Παιδικές αναμνήσεις μου θύμισε ο Νίκος. Τον συναντήσαμε έξω από το κουρείο του και στα χέρια του κρατούσε ένα μύλο που είχε φτιάξει από ξύλο της ασφεντιλιάς. Ο θάμνος αυτός έχει μακρύ μαλακό βλαστό που αποξηραμένος πελεκάται εύκολα με μαχαίρι. Ήταν μια κατασκευή – παιχνίδι, που περιστρεφότανε με το χέρι, αλλά και με τον αέρα… που χθες στον Άγιο Νικόλαο απουσίαζε παντελώς, καθώς επικρατούσε άπνοια.
* Περασμένα χρόνια, έναν τέτοιο μύλο τοποθετούσαν, σε σταθερό κοντάρι, στην άκρη του αλωνιού για να βλέπει ο λιχνιστής την διεύθυνση και την ταχύτητα του ανέμου, προκειμένου να λιχνίσει για να ξεχωρίσει τον καρπό από τα άχυρα του σπαρτού, που είχε αλωνίσει.
* Στην αρχαιότητα από την ασφεντιλιά έφτιαχναν «φάρμακα» για διάφορες παθήσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες πιστεύανε ακόμα ότι ο Άδης ήτανε κατάφυτος από ασφοδέλους και ότι οι ψυχές των νεκρών τρεφότανε από τους κονδύλους.
* Όσο για τη λέξη ασφεντηλιά γράφεται και με -ι, εκδοχή η οποία θεωρείται ορθότερη. Το ασφόδελος, από το οποίο προέρχεται η παραπάνω λέξη, είναι αρχαιοελληνικό, ενώ η αντίστοιχη νεοελληνική λέξη είναι ασφοδέλι ή ασφοδίλι (λεξικό Μπαμπινιώτη), η οποία μετεξελίχθηκε σε ασφεντιλιά. Τη γραφή αυτή (με -ι) υιοθετεί και ο φιλόλογος Ξανθινάκης στο λεξικό του για το δυτικοκρητικό ιδίωμα, την επιμέλεια του οποίου είχε ο Χριστοφ. Χαραλαμπάκης.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ