Ένα ενδιαφέρον κείμενο για το Γυμνάσιο Νεάπολης διαβάσαμε στο ιστολόγιο nostimonimar-online, το οποίο επιμελήθηκε η φιλόλογος Κατερίνα Γαλανάκη.
Το Γυμνάσιο Νεάπολης κτίστηκε την εποχή του Αδοσίδη Πασά και αρχικά προοριζόταν για νοσοκομείο, στέγασε όμως το Γυμνάσιο που λειτούργησε από το 1876. Η πρώτη γυμνασιακή τάξη, που συστάθηκε τότε από τη δημογεροντία Λασιθίου, λειτούργησε ως το 1881 προσαρτημένη στο Σχολαρχείο της Νεάπολης. Στη μακραίωνη ιστορία του δέχθηκε αρκετές αλλαγές, τόσο ως προς τον αριθμό των τάξεων από τις οποίες αποτελούνταν, όσο και ως προς την ονομασία του.
Το 1911, έπειτα από την εκπαιδευτική αλλαγή στη δομή της εκπαίδευσης (Ν.Δ. 103/13,7,1911 «Περί δημόσιας εκπαίδευσης»), καθιερώνεται το εξατάξιο Γυμνάσιο Νεάπολης, το οποίο λειτούργησε ως το 1938.
Το σχολικό έτος 1926-27 μαθητής του Γυμνασίου Νεάπολης ήταν ο Γεώργιος Λεωνίδου Κλώντζας από την Κριτσά. Δεν υπήρχε άλλο Γυμνάσιο στο Μεραμπέλλο, στο οποίο μπορούσαν να φοιτήσουν τα παιδιά που τελείωναν τότε τα Δημοτικά σχολεία. Ο νεαρός Γιώργος, το 1926, φοιτούσε στη «δευτέρα τάξη» του Γυμνασίου Νεάπολης. Ενοικίαζε δωμάτιο στην κωμόπολη και τις Κυριακές επισκεπτόταν τους γονείς του στην Κριτσά. Πώς πήγαινε; Με τα πόδια από τη διαδρομή Λίμνες, κάμπος Λακωνίων, καλντερίμι της Λατούς, Κουτάραντο, Κριτσά.
Έχω στα χέρια μου το «Τετράδιο των εκθέσεων του μαθητού Γεωργίου Λ. Κλώντζα, έτος 1926-27, αριθμός 22». Παραθέτω ορισμένους τίτλους των εκθέσεων που έγραψε: «Ναυμαχίαι των Αρχαίων» (εκ του Θουκυδίδου), «Η γέννησις της παροιμίας», «Ο πόλεμος Κορινθίων και Κερκυραίων ένεκα της Επιδάμνου» (η Επίδαμνος ήταν αποικία των Κερκυραίων, το σημερινό Δυρράχιο της Αλβανίας), «Πώς τιμωρείται ο Πολύφημος υπό του Οδυσσέως», «Πώς εώρτασα τας Απόκρεως» κ.ά.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ