Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ, αναφέρθηκε αναλυτικά στον πρόσφατο σεισμό που σημειώθηκε βορειοανατολικά του Αγίου Νικολάου. Αναφέρθηκε στη σύγχυση που προκλήθηκε από την αυτόματη καταγραφή 7,2 Ρίχτερ μέσω Android, επισημαίνοντας ότι τα αυτόματα ψηφιακά συστήματα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις επιστημονικές μεθόδους αξιολόγησης σεισμών.
Το πιο σημαντικό σημείο της παρέμβασής του, ωστόσο, ήταν η αναφορά του στον τουριστικό τομέα, τον οποίο χαρακτήρισε «νευραλγικό για την οικονομία όχι μόνο της Κρήτης, αλλά και όλης της χώρας». Ο κ. Λέκκας πρότεινε τη δημιουργία ενός μεγάλου, οργανωμένου προγράμματος επιχειρησιακής εκπαίδευσης των στελεχών τουριστικών επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να αντιδράσουν συντονισμένα και με ασφάλεια σε περίπτωση φυσικών καταστροφών. Όπως ανέφερε, «δεν μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους τουρίστες, γιατί αλλάζουν συνεχώς, αλλά μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τα στελέχη των ξενοδοχείων».
Η πρόταση αφορά τόσο τον σεισμικό κίνδυνο όσο και άλλες φυσικές απειλές, με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επισκεπτών και τη θωράκιση του τουριστικού προϊόντος.
Παράλληλα, επανέλαβε ότι η περιοχή της Κρήτης έχει ενεργά ρήγματα, και σε διαφορετικές συνθήκες ο πρόσφατος σεισμός θα μπορούσε να είχε προκαλέσει σοβαρές ζημιές στον Άγιο Νικόλαο.
Ολοκληρώνοντας, σημείωσε πως «είναι στο χέρι μας» να μετατρέψουμε τα φυσικά φαινόμενα από απειλή σε πεδίο ετοιμότητας και προστασίας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
Μιχάλης Ατσαλάκης: κ. Λέκκα, ένα από τα πρώτα πράγματα που προκάλεσαν ανησυχία στον κόσμο μετά τον πρόσφατο σεισμό στην Κρήτη, ήταν η αρχική εκτίμηση μεγέθους από εφαρμογές όπως το Android. Εμφανίστηκε αρχικά μέγεθος 7,2 Ρίχτερ, κάτι που στη συνέχεια διορθώθηκε. Τι συμβαίνει με αυτές τις εκτιμήσεις;
Ευθύμιος Λέκκας: Πρόκειται για αυτόματες εκτιμήσεις που προέρχονται από συστήματα όπως του Android ή της Google. Αυτά τα συστήματα λειτουργούν ως προειδοποιήσεις, αλλά δεν είναι εργαλεία πρόγνωσης. Ουσιαστικά, χρησιμοποιούν τη διαφορά ταχύτητας μεταξύ των σεισμικών κυμάτων και των ψηφιακών σημάτων.
Μ.Α.: Δηλαδή;
Ε.Λ.: Δηλαδή, τα ψηφιακά σήματα ταξιδεύουν πιο γρήγορα από τα σεισμικά κύματα. Όταν λοιπόν υπάρχει ένα δίκτυο σεισμογράφων, είτε επαγγελματικών είτε ακόμα και από αισθητήρες στα κινητά τηλέφωνα, τα πρώτα δεδομένα μπορούν να φτάσουν ταχύτερα και να δώσουν μια άμεση, αλλά αδρή, εκτίμηση. Σε μεγάλες αποστάσεις από το επίκεντρο, αυτό δίνει στον χρήστη την εντύπωση πως έχει μια πρόβλεψη. Στην πραγματικότητα, είναι μόνο μια πρώιμη προειδοποίηση.
Μ.Α.: Άρα αυτά τα μεγέθη δεν είναι ακριβή;
Ε.Λ.: Όχι. Η ακριβής αξιολόγηση του μεγέθους ενός σεισμού γίνεται από εξειδικευμένους αναλυτές, βάσει πολλαπλών σεισμικών φάσεων. Το οριστικό μέγεθος δίνεται ακόμα και μία ή δύο ημέρες μετά το σεισμό. Η τεχνολογία των αυτόματων εφαρμογών δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη αξιολόγηση.
Μ.Α.: Πάντως, είναι ενδιαφέρον ότι αυτά τα συστήματα μπορούν να προειδοποιήσουν. Είναι θετική εξέλιξη;
Ε.Λ.: Σαφώς και είναι πρόοδος. Αλλά έχουν και κινδύνους. Έχω ζήσει ένα τέτοιο περιστατικό στο Μεξικό το 2019, όταν χτύπησε το σύστημα προειδοποίησης, βγήκαμε όλοι από το ξενοδοχείο, περιμέναμε… αλλά ο σεισμός δεν έγινε καν αισθητός στην Πόλη του Μεξικού. Είχε γίνει πολύ μακριά. Και από το συναγερμό υπήρξαν άνθρωποι που έπεσαν από μπαλκόνια… Άρα, ενώ είναι χρήσιμα, μπορεί να προκαλέσουν πανικό χωρίς λόγο. Θέλουν πολύ προσεκτική χρήση.
Μ.Α.: Επιστρέφοντας στην Κρήτη. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης στο Ηράκλειο, θυμάμαι ότι αναφέρατε στο ερώτημα για την απουσία ζημιών στον Άγιο Νικόλαο πως «ευτυχώς που ο σεισμός είχε μεγάλο βάθος». Τι θα συνέβαινε αν ήταν πιο επιφανειακός;
Ε.Λ.: Αν ο σεισμός ήταν επιφανειακός και πιο κοντά στον Άγιο Νικόλαο, η ένταση θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Η απόσταση των 45 χιλιομέτρων από την κατοικημένη περιοχή και το βάθος του σεισμού βοήθησαν ώστε να μην υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις. Αν ήταν σε μικρότερο βάθος, θα μιλούσαμε για πολύ διαφορετική εικόνα.
Μ.Α.: Είχατε κάνει και σενάριο στο πλαίσιο της άσκησης «Μίνωας». Η συγκεκριμένη περιοχή εμπλεκόταν στο σενάριο;
Ε.Λ.: Όχι ακριβώς. Είχαμε εξετάσει σενάρια για τον Άγιο Νικόλαο και το Ηράκλειο, όχι όμως για τη συγκεκριμένη θέση του πρόσφατου σεισμού. Δεν μπορούσαμε να εντάξουμε όλα τα πιθανά επίκεντρα. Ωστόσο, η άσκηση βοήθησε στη γενική προετοιμασία.
Μ.Α.: Και στην περίπτωση που ο σεισμός συνέβαινε κατά τη θερινή περίοδο με υψηλή τουριστική κίνηση;
Ε.Λ.: Εκεί θα είχαμε άλλα δεδομένα. Η τουριστική δραστηριότητα στην περιοχή είναι έντονη, ειδικά στην Ελούντα και σε άλλες περιοχές με VIP τουρισμό. Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε στην εκπαίδευση του προσωπικού των ξενοδοχείων. Δεν μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους τουρίστες, αλλά τα στελέχη των τουριστικών μονάδων μπορούν και πρέπει να είναι σε ετοιμότητα.
Μ.Α.: Έχετε προχωρήσει σε τέτοιες δράσεις;
Ε.Λ.: Ναι, έχουμε κάνει ασκήσεις με ξενοδοχεία. Στο πλαίσιο της άσκησης «Μίνωας» συμμετείχαν πέντε μεγάλα ξενοδοχεία. Αυτό που προτείνουμε είναι ένα οργανωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης του προσωπικού στον τομέα της πολιτικής προστασίας. Συζητάμε και με την Περιφέρεια.
Μ.Α.: Πολύ σημαντικό. Κλείνοντας, ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στον κόσμο;
Ε.Λ.: Η Κρήτη είναι ένας τόπος που έχει διαμορφωθεί από φυσικά φαινόμενα. Αυτά τα φαινόμενα δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε ως καταστροφικά μόνο, αλλά ως ευκαιρία για να γίνουμε πιο ανθεκτικοί. Είναι στο χέρι μας να τα διαχειριστούμε σωστά, με επιστημονική γνώση και προετοιμασία.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
