Μέσω μίας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην Σητεία, παρουσιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής 2 Δεκεμβρίου το βιβλίο «Από το Άλφα βάνω Αρχή-Ανεστορήματα Μπρόκα». Ένα χρόνο μετά το θάνατο του οφθαλμίατρου Γιώργη Μαρκάκη (1929-2021), το Μουσείο «Λυχνοστάτης» -του οποίου υπήρξε ιδρυτής- και η Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος τίμησαν τη μνήμη του συνεκδίδοντας και παρουσιάζοντας το βιβλίο «Από το Άλφα βάνω Αρχή- Ανεστορήματα Μπρόκα».
Το εξαιρετικό βιβλίο παρουσίασε στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου «Ίτανος» ο Διευθυντής του Μουσείου «Λυχνοστάτης», γιος και συνεχιστής του έργου του Γιώργη Μαρκάκη, Γιάννης Μαρκάκης. Ο κ. Μαρκάκης μαζί με τη φιλόλογο Μαίρη Μπαριτάκη επιμελήθηκαν την έκδοση – καθώς και τους συνδιαχειριστές της Στέγης, Κατερίνα Γουλιέλμου και Αντώνη Ανηψητάκη. Συμμετείχε επίσης ο συντοπίτης του Μπρόκα Μιχάλης Ι. Παπαδάκης που έχει συμβάλει στην έκδοση του βιβλίου με φωτογραφίες του λαϊκού ποιητή από τη σημαντική λαογραφική συλλογή του.
Την παρουσίαση του βιβλίου πλαισίωσε η προβολή (στην έναρξη της εκδήλωσης ) της ταινίας μικρού μήκους «Πεταλούδες στον ουρανό: οι Κρητικές μαντινάδες» σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαρκάκη και παραγωγή του Μουσείου «Λυχνοστάτης». Η ταινία, όπως ανέφερε ο κ. Γιάννης Μαρκάκης, ξεκίνησε από την ανάγκη τεκμηρίωσης οπτικά του φακέλου για την μαντινάδα που έχει υποβληθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού φέτος όπου η διαδικασία κρίσης είναι υπό εξέλιξη, με την ελπίδα σύντομα να υπάρξουν νεότερα.
Στην διάρκεια της εκδήλωσης αναγνώστηκε και κριτικό σημείωμα του λογοτέχνη και στοχαστή Γιάννη Κιουρτσάκη, φίλου του Γιώργη Μαρκάκη, ενώ συγκινητική ήταν η συμμετοχή στο τέλος της εκδήλωσης του συγχωριανού του Μπρόκα, Μανόλη Γλεζάκη.
Προβλήθηκε ακόμα το τρίλεπτο τρέιλερ της νέας ταινίας -που συμπεριλαμβάνει την τελευταία εμφάνιση του Γιώργη Μαρκάκη σε πλάνα από τον Απρίλιο του 2021- με τίτλο «Και χόρτα/και με χόρτασες» που ετοιμάζεται από το Μουσείο. Η ταινία έχει ως θέμα τα άγρια βρώσιμα χόρτα της Κρήτης και τις εθνοβοτανικές πρακτικές, που με προσπάθειες του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου, όπως ανέφερε ο κ. Γιάννης Μαρκάκης, εγγράφηκαν το 2018 στον εθνικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Δύο διηγήματα
Το βιβλίο «Από το Άλφα βάνω Αρχή- Ανεστορήματα Μπρόκα» περιλαμβάνει δύο διηγήματα από το ανέκδοτο υλικό του λογοτεχνικού και λαογραφικού αρχείου του εκλιπόντος. Ήρωας των διηγημάτων είναι ο ξακουστός μαντινιαδολόγος της Τουρλωτής Σητείας Γιάννης Ρεϊζάκης-Μπρόκας (1880-1973). Με αφορμή την συνάντηση με τις κόρες του λαϊκού ποιητή, ο συγγραφέας στο πρώτο διήγημα αναφέρεται στην έμμετρη διαθήκη του Μπρόκα ως δείγμα λαϊκής σοφίας, που περιέχει με απλό και ιδιωματικό λόγο τα κοινωνιολογικά συμφραζόμενα της εποχής εκείνης στο θέμα της κληροδοσίας και της προίκας.
Στο δεύτερο -και εκτενέστερο -διήγημα ο Γ. Μαρκάκης αφηγείται την έμμετρη ερωτική εξομολόγηση του Μπρόκα προς την αγαπητικιά του που -καθώς γίνεται εν απουσία της μεν αλλά δημόσια στο καφενείο του χωριού- επέχει τη θέση μιας ερήμην καντάδας, αλλά κι ενός ευρηματικού προφορικού ρομάντσου.
«Συμπληρώθηκε», σημείωσε η κ. Γουλιέλμου, «ένας χρόνος από το θάνατο του γιατρού, όπως ήθελε να τον αποκαλούν, όταν μιλάγανε γι’ αυτόν, του συγγραφέα και πολυτάλαντου ανθρώπου με την πολυσχιδή προσωπικότητα Γιώργη Μαρκάκη. Σαν άλλος Οδυσσέας πορεύτηκε και ταξίδεψε στο ταξίδι της ζωής με τη μαγνητική του πυξίδα να δείχνει τον πολικό αστέρα της ιατρικής, της λογοτεχνίας, της λαογραφίας, της δημιουργίας. Το Μουσείο Λυχνοστάτης μαζί με την Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος θέλοντας να τον τιμήσουν προχώρησαν στην από κοινού έκδοση που σας παρουσιάζουμε.
Ένας υπέροχος, άμεσος, απλός, αυθεντικός, αληθινός, φωτισμένος άνθρωπος, που, ενώ έφυγε, εξακολουθεί να ζει μέσα από τα έργα που χάρισε και μας άφησε παρακαταθήκη… και δεν είναι λίγα».
«Με την επιλογή αυτή», ανέφερε ο κ. Ανηψητάκης, «κλείνει ένας κύκλος που τον ορίζουν τρία σημεία, τρία αγκωνάρια του βίου του. Το ένα είναι ο Λυχνοστάτης, κτισμένος με πέτρες και μαντινιάδες, το άλλο είναι το πρώτο του βιβλίο “Όπως πέρυσι, όπως και πάντα”, όπου ο πρώτος του δάσκαλος, ο παππούς του ο Μιχαλογιάννης τον μυεί στην παράδοση και το τρίτο, τούτο το μεταθανάτιο βιβλίο, όπου ο ίδιος ο Μαρκάκης έχοντας αφομοιώσει πλήρως τη γνώση του σοφού παππού, αλλά και τον χαρίεντα τρόπο του Μπρόκα μας παραδίδει την ακριβή σκυτάλη της παράδοσης».
Η οφειλή
Ο συνεχιστής της ιδέας του «Λυχνοστάτη» και γιος του Γιώργη Μαρκάκη, Γιάννης επισήμανε ότι πίσω από τον πατέρα υπήρχε πάντα η Σητεία ως ένα νήμα που συνδέει όλο το δημιουργικό του έργο, τόσο το λογοτεχνικό, όσο και το ευρύτερο καλλιτεχνικό.
Αφού ευχαρίστησε την Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος για την έκδοση του νέου βιβλίου κι όλους όσους συνέβαλαν στην προσπάθεια αυτή και όλους τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, σημείωσε ότι «αποτελούσε επιπρόσθετα και μία οφειλή. «Η Κοινότητα της Τουρλωτής στις 10 Αυγούστου του 2009 με πρωτεργάτη τον αείμνηστο εκπαιδευτικό Νίκο Τσαντάκη είχε οργανώσει μίαν εξαιρετική εκδήλωση, όπου ο πατέρας μου αναφέρθηκε ευκαιρίας δοθείσης στο Μπρόκα. Στο τέλος της εκδήλωσης, ένας -ένας οι Τουρλωτιανοί σηκώθηκαν και χαιρέτησαν τον πατέρα μου δίνοντας του ο καθένας από ένα συμβολικό δώρο. Η συγκίνηση εκείνης της βραδιάς σχημάτισαν μέσα μου την σιωπηλή υπόσχεση να ανταποδώσω. Κι απόψε με το μικρό αυτό βιβλίο αισθάνομαι ότι πληρώνω κάποιο θέλημα του πατέρα μου».
ΜΑΡΙΖΑ ΨΑΡΑΚΗ
