. Διαθέτει διεθνή εμπειρία και δραστηριοποιείται επαγγελματικά με τις αναλύσεις ποιοτικού ελέγχου και οργανοληπτικές δοκιμές στα ελαιόλαδα, από το 1993, οργανώνοντας και σεμινάρια σε πολλές χώρες για το ελαιόλαδο.
Ο κ. Σαλιβαράς δήλωσε στην ΑΝΑΤΟΛΗ και το δημοσιογράφο Νίκο Τραντά ότι ο διαγωνισμός ελαιολάδου του Βερολίνου έχει ως «σκοπό να βοηθήσει, όσο μπορεί, τους παραγωγούς να βρουν το δρόμο τους, προς τις αγορές γιατί αυτό ακριβώς είναι και η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα τυποποιημένα ελληνικά ελαιόλαδα».
Το απέδωσε στο χαρακτηριστικό των Ελλήνων παραγωγών, «ο καθένας να δουλεύει κατά μόνας, αφού, δυστυχώς, δεν υπάρχει κάτι οργανωμένο και λείπουν τα δίκτυα που θα μπορέσουν να εισάγουν αυτά τα προϊόντα στις ξένες αγορές για να πετύχουν και τις τιμές που αξίζουν», όπως είπε, τονίζοντας ότι «η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη χώρα εισαγωγέας ελαιολάδου, στην Ευρώπη, συναγωνιζόμενη τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία σ’ αυτό».
«Στοχεύσαμε εκεί, γιατί έλειπε ένα μεγάλος, μοντέρνος διαγωνισμός ελαιολάδου στην Ευρώπη και αποφασίσαμε να τον κάνουμε εκεί. Επί τέσσερα χρόνια ήμουν επικεφαλής των δοκιμαστών στο διαγωνισμό ελαιολάδου του Λονδίνου (με την οποία σταμάτησα τη συνεργασία) και με εμπειρία από πολλούς άλλους, αντίστοιχους διαγωνισμούς, όπου έχω συμμετάσχει είτε ως κριτής είτε ως επικεφαλής, όπως το 2020 στο Τόκυο, στη μεγαλύτερη έκθεση τροφίμων στην Ιαπωνία. Λάβετε δε υπόψιν σας ότι όλοι οι μεγάλοι, σύγχρονοι διαγωνισμοί τροφίμων – ποτών διοργανώνονται με ιδιωτική πρωτοβουλία», μας είπε ο κ. Σαλιβαράς.
Αναφερόμενος στο κύρος που κατακτά ο διαγωνισμός του Βερολίνου, ο κ. Σαλιβαράς είπε ότι αυτό βασίζεται στους δοκιμαστές που λαμβάνουν μέρος και δεν απλά άνθρωποι που πέρασαν από κάποιο σεμινάριο γευσιγνωσίας λαδιού και ασχολούνται 3-4 χρόνια, πλασάροντας τους εαυτούς τους ως δοκιμαστές ελαιολάδου, όπως συμβαίνει σε πολλούς άλλους διαγωνισμούς. Όσοι ασχολούνται με τη δοκιμασία ελαιολάδου στο διαγωνισμό του Βερολίνου, είναι επαγγελματίες και ασχολούνται επαγγελματικά με αυτό το αντικείμενο, προερχόμενοι από πολλές χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ολλανδία, Γερμανία, Κροατία, Τουρκία κ.α.).
Το κρητικό ελαιόλαδο
Ζητήσαμε από τον κ. Σαλιβαρά να μας μιλήσει για το κρητικό ελαιόλαδο. Είπε ότι στους διαγωνισμούς ελαιολάδου, τα τελευταία χρόνια, η Κρήτη δεν τα πήγαινε και γενικώς δεν τα πάει και πολύ καλά. Ειδικά, στο να κερδίζει υψηλές διακρίσεις – βραβεία, όπως είπε χαρακτηριστικά. «Το τι έχει φταίξει σ’ αυτό, είναι δύσκολο να πει κανείς. Ψάχνουμε να βρούμε τις αιτίες που οφείλεται αυτό. Σίγουρα φταίνε οι περιβαλλοντικές συνθήκες λόγω και της κλιματικής αλλαγής, με τις οποίες οι καλλιεργητές και παραγωγοί ελαιολάδου δεν έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα. Η Κρήτη, ως το νοτιότερο κομμάτι της Ελλάδας, πλήττεται περισσότερο από την ξηρασία. Αυτό, όμως, δεν είναι κάτι που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Απλά θέλει χρόνο για να συνειδητοποιήσουν οι αγρότες ότι οι συνθήκες δεν είναι πλέον, όπως τις ξέραμε. Ο αγροτικός κόσμος δεν έχει προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και σ’ αυτό ευθύνονται και οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς. Εμείς κάνουμε σεμινάρια, ενημερώνουμε κόσμο, αλλά χρειάζεται ενημέρωση σε βάθος και σε μαζικότερη κλίμακα για αυτά τα θέματα», είπε.
Ρωτήσαμε τον κ. Σαλιβαρά, πώς καταγράφεται στις εκθέσεις ελαιολάδου, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το κρητικό ελαιόλαδο, όπως λέει. «Κυρίως από τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του, που επιβεβαιώνεται από την αδυναμία του να αποσπάσει μεγάλα βραβεία στους διεθνείς διαγωνισμούς. Οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες κατά καιρούς το κάνει φτωχότερο σε οργανοληπτικά χαρακτηριστικά έως και προβληματικό. Όταν βλέπει κανείς ότι οι ελιές μαυρίζουν στο δέντρο από το Σεπτέμβριο – φαινόμενο που δεν έβλεπες παλαιότερα – σημαίνει ότι αφυδατώνεται ο καρπός και τελειώνει. Ο,τι και να κάνει ο καλλιεργητής, δεν μπορεί να λάβει ποιοτικό ελαιόλαδο από τέτοιες ελιές. Εχομε φτάσει στο σημείο, όταν στην εργαστηριακή ανάλυση δειγμάτων δούμε αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ελαιολάδων που έπαθαν ζημιά από ξηρασία, να στοιχηματίζομε ότι τα λάδια αυτά είναι κρητικά και βγαίνομε πάντα αληθινοί. Τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζουμε το κρητικό ελαιόλαδο, από το συγκεκριμένο ελάττωμά του».
Στην παρατήρησή μας, πώς η Κριτσά και άλλοι παραγωγοί κατάφεραν την περυσινή, εξαιρετικά προβληματική χρονιά για την παραγωγή ελαιολάδου, να πάρουν χρυσό βραβείο και φέτος που ήταν πολύ καλύτερη, να πάρουν ασημένιο εξήγησε ότι αυτό το πέτυχαν, άσχετα με τα προβλήματα της περιοχής, μεμονωμένοι παραγωγοί και συνεταιρισμοί και στην Κρήτη και στη Λακωνία, που αποδεικνύει ακριβώς, ότι το πρόβλημα που αναφέραμε παραπάνω, μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα κατάλληλα μέτρα. Αρκεί ο παραγωγός να ενημερωθεί, να ξέρει τι πρέπει να κάνει και να ενεργήσει την κατάλληλη στιγμή».
«Η Κριτσά, από παλαιότερα είχε πετύχει να κερδίσει ένα πολύ καλό όνομα στο ελαιόλαδο, ειδικά στο κομμάτι που αφορά τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν τη γεύση. Κατέκτησε υψηλές διακρίσεις. Ελπίζω, η Κρήτη γενικότερα σιγά-σιγά να επιστρέψει στην καλή πορεία που είχε πάρει. Τα μηνύματα είναι θετικά, σημειωτέον ότι στο φετινό διαγωνισμό ένα ελαιόλαδο παραγωγής ιδιωτικής εταιρείας (Terra Creta) από τα Χανιά, κέρδισε πλατινένιο βραβείο, όταν τα προηγούμενα χρόνια αυτό θα ήταν αδιανόητο για κρητικά ακόμη και για ελληνικά ελαιόλαδα. Τα πλατινένια που απονεμήθηκαν πέρυσι ήταν μετρημένα στα δάκτυλα ενός χεριού για την Ελλάδα.
Ο ρόλος της διάκρισης
Ρωτήσαμε επίσης τον κ. Σαλιβαρά, τι ρόλο παίζει μια διάκριση, ένα βραβείο για ένα ελαιόλαδο, όταν δεν μπορεί να το «εξαργυρώσει» κατακτώντας υψηλότερη τιμή στην αγορά. Δήλωσε μη ειδικός για να απαντήσει, αποδίδοντάς το γενικά, σε πιθανές ελλείψεις στη στρατηγική μάρκετινγκ και στην αδυναμία εξασφάλισης δικτύων προώθησης των παραγόμενων προϊόντων στις αγορές που θα πληρώσουν την τιμή που αξίζει το προϊόν. Κάποιοι, όπως ο συνεταιρισμός Αγίων Αποστόλων Λακωνίας, επιτυγχάνει για χρόνια τώρα σταθερά υψηλότερη τιμή σε σύγκριση με άλλους στην Ελλάδα ακόμη και στο χύμα ελαιόλαδο που πωλεί. Ειδικά στο πρώτο λάδι που παράγει Σεπτέμβριο – Οκτώβριο που αγοράζεται από Ιταλία, πληρώνουν και ένα ευρώ/κιλό πάνω από την τρέχουσα τιμή. Γενικότερα η Λακωνία και η Μεσσηνία επιτυγχάνουν σχετικά υψηλότερες τιμές στο ελαιόλαδο. Υπάρχουν και μικροί, μεμονωμένοι παραγωγοί που επιτυγχάνουν υψηλές τιμές. Απαιτεί όμως ένα μεγάλο αγώνα, γιατί ο ανταγωνισμός τα τελευταία χρόνια είναι μεγάλος και σκληρός».
Να πάρουν τη δακοκτονία στα χέρια τους
Τέλος, τον ρωτήσαμε για την άποψή του σχετικά με το πρόγραμμα δακοκτονίας, στη χώρα μας. «Η δακοκτονία είναι ένα τεράστιο πρόβλημα στην Ελλάδα. Αλλά όταν αφήνεις ένα δημόσιο, που είναι γνωστό πως λειτουργεί, επαναπαυόμενος ως παραγωγός, ότι θα σου σώσει τη σοδειά σου, είναι λίγο πρόβλημα. Ο παραγωγός θα πρέπει να πάρει το θέμα αυτό στα χέρια του, δίνοντας βάρος στη χρήση εναλλακτικών σκευασμάτων. Τα χρόνια περνούν και αλλαγή στο προβληματικό πρόγραμμα δακοκτονίας δε βλέπουμε. Δυστυχώς, βλέπουμε σε χρονιές με ζημιές από το δάκο, το υπουργείο να αντιδρά αυξάνοντας ποσοτικά τους ψεκασμούς, γεμίζοντας με φάρμακα τα λάδια. Ακόμη και σε περιοχές όπου δεν υπήρχε λόγος να ενταθούν οι ψεκασμοί. Φέτος ως Ελλάδα αντιμετωπίζουμε τεράστιο πρόβλημα στην εμπορία του ελαιολάδου, λόγω της υπερβολικής, αλόγιστης και τελικά άχρηστης χρήσης φυτοφαρμάκων», κατέληξε.