Την ώρα που η αποτίμηση της τουριστικής οικονομίας για την φετινή χρονιά δείχνει ξεκάθαρα την μείωση των εσόδων στον τουρισμό και ειδικά στην εστίαση, θα πρέπει να καταγράψουμε και την άποψη του Ινστιτούτου του ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ) σύμφωνα με τις μελέτες του οποίου – για το παρελθόν τουλάχιστον – η Ελλάδα εμφανίζει υψηλά ποσοστά απασχόλησης στο τουριστικό οικοσύστημα, και αναμένεται περαιτέρω αύξηση των θέσεων απασχόλησης στον τομέα των καταλυμάτων και της εστίασης, καθώς και ευρύτερα των θέσεων υψηλής ειδίκευσης στον τουρισμό μέχρι το 2030.
Αξίζει να καταγράψουμε λοιπόν όσα έχουν αναδείξει οι μελέτες μέχρι σήμερα καθώς και οι εκτιμήσεις και η ανάλυση των στοιχείων.
Η απασχόληση στα Καταλύματα και την Εστίαση σημειώνει αύξηση την περίοδο 2013-2022, με μέσο ετήσιο ρυθμό +4,2%. Η τάση αυτή ανακόπτεται τα έτη 2020 και 2021, λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεων της στην τουριστική βιομηχανία (-15,0% η απασχόληση το 2021 σε σύγκριση με το 2019), για να ανακάμψει το 2022 σχεδόν στα επίπεδα του 2019 (-1,4%, από 381,9 χιλ. το 2019 σε 376,7 χιλ. το 2022).
Συνολικά, η απασχόληση στα Καταλύματα και την Εστίαση αντιπροσωπεύει το 9,9% της πλήρους και το 18,4% της μερικής απασχόλησης στο τρίτο 3μηνο του 2022. Η μερική απασχόληση στην Ελλάδα, τόσο στα Καταλύματα και την Εστίαση (16,0%) όσο και στους Λοιπούς Κλάδους (7,4%) είναι συγκριτικά χαμηλότερη από αυτή που καταγράφεται στην ΕΕ-27 (29,9% και 18,0% αντίστοιχα).
Ηλικιακές ομάδες
Οι κυριότερες ηλικιακές ομάδες απασχολούμενων στα Καταλύματα και την Εστίαση είναι 45-64 (Q3 (καλοκαίρι) 2022: 34,8%) και 30-44 ετών (Q3 2022: 34,4%), αντιπροσωπεύοντας το 69,2% των απασχολούμενων.
Από το 2013 έως το 2022 το ποσοστό των απασχολούμενων στις ηλικίες 15-24 (Q3 από 10,6% σε 14,6%) και 45-64 ετών (Q3 από 27,8% σε 34,8%) αυξάνεται, επιβεβαιώνοντας ότι τα Καταλύματα και η Εστίαση προσφέρουν ευκαιρίες απασχόλησης σε ομάδες του πληθυσμού που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Η πλειονότητα των απασχολούμενων τόσο στα Καταλύματα και την Εστίαση όσο και στους Λοιπούς Κλάδους είναι άνδρες. Παρόλα αυτά το ποσοστό των γυναικών στα Καταλύματα και την Εστίαση (Q3 2022: 48,9%) είναι συγκριτικά υψηλότερο των Λοιπών Κλάδων (Q3 2022: 41,4%) λόγω της αναλογικά υψηλότερης αύξησης που σημειώνεται στα Καταλύματα και την Εστίαση.
Η ανασφάλιστη εργασία
Την περίοδο 2013-2018, παρατηρείται τάση αποκλιμάκωσης της ανασφάλιστης εργασίας, με εξαίρεση το 2014, η οποία όμως ανακόπηκε τα έτη 2019 και 2020 για να συνεχιστεί τα έτη 2021 και 2022.
Οι Περιφέρειες της Αττικής (27,4%) και της Κεντρικής Μακεδονίας (15,4%) καταγράφουν τα υψηλότερα μερίδια απασχολούμενων στα Καταλύματα και την Εστίαση για το 2022 και ακολουθούν οι τουριστικές Περιφέρειες της Κρήτης (9,4%) και του Νοτίου Αιγαίου (8,0%).
Οι Περιφέρειες Ιονίων Νήσων (28,8%), Νοτίου Αιγαίου (24,0%), Κρήτης (14,2%), Βορείου Αιγαίου (13,4%), Πελοποννήσου (10,3%) και Ηπείρου (10,1%) εμφάνισαν τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης στα Καταλύματα και την Εστίαση ως προς το σύνολο της απασχόλησης της αντίστοιχης Περιφέρειας.
Αυτά τα στοιχεία όλα τα προηγούμενα χρόνια μαρτυρούν την σημασία που είχε η εστίαση στον τομέα του τουρισμού όπως και τα καταλύματα.
Από φέτος όμως, αν επιβεβαιωθεί πως μπαίνουμε σε ένα κύκλο κρίσης, είναι αυτονόητο πως ήδη βαδίζουμε σε μια νέα εποχή άκρως προβληματική για τον κλάδο της εστίασης. Σε κάθε περίπτωση η μείωση των εσόδων αποτελεί μία πραγματική οπισθοχώρηση από όσα συνέβησαν την τελευταία δεκαετία. Και αυτό απαιτεί να υπάρξει διαχείριση.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
