Σύμφωνα με τον Διευθυντή Ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Γεράσιμο Παπαδόπουλο και τον Πρόεδρο του ΟΑΣΠ Καθηγητή Δυναμικής τεκτονικής εφαρμοσμένης Γεωλογίας και διαχείρισης φυσικών καταστροφών Ευθύμιο Λέκκα, η πόλη του Ηρακλείου και το ιστορικό κέντρο της με την άναρχη δόμηση αποτελεί έναν κακό συνδυασμό σε περίπτωση ενός μεγάλου σεσμού.
Οι δύο καθηγητές τόνισαν ακόμα πως και οι παλιές πόλεις του Ρεθύμνου και των Χανίων είναι σημεία αυξημένης επικινδυνότητας σε περίπτωση σεισμού.
Ο Άγιος Νικόλαος δεν αναφέρεται στις ευάλωτες περιοχές. Βέβαια, στους τελευταίους μεγάλους σεισμούς στην Κρήτη, ο Άγιος Νικόλαος ήταν ένας μικρός οικισμός και δεν έχουμε στοιχεία συμπεριφοράς των σπιτιών.
Αντιθέτως η πόλη της Ιεράπετρας έχει δεχθεί στο παρελθόν ισχυρούς σεισμούς (1508, 1780, 1815, 1856).
Καταστροφικοί σεισμοί
▪ Στις 29 Μαΐου του 1508 σημειώθηκε μεγάλος σεισμός (7.2 ρίχτερ) νότια της Ιεράπετρας. Σε επιστολή του Δούκα της Κρήτης Ιερώνυμου Δωνάτου αναφέρεται ότι προηγήθηκε του σεισμού θόρυβος. Ο σεισμός κράτησε 15 με 20 δευτερόλεπτα και κατέστρεψε την Ιεράπετρα και τη Σητεία κατά το μεγαλύτερο μέρος. Η πόλη της Ιεράπετρας που ανατράπηκε δεν ξαναχτίστηκε αλλά χτίστηκε στη θέση της ένα χωριό με ένα μικρό κάστρο.
▪ Τον Οκτώβριο του 1780 έγινε σφοδρός σεισμός (7.0 ρίχτερ). Αναφέρεται ότι το φρούριο της Ιεράπετρας γκρεμίστηκε και 13 χωριά εξαφανίστηκαν.
▪ Ο σεισμός του 1810 σημειώθηκε τη νύχτα, 15 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα με επίκεντρο το Ηράκλειο και σχεδόν ισοπέδωσε την πόλη. Η έντασή του υπολογίζεται σε 7,5 ρίχτερ. Έπεσε το μεγαλύτερο μέρος των οικοδομημάτων της πόλης, ενώ βρήκαν το θάνατο περίπου 3.000 άνθρωποι.
▪ Στο 20σέλιδο έντυπο «Ενθυμίσεις – Έγγραφα» του καθηγητή Εμμανουήλ Νικ. Ταβλά το οποίο εξέδωσε η «Επιτροπή Τουριστικής Ανάπτυξης της Κριτσάς» (δεκαετία του 60), σε «ενθύμηση», «εκ του προχείρου ημερολογίου γενεαλογίας των Κοζύρηδων», ο Κωνσταντίνος Κοζύρης αναφέρει:
«1810 Φλεβαρίου 4: ης τα 1810 Φλεβαρίου 4 παρασκί βράδυ ης τις τέσσερις τις νυκτός εγηνε σησμώς φοβερότρομος και εχαλάσανε στο μεγάλο κάστρο πολλά σπιθια και επλακοθίκανε και εποθάνανε πολλί άνθροπι και αύριο το Σάββατο το κιντι εγηνε αλος σησμώς παρομιος και εποχαλάσανε τα μεσοχαλασμένα και έτερα γερά και πλακοθήκανε ετερι ανθρο πλίν εξο στα χορία δεν εγίνηκε τόση φθορά».
▪ Παρασκί είναι η Παρασκευή, σπίθια είναι τα σπίτια, μεγάλο κάστρο είναι το Ηράκλειο, κιντί είναι το απομεσήμερο (από τη τουρκική λέξη kindi = απογευματινή προσευχή), ενώ η ημερομηνία 4 Φεβρουαρίου (16 Φεβρουαρίου) είναι με το παλιό ημερολόγιο.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ