Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τη «Χωροταξική αναδιάταξη των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, την οργάνωση της τηλεματικής συνεδρίασης και την ίδρυση δικαστικών σταθμών τηλεματικής», που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, «είναι η αρχή υλοποίησης των σχεδίων περί καταργήσεων και συγχωνεύσεων κατ’ αρχήν των Διοικητικών, αλλά προβλέπει ανάλογη διαδικασία σε επόμενη ή παράλληλη φάση και Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων. Και όπως διατυπώνεται, το ξεκίνημα του «ξηλώματος» γίνεται με τα Διοικητικά, όπου ήδη οι περισσότερες υποθέσεις συζητούνται δι’ εγγράφων, ώστε να μην εκδηλωθεί τώρα άμεση αντίδραση», δήλωσε στην ΑΝΑΤΟΛΗ η Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ν. Λασιθίου Σοφία Τσαγκαράκη.
Όπως αναφέρει το επίμαχο νομοσχέδιο, η ίδρυση, συγχώνευση και κατάργηση πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων, η επέκταση ή περιορισμός της περιφέρειάς τους, η εν όλω ή εν μέρει μετατροπή τους σε Δικαστικούς Σταθμούς Τηλεματικής ή η δημιουργία τους σε πόλεις που δε λειτουργούν δικαστήρια, καθώς και η μεταβολή της έδρας τους, γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα ύστερα από γνώμη της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου ή του ΣτΕ.
Συνεκτιμώνται στοιχεία που αναφέρονται στο φόρτο εργασίας των υφιστάμενων ή των προς κατάργηση ή συγχώνευση δικαστηρίων, δηλαδή ο αριθμός εισερχόμενων υποθέσεων. Η ύπαρξη κατάλληλης υποδομής για τη λειτουργία του υπό ίδρυση δικαστηρίου ή της μεταβατικής έδρας ή η ανεπάρκεια της υποδομής του υπό συγχώνευση. Εάν τα Δικαστήρια Νεαπόλεως κριθούν ανεπαρκή και μη κατάλληλα και κτιριακά, θα καταργηθούν… Αλλά τα Δικαστήρια Νεαπόλεως είναι επαρκή κτιριακά και προβλέπονται οργανικές θέσεις τριπλάσιες από τις θέσεις που είναι σήμερα με υπηρετούντες δικαστικούς υπαλλήλους.
Όπως τόνισε η κ. Τσαγκαράκη, «οι υποθέσεις που έχει σήμερα το Πρωτοδικείο Λασιθίου είναι πάρα πολλές! Δικάζει πολλά κακουργήματα κάθε μήνα. Ενδεικτικό δε είναι ότι από τον Σεπτέμβριο έως τέλη Δεκεμβρίου του 2023 είχαν κατατεθεί περίπου 2.500 μηνύσεις! Το Πρωτοδικείο Λασιθίου έχει πολύ μεγάλο αντικείμενο, ο φόρτος εργασίας είναι πολύ μεγάλος, και ένας λόγος που καθυστερούν οι αποφάσεις του Ποινικού, είναι και αυτός». Όπως σημειώνει, «το υπουργείο κρατά χαμηλά την κάλυψη θέσεων δικαστικών υπαλλήλων, διατηρώντας σε ισχύ ένα από τα βασικά κριτήρια για να δικαιολογήσει σε επόμενη φάση το κλείσιμο του Πρωτοδικείου Λασιθίου».
Περιέγραψε τη δραματική κατάσταση που σκοπίμως παρατείνεται, συντηρώντας σε λειτουργική «καταστολή» τα Δικαστήρια Νεαπόλεως μέσω της έλλειψης δικαστικών υπαλλήλων. Το υπουργείο υποδεικνύει, όπως είπε, τη μετακίνηση υπαλλήλων από τα Ειρηνοδικεία Σητείας και Ιεράπετρας για να καλύψουν την έδρα του Μονομελούς και του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου. Το καταπληκτικό, όμως, είναι ότι από παραλείψεις των αρμοδίων υπαλλήλων του υπουργείου, η υπάλληλος που έρχεται από Σητεία δεν μπορεί, επανειλημμένως, να εισπράττει την αποζημίωση μετακίνησής της…
Παραπλανά…
Η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου εξήγησε ότι «κάθε παράγραφος του υπό διαβούλευση ν/σ είναι διατυπωμένη γενικόλογα, με αοριστία και αβεβαιότητα, ώστε ο μέσος αναγνώστης του σχεδίου να πείθεται ότι η εισαγωγή και επέκταση της τεχνολογικής προόδου και στη δικαστική διαδικασία, είναι προς όφελος της λειτουργίας της Δικαιοσύνης. Ήδη σε ένα βαθμό, αυτό γίνεται στα διοικητικά δικαστήρια. Γιατί θα πρέπει για τα δύο επόμενα χρόνια να ταλαιπωρούνται δικηγόροι, δικαστές και πολίτες χωρίς να διορίζει το υπουργείο δικαστικούς υπαλλήλους, περιμένοντας μετά από ένα χρόνο την αποφοίτηση δικαστικών υπαλλήλων – πληροφορικάριων, με τους οποίους το υπουργείο σκοπεύει να καλύψει την εφαρμογή των δικαστικών τηλεματικών διαδικασιών; Για να καταλήξουν το 2026 σε καταργήσεις Δικαστηρίων και να προκαλέσουν κύμα απεργιών και αποχές των παραγόντων απονομής Δικαιοσύνης;», αναρωτήθηκε.
Το σκεπτικό του νομοθέτη
Όπως επισημαίνει ο συντάκτης του νομοσχεδίου, με αυτό «επιχειρείται ο εξορθολογισμός της οργάνωσης των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, υπό το πρίσμα μιας προσέγγισης, που αναγνωρίζει την ανάγκη σύνδεσης της πολιτικής για την χωροταξία των δικαστηρίων με τις λοιπές δημόσιες τομεακές πολιτικές για τη Δικαιοσύνη και παράλληλα αναθεωρείται ο δικαστικός χάρτης των Διοικητικών Δικαστηρίων.
- Προκρίνεται η σταδιακή αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη της Διοικητικής Δικαιοσύνης με βάση τα νέα οικονομικά, δημογραφικά και χωροταξικά δεδομένα της χώρας, αλλά και τις δυνατότητες που προσφέρει η χρήση των νέων τεχνολογιών, ιδίως, μέσω του νέου θεσμού των δικαστικών σταθμών τηλεματικής,
- Θεσπίζονται ρυθμίσεις για την οργάνωση και λειτουργία των δικαστικών σταθμών τηλεματικής καθώς και για τη διενέργεια της τηλεματικής συνεδρίασης στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια,
- Προβλέπεται ότι μετά την επιτυχή δοκιμασία, για δύο πλήρη δικαστικά έτη, των δικαστικών σταθμών τηλεματικής σε όλες τις μεταβατικές έδρες των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, αυτές μετατρέπονται σε δικαστικούς σταθμούς τηλεματικής, από το δικαστικό έτος 2026-2027,
- Ορίζεται ότι οι δράσεις που απαιτούνται για την ίδρυση, την οργάνωση και λειτουργία των δικαστικών σταθμών τηλεματικής των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων υλοποιούνται με βάση οδικό χάρτη και χρονοδιάγραμμα που προσαρτώνται ως παράρτημα στο νόμο, ενώ συστήνεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης επιτροπή για την παρακολούθηση της υλοποίησης του εν λόγω χάρτη,
- Εναρμονίζεται η τοπική αρμοδιότητα των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων με την ισχύουσα διοικητική διαίρεση των ΟΤΑ,
- Επεκτείνεται χωρικά η κατά τόπον αρμοδιότητα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς με σκοπό να αποφορτιστεί το υπερμέγεθες Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, και
- Ανακατανέμονται οι αρμοδιότητες μεταξύ των Διοικητικών Δικαστηρίων στη βάση κατά το δυνατόν ενιαίων κριτηρίων, που να εξυπηρετούν καλύτερα τους πολίτες και δη όσους ανήκουν σε ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ότι οι διαφορές του ΕΦΚΑ θα επιλύονται από το διοικητικό δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ασφαλισμένου».
Παροχή υπηρεσιών ή Απονομή Δικαιοσύνης;
Η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου επισημαίνει ότι η Τηλεματική έρχεται να καταργήσει τη «δια ζώσης» διαδικασία και επιδιώκεται η «παροχή υπηρεσιών δικαιοσύνης, με τη χρήση τεχνολογιών απομακρυσμένης σύνδεσης». Αυτό και μόνο στη διατύπωσή του προκαλεί άγχος και φόβο γιατί δεν είναι δυνατόν να γίνει απονομή Δικαιοσύνης με τέτοια διαδικασία. Δικαιοσύνη απονέμει ο δικαστής και αποφασίζει, δεν… «παρέχει υπηρεσίες δικαιοσύνης», τόνισε η κ. Τσαγκαράκη, εξηγώντας ότι «μπορεί η ορολογία που χρησιμοποιεί ο συντάκτης του ν/σ να ακούγεται στο αυτί του πολίτη ωραία και τοποθετημένη στη σύγχρονη ηθική και προσαρμογή στη σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη, αλλά υποκρύπτει κινδύνους! Η υποβολή κάποιων εγγράφων μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά, όμως η εξέταση μαρτύρων, η διεξαγωγή μιας δίκης με απομακρυσμένη χρήση τεχνολογικών μέσων, δεν εξυπηρετεί τη λειτουργία απονομής Δικαιοσύνης. Θα πρέπει να είναι στην κρίση του δικαστή, κατά περίπτωση, αν θα κάνει χρήση τέτοιων μέσων και όχι σε συμβούλια που θα αποφασίσουν για την τύχη των εδρών των Δικαστηρίων, προχωρώντας με κριτήρια αντίστοιχα με τις συνενώσεις των ΟΤΑ!!!»
Δυστυχώς διαπιστώνεται η προσπάθεια παραπλάνησης της κοινής γνώμης, χαρακτηριστικά με την περίπτωση των διαφορών του ΕΦΚΑ, που το ν/σ προβλέπει ότι θα επιλύονται από το διοικητικό δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ασφαλισμένου. Αλλά για τους Λασιθιώτες η κατοικία είναι το Λασίθι απ’ όπου τη μεταβατική έδρα του Διοικητικού Εφετείου την έχουν καταργήσει πριν μια δεκαετία… Και οι υποθέσεις των Λασιθιωτών εκδικάζονται στο Δ. Πρωτοδικείο Ηρακλείου. Τι εννοεί ο νομοθέτης; Θα βάλουν Σταθμό Τηλεματικής δημιουργώντας «καινούρια τηλεματική έδρα»; Αναρωτήθηκε η κ. Τσαγκαράκη.
Γιατί το κάνουν;
Απαντώντας σε ερώτηση, γιατί προωθείται τώρα ένα τέτοιο σχέδιο για αναμόρφωση του καταστατικού («οδικού») χάρτη των δικαστηρίων, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου είπε ότι υπάρχει σχετική δέσμευση προς τους μνημονιακούς «θεσμούς» ως προϋπόθεση για να μπορέσουν να εκταμιεύσουν κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης για την κατασκευή νέων δικαστικών μεγάρων – μεταξύ αυτών και Ηρακλείου και Ρεθύμνης (των Χανίων αντιδρούν, γιατί δεν θέλουν να φύγουν από τα παλιά κτίρια). Το Λασίθι για άλλη μια φορά είχε εξαιρεθεί από το σχεδιασμό του Υπουργείου Δικαιοσύνης για ανέγερση νέων δικαστηρίων, είπε, περιγράφοντας πως αυτό ανετράπη με παρέμβαση της ιδίας επικαλούμενη την ανάγκη χρηματοδότησης αναβάθμισης των κτιριακών εγκαταστάσεων των Δικαστηρίων Νεαπόλεως, με προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας και του υπουργείου, όπως δεσμεύτηκε ο Περιφερειάρχης Κρήτης ότι θα γινόταν μετά την περίοδο των Εορτών των Χριστουγέννων. «Περιμένουμε κλιμάκιο τεχνικών της Περιφέρειας να έλθει και να εκτιμήσει καταγράφοντας την κατάσταση των κτιρίων», είπε η κ. Τσαγκαράκη. «Εάν καταφέρουμε να χρηματοδοτηθεί η κτιριακή αναβάθμιση των κτιρίων, να ενισχυθεί η λειτουργία και με πρόσθετο προσωπικό, θεωρώ ότι θα απομακρυνθεί ο κίνδυνος κατάργησης του Πρωτοδικείου Λασιθίου», τόνισε.
Κινητοποίηση όλων
«Τα πρόσωπα που εκπροσωπούν το Ν. Λασιθίου στη Βουλή, και όλοι οι φορείς του νομού, καλούνται να υποστηρίξουν μια πραγματικότητα, ότι, δηλαδή ο Νομός Λασιθίου έχει αυτοτελή παραγωγικότητα και οικονομική δυναμική – επιχειρηματική, τουριστική, αγροτική – και είναι αναγκαίο να έχει τα Δικαστήριά του. Επιπλέον σύντομα ολοκληρώνεται το μεγάλο σύγχρονο Κατάστημα Κράτησης της Νεαπόλεως, που επιβάλει τη λειτουργία των Δικαστηρίων Νεαπόλεως», κατέληξε η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λασιθίου, τονίζοντας την ανάγκη ομαδικής παρέμβασης και στη διαδικασία της διαβούλευσης του επίμαχου νομοσχεδίου.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ