Το έργο του φράγματος Αποσελέμη αποτελεί τυπική περίπτωση αναπτυξιακού έργου που αποβλέπει στη διασφάλιση με επαρκείς ποσότητες νερού για τις πόλεις Ηρακλείου, Χερσονήσου και Αγίου Νικολάου που ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν κορυφώνεται η τουριστική σεζόν, αντιμετωπίζουν μεγάλες ελλείψεις νερού με αποτέλεσμα να προκαλούνται σημαντικά εμπόδια στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής της Ανατολικής Κρήτης.
Το έργο ύδρευσης Ηρακλείου – Αγίου Νικολάου από το φράγμα Αποσελέμη αποτελείται από επιμέρους τμήματα, πληρώθηκε από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, στοίχισε πλέον των 250 εκατομμυρίων ευρώ και καλύπτει τις ανάγκες ύδρευσης των ΔΕΥΑ Ηρακλείου, Χερσονήσου και Αγίου Νικολάου. Μάλιστα το έργο αυτό δόθηκε από την Πολιτεία προς τον Φορέα Διαχείρισης (ΦΔ) το ΟΑΚ Α.Ε. με σύμβαση παραχώρησης, χωρίς καμία επιβάρυνση και χωρίς την υποχρέωση ανάκτησης του κόστους (αποσβέσεις).
Το ενιαίο σύστημα υδροδότησης από το Φράγμα Αποσελέμη, σχεδιάστηκε να καλύπτει τις ανάγκες για μια τριακονταετία. Δυστυχώς όμως, την πρώτη δεκαετία από την λειτουργία του εμφανίστηκαν προβλήματα και αδυναμία εξασφάλισης της ζήτησης των υδρευτικών αναγκών και αυτό πέραν των όποιων τεχνικών αστοχιών λόγω της περιβαλλοντικής κρίσης που βιώνουμε, η οποία εκδηλώνεται με την παρατεταμένη ξηρασία και την διαπιστωμένη λειψυδρία.
Ο Δήμος Χερσονήσου, τον οποίο εκπροσωπώ, το έτος 2024, με ευθύνη και διαχείριση της ΔΕΥΑΧ είχε απολήψιμη ποσότητα από το φράγμα περίπου 1.150.000 κυβικά νερού. Η υπάρχουσα σήμερα ποσότητα νερού στο φράγμα μπορεί να εξασφαλίσει για το δήμο μας το έτος 2025, συνολική ποσότητα 600 – 700 χιλιάδων κυβικών νερού.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή, που προκαλεί η παρατεταμένη ξηρασία και ανομβρία, με πρωτοβουλία του ΟΑΚ Α.Ε. έχουν πραγματοποιηθεί συναντήσεις με τις εμπλεκόμενες ΔΕΥΑ, ώστε να γίνει ο πλέον αποτελεσματικός και βιώσιμος σχεδιασμός διαχείρισης των υπαρχουσών ποσοτήτων νερού.
Τον τελευταίο όμως μήνα, βιώνουμε μια ανεξήγητη και απαράδεκτη κατάσταση, η οποία είναι σε αντίθεση με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της διατήρησης και ανανέωσης των υδατικών πόρων. Ξεκίνησε η απόρριψη μεγάλων ποσοτήτων νερού στα υδατορέματα Γουβών και Γουρνών, με συνέπεια την πρόκληση σοβαρών προβλημάτων κατά κύριο λόγο στην εκβολή τους προς τη θάλασσα, αλλά και έντονης αντίδρασης και αγανάκτησης από τους δημότες, οι οποίοι διαπιστώνουν την αλόγιστη απόρριψη μεγάλων ποσοτήτων νερού στην περίοδο έντονης λειψυδρίας.
Προέκυψε έντονη αντίδραση των πολιτών, δημοσιεύματα στα τοπικά Μ.Μ.Ε. και προπηλακισμός των προσώπων μας, ως οργάνων της Τ.Α. επειδή μας θεωρούν υπεύθυνους, πάνω στην αγανάκτηση τους για την κατάσταση αυτή.
Απευθυνόμενοι στους αρμόδιους φορείς διαχείρισης του έργου, του ΟΑΚ Α.Ε., ενημερωθήκαμε ότι η απόρριψη έγινε προκειμένου να επισκευαστεί ο εξωτερικός, καταθλιπτικός αγωγός ύδρευσης προς Ηράκλειο.
Στις 25 Απριλίου 2025, ημέρα Παρασκευή και ώρα 11.40, έγινε συνάντηση στις εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου του Φράγματος Αποσελέμη στην οποία συμμετείχαν ο πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΚ Α.Ε., ο υπεύθυνος της εγκατάστασης και εκπρόσωποι των τριών ΔΕΥΑ. Συμμετείχα και εγώ με την ιδιότητα του προέδρου της ΔΕΥΑ Χερσονήσου. Στη συνάντηση αυτή έγινε εκτενής συζήτηση και προγραμματισμός για τις κατά μήνα απολήψιμες ποσότητες και αποφασίστηκε η έναρξη παροχής νερού στις υδροδοτούμενες περιοχές Ηρακλείου και Χερσονήσου από τις 05/05/2025 με 500 κυβικά μέτρα την ημέρα και στον αγωγό του Αγίου Νικολάου από τις 15/05/2025. Τονίζεται ότι το διυλιστήριο και η διοχέτευση επεξεργασμένου νερού στα δίκτυα ύδρευσης είχε σταματήσει από 21/03/2025 για λόγους εξοικονόμησης νερού και συντήρησης των εγκαταστάσεων.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες, μετά την συνάντηση της 25ης Απριλίου 2025, ξεκίνησε πάλι η απόρριψη νερού στην περιοχή των Αγριανών. Η συνεχής και σταθερή παροχή, τις επόμενες ημέρες κατέβασε μεγάλες ποσότητες νερού στον κεντρικό δρόμο του οικισμού της Ανάληψης.
Η κατάσταση αυτή άφησε σκηνές και εικόνες του 2020, τότε που οι πλημμύρα είχε προξενήσει σοβαρότατες βλάβες στον οικισμό.
Ο κόσμος αντέδρασε. Πάλι εις βάρος του Δήμου και με μεγάλη δυσκολία καταφέραμε να καθησυχάσουμε τον κόσμο. Η απόρριψη συνεχίστηκε και μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες μας, η διοίκηση του διυλιστηρίου να αποφασίζει, η απόρριψη του νερού πλέον να γίνεται μέσω της οικολογικής παροχής (φρεατίου) στην κοίτη του Αποσελέμη ποταμού. Εν τω μεταξύ η απόρριψη συνεχίζονταν, ξεπεράστηκε το χρονικό όριο της 5ης Μαΐου, που θα ξεκινούσε η υδροδότηση των υδρευόμενων περιοχών και σήμερα το πρωί (14/05/2025) υπήρξε το εξής φαινόμενο: Η συνεχής τροφοδοσία του ποταμού Αποσελέμη από την οικολογική παροχή, ανέβασε τη στάθμη του νερού, το οποίο απλώθηκε σε μεγάλη έκταση πάνω στο δέλτα του ποταμού και μάλιστα μερικά μόνο μέτρα υπολείπονταν ώστε το γλυκό νερό να ενωθεί με το θαλασσινό νερό.
Η κατάσταση αυτή υπέπεσε στην αντίληψη των συνδημοτών μας, οι οποίοι με τηλεφωνήματα και προσωπικές παραστάσεις στο Δήμο διαμαρτύρονταν για την αλόγιστη απόρριψη νερού. Την ίδια στιγμή, λόγω της ανεπάρκειας του στα δίκτυα ύδρευσης του Δήμου, αναγκάζονταν να αγοράζουν και να μεταφέρουν νερό στις επιχειρήσεις τους με μεταφορικά μέσα Δ.Χ.
Έτρεξα αμέσως στις εκβολές του Αποσελέμη ποταμού και διαπίστωσα αυτοπροσώπως το πρόβλημα που οι δημότες μου είχαν εντοπίσει, αναδείξει και καταγγείλει.
Ενημέρωσα τον πρόεδρο του ΟΑΚ για το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Οι κάτοικοι της «Λαγκάδας» περιοχής του δήμου μας, εκεί που έχει χωροθετηθεί και κατασκευαστεί ο ταμιευτήρας του Φράγματος Αποσελέμη, στερήθηκαν, παρά την άρνηση τους, την περιουσία τους, προκειμένου να γίνει ένα έργο συλλογής νερού και ανάπτυξης συστήματος ενιαίας διαχείρισης του.
Έχουμε επισημάνει και τεκμηριώσει επιστημονικά, ότι το συγκεκριμένο έργο, δεν είναι σύμφωνο με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Δεν είναι βιώσιμο έργο.
Επιπλέον πρέπει να τονιστεί ότι ο καταναλωτής του νερού, εν προκειμένω οι τρεις ΔΕΥΑ, χρεώνονται από τον ΟΑΚ Α.Ε. με 31 λεπτά του ευρώ το κυβικό (ξεκίνησε με 19 λεπτά του ευρώ το κυβικό) με αποτέλεσμα να μετακυλούν το υψηλό κόστος χρέωσης στις επιχειρήσεις. Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, τεράστιες ποσότητες επεξεργασμένου νερού απορρίπτονται αδικαιολόγητα στη θάλασσα, λόγω εσφαλμένου προγραμματισμού ή τεχνικής αδυναμίας της εγκατάστασης.
Είναι αδιανόητο ένα τέτοιο ακριβό και σύγχρονο έργο να μην έχει τη δυνατότητα αυξομείωσης της παραγόμενης επεξεργασμένης ποσότητας νερού, ελεγχόμενης και τμηματικής εκκένωσης των δικτύων, όταν προκύψουν ζημιές. Η μονάδα άμεσα, πρέπει να στελεχωθεί με το αναγκαίο αριθμητικά προσωπικό όλων των ειδικοτήτων που απαιτούνται, ώστε να είναι διασφαλισμένη η ορθολογική και αποτελεσματική λειτουργία των εγκαταστάσεων.
Και κάτι πολύ σημαντικό: Η συμμετοχή και των τριών ΔΕΥΑ και ειδικότερα της ΔΕΥΑ Χερσονήσου που εκπροσωπώ στη διοίκηση του έργου, κρίνεται επιβεβλημένη. Ο Δήμος Χερσονήσου και οι πολίτες του, που στα διοικητικά του όρια έχουν χωροθετηθεί και τα πέντε (5) υποέργα του συστήματος υδροδότησης από το Φράγμα Αποσελέμη, έχει δεχθεί μεγάλη επιβάρυνση χωρίς μέχρι σήμερα να έχει αντισταθμιστεί αυτή η κατάσταση, κατά τις επιταγές της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Ζητούμε από τον Ο.Α.Κ. και το Υπουργείο Υποδομών άμεσα να λάβουν όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιώσιμη λειτουργία αυτού του μοναδικού έργου ενιαίας διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην Ανατολική Κρήτη, προκειμένου να μην χάνεται καμία ποσότητα νερού και να διατίθεται στον καταναλωτή σε χαμηλή τιμή.
Ο Δήμος Χερσονήσου έχει καταθέσει πλήρη και ολοκληρωμένη πρόταση για την ενιαία διαχείριση των υδάτινων πόρων, η οποία υπηρετεί την αρχή της βιώσιμης διαχείρισης των πόρων.
Βασικό έργο αυτής της πρότασης είναι η κατασκευή ενός ενιαίου αγωγού ύδρευσης κατά μήκους του νησιού. Μάλιστα προτείνεται η κατασκευή του αγωγού αυτού να αποτελέσει συνοδό έργο του ΒΟΑΚ Κρήτης, του οποίου η σύμβαση της κατασκευής υπεγράφη πρόσφατα από τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη.
Τέλος, με κάθε νόμιμο τρόπο, θα απαιτήσουμε από τον Φορέα Διαχείρισης (Φ.Δ.) να ελέγχει την ποσότητα των υδάτινων πόρων και γενικότερα την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που έχουν τεθεί στην Α.Ε.Π.Ο.
