Υπάρχει ένα πιάτο με «καταγωγή» από την Κρήτη, που βρίσκεται ανάμεσα στα 50 χειρότερα φαγητά του κόσμου, σύμφωνα με το TasteAtlas. Μάλιστα αυτή είναι η μοναδική ελληνική «εκπροσώπηση» της λίστας.
* Ποιό είναι το πιάτο αυτό; Είναι η σοφεγάδα! Ένα φαγητό που στον Άγιο Νικόλαο, στην διάρκεια των πρώτων δεκαετιών της ζωής μου, μου ήταν άγνωστο. Έχω την εντύπωση ότι άκουσα πρώτη φορά αυτήν την λέξη, φοιτητής ων, σε ταβέρνα του Βραχασίου.
* «Με καταγωγή από την Κρήτη, η σοφεγάδα είναι ένα χορταστικό στιφάδο λαχανικών που μπορεί να φτιαχτεί με οποιαδήποτε λαχανικά της εποχής», αναφέρει το Taste Atlas. «Δεν υπάρχει καθορισμένη συνταγή για τη σοφεγάδα, και παρόλο που αποτελείται κυρίως από λαχανικά και απολαμβάνεται συχνά ως νηστίσιμο πιάτο, ορισμένες εκδοχές μπορούν να περιλαμβάνουν θαλασσινά ή σαλιγκάρια».
* Η λέξη σοφεγάδα περιλαμβάνεται και στο «Γλωσσικό Ιδίωμα της Ανατολικής Κρήτης» του Μανώλη Πιτυκάκη: «Συνηθέστατο φαγητό από ποικιλία διάφορων κηπευτικών του καλοκαιριού: στίφνος, βλήτα, μικρά κολοκυθάκια, ανθούς της κολοκυθιάς, φασολάκια, γούλα κ.ά. που μαγειρεύονται όχι βραστά αλλά γιαχνιστά με ντομάτα και αρκετό λάδι.
* Ο Σ. Ξανθουδίδης και ο Φ. Κουκουλές ετυμολογούν από το βενετικό sofegada και ερμηνεύουν φαγητό μαγειρεμένο με κρέας. Δεν ξέρουμε αν στη βενετσιάνικη εποχή υπήρχε τέτοιο φαγητό. Στη μαγειρική όμως τουλάχιστον του τελευταίου αιώνα η σοφεγάδα δεν περιέχει ούτε ίχνος κρέατος. Μπορεί βέβαια να συνοδεύεται από κρέας, ποτέ όμως μαγειρεμένα μαζί. Η σοφεγάδα αποτελείται αποκλειστικά από χορταρικά.
ΛΕΩΝ.Κ.