Ξεκίνησε την Τετάρτη 4 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι την Πέμπτη 12 Ιουλίου 2018 η έκθεση ζωγραφικής “ΑΡΙΘΜΟΧΩΡΑ” του Ιωάννη Παλαμά. Η έκθεση περιλαμβάνει σχέδια και ζωγραφιές με βασικό δομικό στοιχείο τους αριθμούς και εντάσσεται στα πλαίσια της ανακήρυξης από το Υπουργείο Παιδείας του έτους 2018 ως έτος Μαθηματικών.
Καθημερινά 18.30-22.00. Είσοδος ελεύθερη
Η ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ
Όλοι γνωρίζουμε πως κάθε ένα από τα δέκα ψηφία του αριθμητικού μας συστήματος, δηλώνει – σημαίνει κάτι : το μέγεθος μιας ποσότητας, την έκφραση του αποτελέσματος κάποιου ποσοτικού υπολογισμού, μιας μέτρησης, την συγκεκριμένη θέση της σ’ ένα συγκεκριμένο σύστημα αρίθμησης – και όχι μόνο.
Η ψυχική αντανάκλαση όχι τόσο της έννοιας, αλλά μόνο της οπτικής επαφής με το αριθμητικό σύμβολο, είναι κατά κοινή ομολογία έντονη και ποικιλόμορφη. Η ανθρώπινη φύση, δεν άργησε να αναγνωρίσει την τεράστια δύναμη του αριθμού να διεισδύει σε κάθε μορφή πολιτισμού – όχι μόνο από την κεντρική είσοδο, αλλά ενίοτε και από το παράθυρο!
Η αλματώδης πρόοδος που συντελέστηκε τις τελευταίες δεκαετίες στον τομέα της τεχνολογίας, η παντοδυναμία των ηλεκτρονικών υπολογιστών και η ψηφιοποίηση ‘ορατών τε πάντων και αοράτων’, αποτελούν πτυχές του ίδιου παγκόσμιου διαδικτυακού ιστού, που κάνει την κότα να γεννά το αυγό, την χιονονιφάδα να επιμένει στην πάντα εξαδική της πολυπλοκότητα, την καρδιά μας να χτυπά στους 65 παλμούς το λεπτό.
ΑΡΙΘΜΟΧΩΡΑ
Η σημασιολογία που αποδίδεται σε καθένα από τα δέκα ψηφία του δεκαδικού μας συστήματος, είναι πολλές φορές αφόρητη, υπερβολική, αλόγιστη.
Η Αριθμοχώρα είναι ένας τόπος όπου οι αριθμοί απαλλαγμένοι από το σημασιολογικό τους φορτίο, ποζάρουν αναπαυτικά και νωχελικά στο κάδρο, ή περιφέρονται χαλαροί θαρρείς σε κάποιον ιδιωτικό τους χώρο, στο σπίτι τους, ελεύθεροι να επιδοθούν σε μία σειρά από δραστηριότητες κάπως ασυνήθιστες, πιο προσωπικές, με όλη την ελαφρότητα του φαίνεσθαι, την πιτσιλωτή γραβάτα την πλαισιωμένη από άπειρα χαριτωμένα τίποτα, που σπινθηρίζουν την γοητεία της γεωμετρίας, τον σωματότυπο του κάθε ψηφίου, αφήνοντας συνειδητά κι ερμητικά κλειστό τον χώρο των συνηθισμένων τους λειτουργιών, που είναι οι αριθμητικές πράξεις και οι υπολογισμοί.
Αριθμοχώρα δεν είναι ένα πεδίο της Μαθηματικής επιστήμης, όπως ίσως παραπλανητικά θα παρέπεμπε η πρώτη επαφή με τον όρο. Πρόκειται μάλλον για μια περιοχή προσωρινής απόσυρσης, κάτι σαν τόπος διακοπών και διασκέδασης, όπου όροι όπως ακρίβεια, σαφήνεια, λιτότητα και αυστηρότητα, άρρηκτα συνυφασμένοι με την καθημερινή χρήση των αριθμών, εδώ δεν είναι ευπρόσδεκτοι. Το αντίθετο μάλιστα.
Μπορούμε λοιπόν να πούμε συμπερασματικά, πως από την τρισδιάστατη υπόσταση που μπορεί να έχει κάθε ψηφίο – αριθμός, δηλαδή την δήλωση διακριτής ποσότητας στην Αριθμητική, κρυμμένες έννοιες ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα με θεοσοφικές προεκτάσεις στην Αριθμοσοφία, ή σύμβολο απαλλαγμένο από έννοιες, ήτοι σημαίνον άνευ σημαινόμενου, στην Αριθμοχώρα θα συναντήσουμε μόνο την τρίτη διάσταση.
Τα σύμβολα, έτσι όπως εξελίχτηκαν γραφικά από την πρώτη τους εμφάνιση στη Δύση με τους Άραβες, ιδωμένα ως απογυμνωμένες από το γνωσιολογικό τους φορτίο φόρμες, που συνταιριάζουν με τις υπόλοιπες για να δημιουργήσουν όλες μαζί ένα σύνολο του οποίου το οπτικό μήνυμα στοχεύει στην ψυχαγωγία, την ανάταση ψυχής, μια προσωρινή αίσθηση ευδαιμονίας, μέσω της παραπλάνησης που προκαλείται στο νου από την εικαστική τους προσέγγιση.
Άρα λοιπόν, όλα τα νοητικά, γνωσιολογικά, φιλοσοφικά κ.α. ‘μπιχλιμπίδια’ που μπορεί να κουβαλάει πάνω του ένας αριθμός, μένουν εκτός Αριθμοχώρας. Οι πρωταγωνιστές της έχουν να επιδείξουν μόνο τα ‘σωματικά’ τους χαρίσματα. Είναι ένας κόσμος του φαίνεσθαι, ένα πρωτότυπο κι εφήμερο – όπως όλα τ’ άλλα άλλωστε – λάιφ στάιλ που αποφεύγοντας τη μορφή της πασαρέλας, φλερτάρει με την χρωματική απόδοση ή την καλλιγραφική ωραιοπάθεια που συναντάμε στην ζωγραφική.
Παρόλο που όπως πολύ σωστά διαπιστώνει ο Hardy, Μαθηματικά και Τέχνη έχουν ως κοινό τόπο την δημιουργία δομών – με αυτές των μεν να υπερέχουν αυτών της δε λόγω του ότι είναι υφασμένες με τις άυλες ίνες των ιδεών και, άρα ανεξίτηλες στην φθοροποιό επίδραση του χρόνου – και οι δύο αυτοί τομείς συγκλίνουν στην αναζήτηση του ωραίου : οι ιδέες στα Μαθηματικά, τα χρώματα στη Ζωγραφική, οι νότες στη Μουσική, οι λέξεις στην Ποίηση, πρέπει να συνταιριαστούν με μαεστρία, έτσι ώστε η ομορφιά της δημιουργίας να αναδύεται μέσα από την αρμονία της δομής.
ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Φαίνεται ίσως αδιανόητο εκ πρώτης όψεως ο οποιοσδήποτε συσχετισμός αριθμών με κάτι που να μην έχει καμία απολύτως σχέση με το ποσοτικό μήνυμα που περιέχεται δυναμικά μέσα τους.
Έτσι, το ένα (1) για παράδειγμα, χάνει τα ‘πλεονεκτήματα’ της πρωτιάς στην αριθμητική σειρά, της ουδετερότητας στον πολλαπλασιασμό, της κάθε είδους μοναδικότητας που του αποδόθηκαν ήδη από τους Πυθαγόρειους και στέκεται μόνο του, όρθιο κι ‘ελεύθερο’ ν’ ατενίζει την δεκαμελή παρέα κάπως αφ’ υψηλού, μιας και λόγω της σωματικής του μορφολογίας δίνει την εντύπωση όρθιου περήφανου αρσενικού. Πατάει στέρεα στο έδαφος, ενώ ταυτόχρονα διεισδύει επιφυλακτικά, επιστημονικά θα έλεγε κάποιος, στον ουρανό. Θα το συναντήσουμε σε πολλές στάσεις, να γέρνει εμπρός ή πίσω, ακόμη και ανάποδα.
Το δύο (2), γένους θηλυκού, μάτι και μύτη μαζί – δομικές φόρμες – με το ‘καλλιτεχνικό’ του πέλμα σαν βάση και την όμορφη κυκλική ανάπτυξη στην κορυφή, αναπόσπαστο στοιχείο του πορτραίτου.
Έτερον θήλυ, το τρία (3), μια συμμετρική καμπύλη με έντονα χαρακτηριστικά θηλυκότητας, γεμάτο αισθησιασμό και περίσσια λίμπιντο. Ασταθές σε όρθια στάση, παραμένει σε μια αιώνια αιώρηση ανάμεσα στο πραγματικό του είναι και στο πεζό πλην όμως ευσταθές ωμέγα (ω) που θα το οδηγήσει η οποιαδήποτε πτώση.
Τέσσερα (4), γένους αρσενικού, με τις οξείες και τις ορθές γωνίες του, μοιάζει με σαλτιμπάγκο χορευτή που στηρίζεται στο ένα του πόδι. Η πιο συνηθισμένη χρήση του είναι το προφίλ μύτης ανδρός με κρητικό ή ποντιακό γινάτι.
Το πέντε (5), παρά την πρώτη παραπλανητική αίσθηση, είναι γένους θηλυκού, με σοφία που κατορθώνει να ισορροπήσει ανάμεσα στη λογική του πάνω μέρους με το συναίσθημα που αποδίδεται από τον ημιτελή κύκλο στη βάση. Παρότι ασταθές όπως και το τρία, μάλλον σε καλλίτερη μοίρα από αυτό.
Το έξι (6) πάλι, είναι άρρεν μεν, με πολλά και έντονα χαρακτηριστικά του ετέρου φύλλου δε (δες το εννέα).
Όσον αφορά το επτά (7), δεν υπάρχει αμφιβολία για το φύλλο. Είναι ο καλλιτέχνης, ο ταλαντούχος ισορροπιστής. Όμορφος και μυστηριώδης, με χιούμορ και φινέτσα, ανοιχτόμυαλος και πολυπράγμων, χαρακτηρίζει με ευκολία την έκφραση στα πρόσωπα
Για τον επόμενο της παρέας, το οκτώ (8), τα πράγματα περιπλέκονται λίγο.
Οι δύο κύκλοι από τους οποίους αποτελείται, του προσδίδουν περίσσεια αίγλη και προσωπικότητα, διπλό φύλλο και μία ισορροπία πολύ εύθραυστη. Έχει την μόνιμη τάση της πτώσης, την επιθυμία να ξαπλώσει την μεγαλοπρέπειά του επ’ άπειρον, στο διηνεκές.
Το εννέα (9), συμμετρικό και συμπληρωματικό του έξι, γένους θηλυκού, κρύβει μέσα του όλη την εσωτερική δύναμη που οι κινέζοι ονομάζουν γιν (από το δίπολο γιν-γιανγκ).
Τέλος, το μηδέν (0), δίχως φύλλο, παίζει τον ρόλο του πατέρα-ρυθμιστή, της μητέρας όλων, μιας και μέσα του, περιέχονται εν δυνάμει όλοι οι υπόλοιποι αριθμοί.
Παλαμάς Ιωάννης
