Το γεγονός πως η Κρήτη αποτελεί ενεργειακό κόμβο με μεγάλο ενδιαφέρον για την επόμενη δεκαπενταετία έχει πλέον καταστεί ξεκάθαρο. Το γεγονός όμως ότι θα αναπτυχθούν μεγάλα ενεργειακά πρότζεκτ στο χώρο της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, των Αραβικών Χωρών ακόμα και της Ινδίας, ίσως δεν έχει αποτιμηθεί ακόμα επαρκώς για τις συνέπειες που θα έχει σε επίπεδο επιχειρηματικών, εθνικών και υπερεθνικών συμμαχιών.
Σε αυτό το τοπίο, η Κρήτη έχει τρία σημεία αναφοράς. Το δυτικό τμήμα στην περιοχή της Κισσάμου όπου τώρα είναι το μικρό καλώδιο που συνδέει με την Πελοπόννησο, την Κορακιά στο Δήμο Μαλεβιζίου και τον Αθερινόλακκο στα νότια του Λασιθίου και στο Δήμο Σητείας, που έτσι κι αλλιώς αποτελεί περιοχή ενεργειακής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια.
Ο Αθερινόλακος λοιπόν έχει βρεθεί στο επίκεντρο μεγάλων διεθνών και εγκεκριμένων πρότζεκτ «κοινού ενδιαφέροντος» όπως τα αποκαλεί η Ε.Ε. όταν υιοθετεί τους θαλάσσιους ή επίγειους δρόμους της διέλευσης ενεργειακών αγωγών. Ένα από αυτά τα προτζεκτ είναι το περιβόητο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου (GAP).
Ελλάδα- Αφρική μέσω Αθερινόλακου
Τα επίσημα «αποκαλυπτήρια» του έργου έγιναν πριν λίγες μέρες στην Αθήνα με το βασικό μήνυμα να είναι ότι, καθώς η Ελλάδα αναδεικνύεται σε ενεργειακό κόμβο για την Ευρώπη και σημαντικό γεωπολιτικό παράγοντα, μπορεί να υποστηρίξει πολλαπλές διακρατικές διασυνδέσεις προκειμένου να πρωταγωνιστήσει στην εξυπηρέτηση του ενεργειακού εφοδιασμού στην περιοχή.
Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε ο Αντρέας Μποργκέας, πρώην μέλος της αμερικανικής Γερουσίας που ανέλαβε πρόσφατα διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «ειδικού σκοπού» που τρέχει το έργο, και βρίσκεται υπό την «ομπρέλα» του ομίλου Eunice μιλώντας σε εκδήλωση για το έργο.
Σύμφωνα με το σχεδιασμό η ηλεκτρική διασύνδεση Greece-Africa Power Interconnector θα ξεκινά από την περιοχή Mesra Matruh της Αιγύπτου και θα καταλήγει στον Αθερινόλακκο, θα έχει ισχύ 2 γιγαβάτ, προϋπολογισμό 1,3 δισ. ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030. Τονίστηκε μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για τη συντομότερη διασύνδεση μεταξύ των δυο χωρών 450 χιλιόμετρα, με διαδρομή εντός της οριοθετημένης ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ.
Ο δεύτερος κλάδος του έργου που «απαντά» στο θέμα της μεταφοράς της ενέργειας από την Αίγυπτο στο Σύστημα της ηπειρωτικής Ελλάδας και από εκεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης περιλαμβάνει τη διασύνδεση Κρήτη- Αττική (South Aegean Interconnector- SAI) μέσω της νησίδας Λέβιθα, προϋπολογισμού 1,5 δισεκ. ευρώ.
Αμερικανική εταιρεία με στόχο τον κατάλογο των Βρυξελλών
Ο κ. Μποργκέας ανέφερε ότι το έργο, περιλαμβάνεται στο δεκαετές αναπτυξιακό σχέδιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού των Διαχειριστών Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E) και είναι υποψήφιο για ένταξη στην αναθεωρημένη λίστα των έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI), κάτι που θα διευκολύνει την αδειοδότηση και τη χρηματοδότησή του, σε περίπτωση που συμπεριληφθεί στη λίστα. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για χρηματοδότηση του έργου, όπως επίσης και επιχειρηματικό ενδιαφέρον από γαλλικές και αιγυπτιακές εταιρείες για συμμετοχή στο πρότζεκτ, αναδεικνύοντας παράλληλα και την υπογραφή Μνημονίου Συνεννόησης με την αμερικανική πολυεθνική McDermott International, η οποία παρέχει τεχνικές και κατασκευαστικές λύσεις για την ενεργειακή βιομηχανία στον υποθαλάσσιο χώρο και σε βαθιά ύδατα ως απτή ένδειξη του ενδιαφέροντος από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για το GAP.
O κ. Μποργκέας τόνισε επίσης ότι ο αγωγός GAP δεν ανταγωνίζεται το πρότζεκτ GREGY (υποβρύχιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας -Αιγύπτου μέσω Αττικής με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου), αλλά ο πραγματικός ανταγωνισμός βρίσκεται στις Βρυξέλλες προκειμένου να εξασφαλισθεί η ένταξη στη λίστα των PCI (που αναμένεται να ανακοινωθεί το Νοέμβριο) και να μη δοθεί προτεραιότητα σε διασυνδέσεις Ευρώπης -Αφρικής από άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως η Ιταλία.
Υπάρχει συμφόρηση του συστήματος;
Ο ίδιος απαντώντας στους ισχυρισμούς περί συμφόρησης του Συστήματος Μεταφοράς της Κρήτης και των ερωτηματικών για την ικανότητά του να μεταφέρει 2 GW ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο, υποστήριξε ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με τον ΑΔΜΗΕ για το θέμα αυτό και σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη του συμπληρωματικού έργου SAI θα βοηθήσει τη μεταφορική ικανότητα του Συστήματος της Κρήτης και θα επιλύσει τα προβλήματα συμφόρησης. Άλλα στελέχη της Eunice σημείωσαν ως πιθανή διέξοδο την αξιοποίηση μεγάλου μέρους της μεταφερόμενης μέσω του GAP ενέργειας χαμηλού κόστους από την Αίγυπτο για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στην Κρήτη.
Τα παραπάνω δεδομένα έχουν βρει ήδη αντίδραση από τον ανταγωνισμό και οι αντιδράσεις αποτυπώνονται. «Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον πως υπάρχουν σοβαρές προτάσεις», ανέφερε καλά πληροφορημένη πηγή. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση φτιάχνει τον κοινό κατάλογο έργων με αξιόπιστες προτάσεις. Έχει σημασία η πολιτική διάσταση, η αξιοπιστία και τα κεφάλαια όλων των συμμετεχόντων. Στην προκειμένη περίπτωση απομένει να δούμε αν θα έχουμε θετική εξέλιξη για να προχωρήσει το πρότζεκτ. Πάντως η συζήτηση περί συμφόρησης του συστήματος δεν έχει ουσιαστικό αντίκρισμα. Σε τέτοιες μεγάλες επενδύσεις τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα και υπολογισμένα, όταν προχωρούν», αναφέρει η ίδια πηγή.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
