Το κλίμα της Γης αλλάζει με ρυθμό που υπερβαίνει τις περισσότερες επιστημονικές προβλέψεις. Από τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών, που απειλούν την παραγωγή τροφίμων, αυξάνουν τα επίπεδα της θάλασσας, αλλά και τον κίνδυνο καταστροφικών πλημμυρών, οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος είναι παγκόσμιες και έχουν πρωτοφανή κλίμακα. Ωστόσο, όπως τονίζεται σε έκθεση του ΟΗΕ, ένας υγιής πλανήτης είναι σημαντικός για την υγεία και την ευημερία όλων των ανθρώπων. Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή σήμερα καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για μελέτη των αριθμών και τη λήψη άμεσων και δραστικών μέτρων ώστε να αναστραφεί η καταστροφική μεταβολή του κλίματος που θα οδηγήσει την καταστροφή του πλανήτη Γη.
Το ανθρώπινο αποτύπωμα στα αέρια του θερμοκηπίου
Έπειτα από περισσότερο από ενάμιση αιώνα εκβιομηχάνισης, αποψίλωσης και μεγάλης κλίμακας γεωργίας, οι ποσότητες αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί σε ιστορικά επίπεδα ρεκόρ. Καθώς μεγαλώνουν οι πληθυσμοί, οι οικονομίες και το βιοτικό επίπεδο, το ίδιο συμβαίνει στο σωρευτικό επίπεδο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών:
-Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αυξήθηκαν κατά περίπου 50% από το 1990.
-Οι 10 χώρες με τις περισσότερες εκπομπές, ευθύνονται για 45% του συνόλου των εκπομπών αερίων παγκοσμίως. Αντίθετα, 50% των χωρών με τις λιγότερες εκπομπές, ευθύνονται για μόλις 13%.
-Η παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών αντιπροσωπεύει περίπου 30% όλων των εκπομπών CO2.
-Με βάση τα σημερινά στοιχεία, η μέση αύξηση της στάθμης της θάλασσας προβλέπεται να είναι 24-30 εκατοστά μέχρι το 2065 και 40-63 εκατ. μέχρι το 2100 σε σχέση με την περίοδο αναφοράς 1986- 2005. Οι περισσότερες πτυχές της αλλαγής του κλίματος θα εξακολουθήσουν να υφίστανται για πολλούς αιώνες, ακόμη και αν οι εκπομπές σταματήσουν.
-Από το 1880 έως το 2012, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,85°C.
-Η έκταση των θαλάσσιων πάγων στην Αρκτική συρρικνώνεται από το 1979, με 1,07 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα απώλειες κάθε δεκαετία.
-Έως το 2050 ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φθάσει τα 10 εκατομμύρια. Ως εκ τούτου, θα χρειαστεί έως 50% περισσότερη τροφή, αν και σήμερα το 1/3 των τροφίμων παγκοσμίως πετιούνται.
-Τα τελευταία 40 χρόνια η δομημένη επιφάνεια στη Γη αυξήθηκε 2,5 φορές και ο πληθυσμός 1,8 φορές.
-Τα ορυκτά καύσιμα αντιπροσωπεύουν 80% του ενεργειακού μείγματος και για έναν υγιή πλανήτη η ανθρωπότητα χρειάζεται την κατάργηση της χρήσης τους. Ωστόσο, η ζήτηση για ενέργεια θα αυξηθεί κατά 50- 60% έως το 2050.
-Η παραγωγή κρέατος χρησιμοποιεί 77% της αγροτικής γης.
-Η αγροτική παραγωγή καταναλώνει 70% του νερού, παγκοσμίως.
-Η έκθεση σε μολυσμένο αέρα και νερό κοστίζει τουλάχιστον 9 εκατομμύρια ζωές ετησίως.
-Το κόστος που σχετίζεται με τη ρύπανση εκτιμάται σε 4,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως. Το 29% της γης υποβαθμίζεται, επηρεάζοντας τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης 1,3- 3,2 δισ. ατόμων.
-Το 2016, 24,2 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν εσωτερικά σε 118 χώρες λόγω ξαφνικών καταστροφών.
-Μεταξύ 1995-2015, 700.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν από ακραίες καιρικές συνθήκες που κόστισαν 1,4 τρισ. δολ.
-Μεταξύ του 2010 και του 2016, εκδηλώθηκαν ετησίως κατά μέσον όρο περίπου 700 ακραία καιρικά φαινόμενα, κοστίζοντας κατά μέσον όρο 127 δισ. δολάρια τον χρόνο.
Υπάρχουν ανησυχητικά στοιχεία ότι έχουν ήδη σημειωθεί ή ξεπεραστεί σημαντικά όρια που οδηγούν σε μη αναστρέψιμες αλλαγές τόσο σε μείζονα οικοσυστήματα, όσο και στο κλιματικό σύστημα του πλανήτη, με επιπτώσεις που ξεπερνούν τις γενιές.
Όπως αναφέρει ο ΟΗΕ, ορισμένες κοινότητες έχουν ήδη αρχίσει να υποφέρουν από καταστροφές και τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αναζητώντας μια νέα αρχή. Οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι, όπως το πόσιμο νερό, είναι πιθανό να μειωθούν ακόμα περισσότερο. Πολλές καλλιέργειες και ορισμένα ζώα είναι απίθανο να επιβιώσουν σε ορισμένες τοποθεσίες εάν οι συνθήκες είναι πολύ ζεστές και ξηρές ή πολύ κρύες και υγρές. Η επισιτιστική ασφάλεια, που είναι ήδη ανησυχητική, θα γίνει ακόμα πιο επισφαλής.
Οι άνθρωποι προσπαθούν να προσαρμοστούν σε αυτή την κατάσταση, αλλά για πολλούς αυτό θα σημαίνει μια συνειδητή μετακίνηση σε άλλο μέρος για να επιβιώσουν. Αυτές οι κινήσεις σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους φυσικούς πόρους, μπορεί να προκαλέσουν συγκρούσεις με άλλες κοινότητες, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανταγωνίζονται για μειούμενη ποσότητα πόρων.
Σύμφωνα με εκτίμηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, από το 2009, ένα άτομο κάθε δευτερόλεπτο εκτοπίζεται από κάποια καταστροφή, με μέσο όρο 22,5 εκατ. ανθρώπους να εκτοπίζονται κάθε χρόνο, από το 2008.
Η κλιματική αλλαγή, κορυφαία διεθνής απειλή
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, όπως προκύπτει από έρευνα του Κέντρου PEW, που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του. Η έρευνα, για τις απειλές που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, διεξήχθη σε 26 χώρες. Σε 13 από αυτές, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, οι άνθρωποι χαρακτηρίζουν την αλλαγή του κλίματος ως την κορυφαία διεθνή απειλή. Μάλιστα στην Ελλάδα καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό όσων πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή: 90%. Ακολουθούν η Νότια Κορέα (86%) και η Γαλλία (83%).
Το 2013, πολύ πριν την υπογραφή της συμφωνίας για το κλίμα του Παρισιού, κατά μέσο όρο 56% των ερωτηθέντων σε 23 χώρες, δήλωσαν ότι η παγκόσμια αλλαγή του κλίματος αποτελεί σοβαρή απειλή για τη χώρα τους. Το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 63% το 2017 και το 2018 το 67%.
