Με ακόμη πιο ενδιαφέρουσες αρχαιολογικές ανακαλύψεις έκλεισε η πρώτη από τις δύο φετινές ανασκαφικές περιόδους στη Χρυσή. Η ετήσια ανασκαφική φάση χωρίζεται σε δύο περιόδους (Μάιο και Σεπτέμβριο) εξ αιτίας των ειδικών καιρικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, όπου το καλοκαίρι επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και είναι δύσκολο να εργαστούν συνεργείο και αρχαιολόγοι κάτω από το λιοπύρι. Αλλά και οι συχνά, ισχυροί πνέοντες άνεμοι του Λιβυκού Πελάγους, εμποδίζουν την τακτική μετάβαση με το πλοιάριο, από την Ιεράπετρα, στο νησί.
Από τον ένα μήνα, που τυπικά διαρκεί η κάθε ανασκαφική περίοδος, περίπου 20 μέρες ανέσκαψαν το Μάιο και τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου πάνω στο νησί, είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ η διευθύνουσα της ανασκαφής, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου Χρύσα Σοφιανού.
Τις τέσσερις αυτές εβδομάδες της πρώτης περιόδου του 2022, συνεχίστηκε η ανασκαφή στο μινωικό κτήριο της Νεοανακτορικής Περιόδου (περί τα 1.500 π.Χ.) που ανασκάπτεται κοντά στο φάρο, στο δυτικό τμήμα του νησιού.
Στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει μια σειρά από δωμάτια, χωρίς να έχει ακόμη γίνει εφικτή η αποτύπωση του συνολικού κτιριακού συγκροτήματος. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι αυτά αποτελούσαν βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, αφού σε όλα τα δωμάτια- εργαστήρια έχουν βρεθεί λίθινα και μεταλλικά εργαλεία (τριβεία, θρυπτήρες, τσεκούρια (χάλκινοι διπλοί πελέκεις κλπ.).
Τα χρηστικά αντικείμενα
Στο χώρο έχουν βρεθεί πολλά χρηστικά αγγεία και εργαλεία και αίρεται το ερώτημα για τη χρήση όλου αυτού του εξοπλισμού, επισημαίνει η κ. Σοφιανού, εστιάζοντας ειδικά στους διπλούς πελέκεις. Χρησιμοποιούνται στην υλοτομία; Υπήρχαν μεγάλα δέντρα προς υλοτόμηση στη Χρυσή; Ή τα χρησιμοποιούσαν για επεξεργασία μεταφερόμενης στο νησί ξυλείας, που την επεξεργάζονταν επί τόπου για την κατασκευή αλιευτικών σκαφών ή άλλων πλωτών μεταφορικών μέσων; Γιατί στην ανασκαφή πριν από δύο χρόνια είχε βρεθεί και μεγάλο μεταλλικό πριόνι, παρόμοιο με εκείνα που έχουν βρεθεί στο ανάκτορο της Ζάκρου! Αποτελεί μια απορία προς διερεύνηση, γι’ αυτό και από τα στρώματα εδάφους έχουν ληφθεί δείγματα μήπως μετά τις αναλύσεις που θα γίνουν, εντοπιστούν κατάλοιπα αποσυνθεμένης ξυλείας. Γι’ αυτό χρειάζονται πολύ ειδικές χημικές αναλύσεις.
Η κ. Σοφιανού είπε ότι, τα στοιχεία που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, επιτρέπουν σε κάποιον να εικάσει ότι στις βιοτεχνικές αυτές εγκαταστάσεις στη Χρυσή, δεν γινόταν αποκλειστικά επεξεργασία πορφύρας. Αλλά δεν υπάρχουν και επαρκή στοιχεία ώστε να επιτρέψουν να προσδιοριστούν ποιες ήταν οι άλλες βιοτεχνικές ενασχολήσεις στις εγκαταστάσεις αυτές. Ένα αρκετά σπάνιο εύρημα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο χώρο που ανέσκαψαν το Μάιο ήταν ένα αρκετά μεγάλο λίθινο γουδί, με ύψος 1 μέτρο περίπου!
Η κεραμική που βγήκε στο φως ήταν χρηστικά, κύπελλα, πρόχοι, τριποδικές χύτρες για μαγείρεμα κλπ. Μεγάλα πιθάρια δεν έχουν βρεθεί ακόμη. Πίθοι και αμφορείς έχουν βρεθεί, που είναι ένδειξη ότι πιθανόν η εγκατάσταση αυτή στη Χρυσή να ήταν εποχικού χαρακτήρα. Εφόσον δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η ανασκαφή, κανείς δεν αποκλείει να βρεθεί κάποιο δωμάτιο γεμάτο από αποθηκευτικά πιθάρια, διευκρίνισε η κ. Σοφιανού.
Στην ανασκαφή τις τέσσερις αυτές εβδομάδες εργάστηκαν οχτώ εργάτες, η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Μelissa Eaby, η οποία έχει λάβει και την ελληνική υπηκοότητα, που συνεργάζεται με το Iνστιτούτο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης στην Παχειά Άμμο. Όλες οι εργασίες εξελίσσονται με τη συχνή παρουσία στο χώρο της ανασκαφής της κ. Σοφιανού. Η ανασκαφή χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Κρήτης και στηρίζεται από το INSTAP.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
ΧΡΥΣΗ- Θησαυρός μεταλλικών σκευών και εργαλείων, στοιβαγμένων σε μια άκρη ενός εργαστηρίου. Διακρίνεται διπλωμένο και το μεγάλο χάλκινο πριόνι.